Ciąża ektopowa (pozamaciczna) pojawia się wtedy, gdy komórka jajowa zagnieżdża się poza macicą. W ogromnej większości ciąża pozamaciczna przebiega w jajowodzie. Zarodek może też rozwijać się w jajniku (ciąża jajnikowa), w jamie brzusznej (ciąże wewnątrzotrzewnowe), w szyjce macicy (ciąża szyjkowa). Odsetek ciąż pozamacicznych wynosi ok. 2 %. Ciąża ektopowa na początku rozwija się zupełnie normalnie, jednak zarodek nie jest w stanie przeżyć poza macicą i zazwyczaj zamiera. Prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży pozamacicznej jest większe u kobiet, które wielokrotnie usuwały ciążę, przebyły operację w obrębie jamy brzusznej, poddały się zabiegowi podwiązania jajowodów czy też miały operację jajowodów. Jeśli zarodek rozwija się w jajowodzie, to może dojść do pęknięcia jajowodu. W takim przypadku życie kobiety ciężarnej jest zagrożone. Każda ciąża pozamaciczna stanowi zagrożenie dla życia kobiety. Jeśli nie zostanie w porę rozpoznana i leczona, może doprowadzić do poważnych konsekwencji. Oczywiście bierze się zawsze pod uwagę dobro kobiety, a w drugiej kolejności życie płodu (który często nie ma szans na przeżycie). Najważniejsze jest więc uratowanie matki, a dopiero później dziecka.
Niepokojącymi objawami mogącymi sygnalizować ciążę pozamaciczną są przede wszystkim bóle brzucha (bóle z jednej strony brzucha). Bólom tym może towarzyszyć kolka i skurcze. W przypadku pęknięcia jajowodu występuje silne krwawienie i objawy utraty krwi, czyli przyspieszenie rytmu serca, bladość, osłabienie, omdlenia. Jeżeli płód jest już duży, to jego ruchy są wyraźnie wyczuwalne i powodują ból, można wyczuć poszczególne jego części. Kobieta, która już kiedyś była ciężarna, zauważa i wyraźnie odczuwa, że obecna ciąża (pozamaciczna) jest inna od poprzednich (prawidłowych). Płód może zajmować nieprawidłowe położenie w jamie brzusznej (za wysoko lub za nisko), może się przesuwać.
W przypadku ciąży szyjkowej szyjka jest wyraźnie powiększona, nawet większa od trzonu macicy. Wydostaje się z niej wydzielina ciemnej barwy.
Leczenie ciąży pozamacicznej jest oczywiście obowiązkowe. Niezbędna jest hospitalizacja i wykonanie szeregu badań decydujących o podjęciu odpowiedniego działania, mającego na celu określenie niebezpieczeństwa dla matki oraz możliwości uratowania płodu (jeśli jest to możliwe).
Właściwie ciężko jest zapobiegać ciąży pozamacicznej, gdyż nie jest ona wynikiem działania człowieka, a powstaje samorzutnie. Kobieta ciężarna powinna często kontrolować stan zdrowia swojego i dziecka. Prostym i skutecznym w wykrywaniu ciąży ektopowej badaniem jest ultrasonografia (USG), która pozwala lekarzowi sprawdzić usytuowanie i budowę płodu. Jeśli ciąża pozamaciczna ma takie usytuowanie, że zagraża zdrowiu czy życiu matki, to należy ją usunąć.
