Witaminy to specyficzne związki organiczne, które są niezbędne dla prawidłowego przebiegu wielu procesów biochemicznych w organizmie oraz właściwego jego funkcjonowania. Zapotrzebowanie na witaminy jest jednak stosunkowo niewielkie - organizm potrzebuje ich zaledwie w ilościach kilku do kilkunastu miligramów na dobę.
Badania nad witaminami zostały zapoczątkowane przez dwóch badaczy: Funka i Hopkinsa. Stwierdzili oni, że białka, węglowodany, tłuszcze i sole mineralne to nie jedyne substancje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Hopkins nadał tym substancjom nazwę "dodatkowych substancji odżywczych", zaś Funk wprowadził termin "witamina" (1911 r.).
Witaminy to związki, których organizm człowieka ni jest w stanie samodzielnie syntetyzować. Muszą one być dostarczane z pokarmem w postaci całkowicie uformowanych związków lub jako prowitaminy. Zdolność do syntetyzowania niektórych witamin mają bakterie stanowiące symbiotyczną florę jelit.
Wyróżniane są dwie grupy witamin:
- rozpuszczalne w tłuszczach (D, E, K, A)
- rozpuszczalne w wodzie (witamina C oraz witaminy z grupy B).
Witaminy spełniają wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Między innymi wchodzą w skład enzymów, jako tzw. koenzymy, a także budują niektóre hormony, pełniące ważną funkcję regulatorową. Uczestniczą też w wielu procesach syntezy, utleniania, warunkują prawidłowy wzrost, rozwój i funkcjonowanie niektórych organów.
Awitaminoza, zwana także hipowitaminozą, to stan niedoboru witaminy. W wypadku braku lub niedoboru jednej z witamin dochodzi w organizmie do dysfunkcji, specyficznych dla każdego rodzaju witaminy.
Hiperwitaminoza to z kolei stan, w którym dochodzi do nadmiernego dostarczania danej witaminy do organizmu. Może to być również niebezpieczne, dlatego też należy z rozwagą przyjmować wszelkie farmaceutyczne preparaty witaminowe.
