Raki klasyfikuje się na dwa sposoby: poprzez typ tkanki, w jakiej dochodzi do pojawienia się raka (tzw. typ histologiczny) albo przez pierwotne umiejscowienie, czyli lokalizację w ciele, z której rak rozpoczyna swój rozwój. W tej pracy skupię się na pierwszym kryterium, mianowicie spróbuję sklasyfikować raka ze względu na typ histologiczny. Z tego punktu widzenia rozróżniamy setki różnych raków, które grupuje się w pięć głównych kategorii. Rak może więc pochodzić z tkanki nabłonkowej, mięśniowej, hemopoetycznej, limfoidalnej lub mieć charakter mieszany.
Pojęcie karcynomy odnosi się do złośliwego nowotworu powstałego z przekształconych komórek epitelialnych, czy to zewnętrznych, czy wewnętrznych nabłonków. Karcynomy, czyli raki tkanek nabłonkowych, odpowiadają za 80 do 90 procent wszystkich przypadków raka. Tkanki nabłonkowe znajdujemy we wszystkich miejscach ciała. Związane są ze skórą, pokrywają wszystkie organy wewnętrzne od środka i od zewnątrz, wyściełają przewody i przestrzenie wewnątrz ciała, przewód pokarmowy, drogi oddechowe, moczowe i rodne. Karcynomy dzielą się na dwa główne podtypy: adenokarcynomy, rozwijające się w organach i gruczołach, oraz raki płaskonabłonkowe, wywodzące się z nabłonków płaskich. Często rozprzestrzeniają się do okolicznych miękkich tkanek. Wiele raków dotyka narządów lub gruczołów wydzielniczych, jak sutki, które produkują mleko, lub płuca wydzielające śluz, czy też okrężnica, prostata lub pęcherz moczowy. Określenie sarkoma (mięsak) odnosi się do raków wywodzących się z tkanek podporowych lub łącznych, takich jak kości, ścięgna, chrząstki, mięśnie i tkanki tłuszczowe. Mięsaki są typowe dla okresu wczesnej dorosłości, kiedy to rozwija się najbardziej powszechna ich postać, jako bolesna narośl na kości. Sarkomy zwykle przypominają pod względem histologicznym tkankę, w której wzrastają. Innym przykładem jest osteosarkoma lub sarkoma osteogeniczna (kości), chondrosarkoma (chrząstki), leiomiosarkoma (mięśnie gładkie), rabdomiosarkoma (mięśnie szkieletowe), sarkoma mezotelialna albo mezotelioma (nabłonek mezodermalny jam ciała), fibrosarkoma (tkanka łączna włóknista), angiosarkoma (naczynia krwionośne), liposarkoma (tkanka tłuszczowa), sarkomy tkanki glejowej mózgu, embrionalna myksosarkoma i inne. Mielomą nazywamy raka, który powstaje w komórkach plazmatycznych lub w szpiku kostnym. Komórki plazmatyczne odpowiadają za wytwarzanie pewnych białek krwi. Białaczki, czyli leukemie, zwana "rakam płynnymi" lub "rakami krwi", są to schorzenia szpiku kostnego, w którym powstają komórki krwi. Słowo "leukemia" w języku greckim oznacza tyle, co "biała krew". Choroba często jest związana z nadprodukcją niedojrzałych białych ciałek krwi. Te niedojrzałe leukocyty nie są przygotowane do pełnienia swych funkcji, tak jak powinny, toteż pacjent ulega częstym infekcjom. Białaczka dotyka również czerwonych krwinek, prowadząc do pogorszenia krzepnięcia krwi i wyczerpania spowodowanego przez anemię. Przykładem białaczki jest białaczka mielogeniczna lub granulocytarna (zezłośliwienie szczepów białych krwinek mieloidalnych i granulocytarnych), limfatyczna, limfocytarna lub limfoblastyczna (zezłośliwienie linii komórek limfoidalnych i limfocytarnych), policytemia lub erytremia (zezłośliwienie różnorodnych linii krwinek z dominacją krwinek białych). Nowotwór określany jako limfoma rozwija się w gruczołach limfatycznych i grudkach chłonnych systemu limfatycznego, jak też w sieci żył, węzłów chłonnych i organów limfatycznych (zwłaszcza w śledzionie, grasicy, migdałkach i tarczycy), które mają za zadanie oczyszczanie płynu tkankowego i produkcję limfocytów, zwalczających infekcję na drodze specyficznej. W przeciwieństwie do białaczek, które jak wspomniałem są czasami zwane "rakami płynnymi", limfomy są to "raki twarde". Poza narządami limfatycznymi sensu stricto, limfomy atakuję na przykład żołądku, pierś lub mózg.
Predyspozycje do choroby nowotworowej wiążą się z czynnikami nabytymi, takimi jak wdychanie pyłu azbestowego, napromieniowanie, wystawienie na UV, jak też z czysto genetycznymi. Istnieje prawidłowość, iż prawdopodobieństwo pojawienia się raka wzrasta systematycznie z wiekiem. Dotyczy to zwłaszcza nowotworów narządów rodnych, prostaty, trzustki czy przewodu pokarmowego. Palenie papierosów i inne aspekty niehigienicznego trybu życia (brak ruchu, fast-food) w oczywisty sposób potęgują działanie czynników onkogennych. Za najgroźniejsze (z różnych względów najczęściej nieuleczalne) typy raka uważa się raki prostaty, płuc, piersi, jajnika, pęcherza moczowego, trzonu lub szyjki macicy, skóry (czerniaka złośliwego), jelita grubego i odbytnicy oraz białaczki.
