Higiena to nauka wywodząca się ze starożytności, obejmująca procesy, które mają na celu zachowanie zdrowia i witalności, czyli odpowiedniego stanu fizycznego ciała, psychicznego oraz społecznego.

Współczesny świat charakteryzuje się wysokim stopniem uprzemysłowienia. Człowiek żyjący dzisiaj znajduje się w środowisku ciągłymi zmian i codziennie zmaga się on z pośpiechem oraz rywalizacją. Te wszystkie pojawiające się dookoła nas nowe warunki są rejestrowane przez układ nerwowy.

Układ nerwowy utrzymuje stały kontakt ze środowiskiem wewnętrznym i zewnętrznym, reagując przy tym na wszelkie zmiany pojawiające się w każdym z nich. Jeżeli nastąpi jakakolwiek różnica, tj. zachwianie równowagi pomiędzy tymi środowiskami, może to wywołać stres, a także chorobę.

Stresem nazywamy procesy, jakie pojawiają się w organizmie ludzkim podczas nowej, nie poznanej wcześniej sytuacji. Stres trwający przez krótki okres może mobilizować do działania, ale długotrwały prowadzi nawet do choroby.

Na stres wpływają trudności, z jakimi borykamy się podczas codziennych zajęć, są to: kłopoty w pracy, konflikty rodzinne, trudności finansowe, ciężka i intensywna praca. Najczęściej pojawiającymi się objawami nasilającego się stresu są: bóle głowy, znużenie, rozdrażnienie, utrata apetytu, przyśpieszone tempo, przemęczenie, bezsenność, wybuchowość, pesymizm. Kiedy stres trwa dosyć długo obniża się umysłowa i fizyczna sprawność organizmu, pojawiają się nerwice, a także nieprawidłowości w pracy układów krwionośnego i pokarmowego.

Nerwica jest chorobą, która często występuje w wieku szkolnym już od XX wieku. Objawami jej są: jąkanie, obgryzanie paznokci, tiki, ssanie palca. Przykładem nerwicy występującej bardzo często wśród dzieci i młodzieży może być nerwica lękowa. Pojawia się ona zarówno u tych, którzy miewają lęki na samą myśl o pójściu do szkoły, jak i u tych, którzy mają zbyt duże ambicje. Takie dzieci miewają bóle brzucha, głowy, nie potrafią się skoncentrować i są nadpobudliwe.

Nerwice są chorobami uleczalnymi, ale ważna jest oczywiście profilaktyka. Aby zapobiec skutkom stresu lub zmniejszyć już istniejące, należy zadbać o prowadzony przez nas tryb życia. Powinniśmy odpowiednio uregulować czas pracy i nauki, a także wyeliminować niekorzystnie wpływające na nasz organizm czynników (hałas, nadmierny pośpiech, nieprzyjemna atmosfera w miejscu pracy, konflikty społeczne, poczucie odtrącenia i mniejszej wartości). Stworzenie takich właśnie warunków, jak również zadbanie o aktywny wypoczynek oraz zabawę, na pewno będzie odtrącało stres.

Aby zapewnić dopływ tlenu do komórek mózgu należy często przerywać intensywną pracę, wykorzystując ten czas na zajęcia fizyczne. Pamiętać należy także o odpoczynku biernym, który można przeznaczyć np. na krótką trzydziestominutową drzemkę lub całkowicie się wyciszyć. Psychiczny relaks powinniśmy sobie dostarczyć nawet wtedy, gdy nie pozwalają nam na to nagromadzone obowiązkami dni.

Rytm dobowy snu oraz czuwania również muszą być zachowane, ponieważ w innym przypadku będą działać na naszą psychikę niekorzystnie.

Wszelkie doznania psychiczne i wyczerpująca nasz umysł praca wpływają wyczerpująco na korę mózgową. Powodują wtedy osłabianie lub zahamowanie odruchów warunkowych, odbierania wrażeń psychicznych.

Sen potrzebny jest komórkom mózgowym do odzyskania witalności i odrodzenia się, by sprostać nowym czynnościom na następny dzień. Oprócz tego sen wpływa na odnawianie komórek budujących wszystkie narządy w naszym ciele.

Na dobę powinniśmy spać, co najmniej siedem, osiem godzin. Taka liczba zaspokaja pożądany wypoczynek dla układu nerwowego centralnego.

Pamiętać należy również o tym, że na prawidłowy stan psychiczny ma wpływ przestrzeganie podstawowych czynności należących do higieny osobistej, a w tym pielęgnacja ciała oraz schludny, czysty ubiór.

Na nasz układ nerwowy bardzo niekorzystnie wpływają wszelkie używki, tj. nikotyna, alkohol, środki odurzające. Mogą one doprowadzić do uzależnienia, co często związane jest z negatywnymi skutkami, które również wpływają na inne układy.

Przy tak ogromnych możliwościach współczesnej wiedzy człowiek powinien stwarzać sobie najlepsze warunki dla zachowania zdrowia. Zależy ono od rozmaitych czynników, ale prawdą jest fakt, że jest dla nas najważniejsze.