PIERWOTNIAKI

  1. Wiciowce i sporowce

Do pierwszej grupy zalicza się euglenę, rzęsistka pochwowego i świdrowca. Do drugiej grupy zwierząt zalicza się zarodźca malarii. Aparatem ruchowym tych organizmów jest wić. Mogą być cudzożywne albo samożywne. Pędzą pasożytniczy lub symbiotyczny tryb życia. Część z nich pochłania pokarm dzięki nibynóżkom. Inne pobierają pokarm przez aparat gębowy.

  1. Zarodziowce

Zalicza się do nich pełzaki, ameby, otwornice i promienice, czerwonka pełzakowata. Są to organizmy wielo lub jednokomórkowe. Poruszają się dzięki nibynóżkom.

  1. Orzęski

Przedstawicielami tej grupy są: wirczyk, trąbik i pantofelek, małżynek. Komórka jest orzęsiona. Rozmnażają się płciowo. Rozmnażanie poprzedzone jest koniugacją. W jednej komórce znajdują się dwa rodzaje jąder.

Pozytywne działanie:

  • żyją w jelicie innych organizmów tworząc z nimi symbiozę. Dzięki temu przeżuwacze trawią celulozę i mogą przyswoić błonnik;
  • w jelicie termitów spotyka się wiciowce;
  • zawierają białko zwierzęce, wzbogacają dietę organizmów, które się nimi żywią;
  • skorupki otwornic tworzą skamienieliny przewodnie;
  • są pokarmem dla wodnych zwierząt;
  • oczyszczają wodę;
  • na niektórych gatunkach przeprowadzane są badania naukowe. Organizmem najpopularniejszym wśród naukowców jest pantofelek.

JAMOCHŁONY

Są to najprostsze zwierzęta tkankowe, dwuwarstwowe. Wśród tej grupy wyróżnia się około 9000 gatunków. Są wśród nich koralowce, parzydełkowce i żebropławy. Są zwierzęta wyłącznie wodne. Ich ciało charakteryzuje się symetrią promienistą. Zbudowane są z dwóch warstw komórek: ektodermy i endodermy. Pomiędzy nimi występuje mezoglea, wydzielina komórek tkankowych.

Jamochłony mogą pędzić osiadły tryb życia jako polipy albo wolno żyjące meduzy.

Pozytywne znaczenie:

  • tworzą piękne rafy koralowe;
  • tworzą środowisko życia dla wielu gatunków ryb i innych zwierząt morskich;
  • są poławiane, przerabia się je na ozdoby.

PŁAZIŃCE

Są to robaki płaskie. Należą do pierwszych i najprostszych trójwarstwowców. Ciało jest spłaszczone grzbietobrzusznie i wydłużone. Kształtem przypomina liść lub wstęgę. W tej grupie znajdują się wirki pędzące wolno żyjący tryb życia i pasożytnicze przywry i tasiemce. Te ostatnie zamieszkują beztlenowe środowisko jelit żywiciela.

Trudno jest się dopatrzyć w tej grupie pozytywnego wpływu na środowisko.

OBLEŃCE

Są to robaki obłe. Wśród nich są wolno żyjące wrotki i pasożytnicze: glista ludzka, włosień kręty, owsiki. Kształt ciała może być wydłużony, workowaty albo cylindryczny. Środowisko życia obleńców jest wodne lub wilgotne.

Obleńce, które pędzą pasożytniczy tryb życia na żywicieli wybierają zarówno zwierzęta jak i rośliny. Większość jest rozdzielnopłciowa z zaznaczonym dymorfizmem płciowym.

PIERŚCIENICE

Zwierzęta te można spotkać na lądzie i w wodzie. Są organizmami wolno żyjącymi. Część z nich jest pasożytami. Można je spotkać również w glebie i ściółce. Żywią się pokarmem zwierzęcym i roślinnym i martwą materią organiczną. Ze względu na różnorodność pobieranego pokarmu zwierzęta te mogą być: drapieżnikami, glebożercami, mułożercami i filtratorami. Do typu pierścienice zalicza się trzy gromady:

  1. Wieloszczety- afrodyta tęczowa, sabella, nereida
  2. Skąposzczety- wazonkowiec, rurecznik mułowy, dżdżownica
  3. Pijawki- pijawka lekarska, pijawka, końska, pijawka rybia

Pozytywne znaczenie:

  • są pokarmem dla wielu zwierząt wodnych i lądowych;
  • wieloszczety zjadane są przez ryby;
  • użyźniają glebę;
  • wazonkowce biorą udział w rozkładzie materii organicznej;
  • biorą udział w mineralizacji dna;
  • nereida japońska jest stosowana jako nawóz;
  • ludzie również żywią się niektórymi gatunkami pierścienic;
  • pijawka lekarska jest stosowana w lecznictwie.

STAWONOGI

To grupa bardzo zróżnicowana. Ciągle odkrywa się nowe gatunki stawonogów. W tej chwili naukowcy zidentyfikowali i opisali ponad milion gatunków stawonogów. Opanowały wszystkie środowiska na ziemi. W typie stawonogi wyróżnia się współcześnie żyjące:

  1. Skorupiaki
  • są przysmakiem kulinarnym;
  • są poławiane przez rybaków, praca dla nich;
  • stanowią pokarm dla ryb i fiszbinowców.
  1. Owady
  • zapylanie kwiatów, np. pszczoły;
  • rozprzestrzenianie nasion, np. muchówki;
  • spulchnianie gleby poprzez budowę sieci podziemnych korytarzy;
  • udział w tworzeniu gleby, procesy glebotwórcze;
  • zjadają szkodliwe owady, pomoc w niszczeniu szkodników, np. biedronki i biegacze;
  • stanowią pokarm dla innych zwierząt, głównie kręgowców;
  • posiadają walory estetyczne, są pięknie ubarwione;
  • produkują miód, np. pszczoła;
  • produkują jedwab, jedwabnik morwowaty.

Dwa ostatnie owady są owadami pożytecznymi dla człowieka w wyjątkowy sposób, gdyż ich działanie przynosi bezpośrednie korzyści człowiekowi.

  • mają zastosowanie w medycynie. W jednym z plemion indiańskich szczęki mrówek działają jak klamry ściągające rany;
  1. Pajęczaki
  • zabijają larwy roztoczy i moli, żywią się również innymi szkodliwymi owadami;
  • odgrywają ważna rolę w ekosystemach, które zostały zmienione przez gospodarkę człowieka;
  • drapieżniki regulują liczebność innych organizmów;
  1. Wije
  • w łańcuchu pokarmowym są destruentami, rozdrabniają materię organiczną i obieg się zamyka;
  • drapieżne wije również są regulatorem liczebności innych zwierząt.

MIĘCZAKI

Jest to typ należący do wtórnojamowców. Szacuje się, że obecnie na świecie żyje od 50 tys. do 130 tys. gatunków. Są zwierzętami wolno żyjącymi. Zamieszkują środowisko wodne i lądowe. Występują w wodach słonych i słodkich. Na lądzie żyją ślimaki płucodyszne. Wiele mięczaków prowadzi przydenny tryb życia.

Mięczaki dzieli się na 5 gromad:

  1. Chitony
  2. jednotarczowce
  3. Ślimaki- np. błotniarki, pomrowce, winniczki, zatoczki, śliniki, wstężyki;
  4. Małże- np. rogowiec bałtycki, omułek, sercówka;
  5. Głowonogi- np. kałamarnice, mątwy, ośmiornice, łodziki.

Znaczenie w przyrodzie

  • są pokarmem dla wielu zwierząt;
  • niektóre są żywicielami pośrednimi dla pasożytów;
  • są mułożercami i go przeorują;
  • tworzą kolonie pokrywające kamienie, rośliny, podwodne korzenie;
  • są wskaźnikiem stopnia czystości wód;
  • skałotocz daktylowy drąży w kamieniach głębokie kanały, które następnie wypełnia węglanem wapnia;
  • jama płaszczowa szczeżui jest miejscem składania ikry i rozwijania się rybek różanki.

Znaczenie w gospodarce człowieka:

  • wiele mięczaków jest jadalnych;
  • są bogatym źródłem białka;
  • ostrygi to przysmak, ludzie prowadzą ich hodowlę, w 1985 roku złowiono około 1030000 ton tych mięczaków;
  • skójki są karmą dla trzody chlewnej;
  • są wskaźnikiem stopnia czystości wód;
  • mają znaczenie w różnych dziedzinach nauki, między innymi: paleontologii i geologii;
  • rybacy używają ich jako przynęty;
  • niektóre gatunki produkują perły tzw. perłopławy;
  • mięczaki są surowcem do wypalania wapnia;
  • hodowla małż palowych, które są środkiem spożywczym, mogą też być przynętą rybacką, paszą lub nawozem.

RYBY

Są to zwierzęta, które doskonale opanowały środowisko wodne. Mają opływowy kształt ciała, ciało pokryte łuskami, płetwy służące do pływania, sterowania i utrzymywania równowagi. Narządem oddechowym są skrzela, ryby mają jeden obieg krwi i serce typy skrzelowego.

Ryby to bardzo różnorodna grupa zwierząt. Mają duże walory smakowe. Wiele gatunków to poszukiwane przez człowieka rarytasy.

Pozytywne znaczenie:

  • ważny element gospodarki państwowej- rybołówstwo;
  • są ważnym źródłem witaminy A i D oraz soli mineralnych: J, Fe, K, P;
  • są hodowane i traktowane jako hobby- wędkarstwo;
  • są wskaźnikiem zanieczyszczenia powietrza;
  • rybi tłuszcz ma znaczenie w medycynie, przede wszystkim wytwarzany jest tran.

PŁAZY

To zwierzęta zmiennocieplne. Żyją w środowisku wodno- lądowym. Obejmuje około 4 700 gat. W Polsce na kilkunastu przedstawicieli tej gromady. Wśród nich są płazy z rzędu bezogonowe- żaby, kumaki, ropuchy, rzekotka, grzebiuszka ogoniaste- salamandra, traszka. Przedstawicieli płazów beznogich w Polsce nie ma.

Pozytywne znaczenie:

  • regulują ilość owadów w środowisku, są jednym z czynników utrzymujących biologiczną równowagę w środowisku.;
  • są dobrymi organizmami do doświadczeń medycznych, eksperymenty embrionalne;
  • kiedyś Xenopus sp. Wykorzystywany był do wykonywania testów ciążowych;
  • są przysmakiem kulinarnym we Francji(żabie udka), Chinach i Japonii(salamandra olbrzymia, jej mięso)

GADY

Jest to gromada typowo lądowych zwierząt. Mają suchy, gruby naskórek pokryty łuskami albo tarczkami. Ciało zbudowane jest typowo: głowa, tułów, ogon, dwie pary kończyny(z wyjątkiem węży). Są zmiennocieplne. Spotkać je można w klimacie ciepłym i umiarkowanym.

Pozytywne znaczenie:

  • Są ważnym elementem biocenoz, głównie półpustynnych i pustynnych

PTAKI

Są to kręgowce, które opanowały środowisko powietrzne, większość z nich potrafi latać. Są zwierzętami stałocieplnymi, jajorodnymi. Ciało jest pokryte piórami zróżnicowanymi na pióra konturowe i puchowe. Przednie kończyny zostały przekształcone w skrzydła, szczęki pokryte rogowym dziobem. Ciało lekkie i opływowe.

Pozytywne znaczenie:

  • w łańcuchu pokarmowym są na każdym z poziomów konsumentów;
  • ptaki to źródło jaj, mięsa i piór;
  • ptaki owadożerne regulują populacje owadów- szkodników;
  • ptaki drapieżne regulują liczbę gryzoni;
  • ptaki morski produkują nawóz- guano;
  • hodowane w domach- walory estetyczne.

SSAKI

Jest to gromada kręgowców, która charakteryzuje się najwyższym uorganizowaniem. Zwierzęta są stałocieplne. Skóra pokryta jest futrem lub jest owłosiona. Serce jest czterojamiste, taka budowa związana jest z obecnością dwóch obiegów krwi: małego i dużego. Ssaki mają sprawny system wentylacji krwi składający się z klatki piersiowej (żebra+ mostek), mięśni międzyżebrowych i przepony, która leży na granicy jamy brzusznej i piersiowej. Młode karmione są mlekiem, wydzieliną gruczołów mlecznych.

Pozytywne znaczenie:

  • odgrywają bardzo ważną rolę w łańcuchu pokarmowym, jako konsumenci na wszystkich poziomach zaczynając od roślinożerców;
  • służą człowiekowi jako zwierzęta udomowione: konie, krowy, owce, trzoda chlewna, kury, kaczki;
  • są źródłem pokarmu dla człowieka: mięso, jaja, mleko;
  • są źródłem wełny i skór;
  • pomagają człowiekowi w pracy: konie, osły, woły, wielbłądy;
  • towarzyszą człowiekowi jako przyjaciele: psy, koty, ptaki;
  • ssaki owadożerne likwidują szkodliwe owady;
  • wykorzystywane są w terapii zajęciowej: konie, psy;
  • są rozrywką dla ludzi;
  • odgrywają również rolę w dydaktyce.