WĘGLOWODANY- cukrowce (sacharydy) o wzorze ogólnym Cm(H2O)n, podzielić można na:

  • Monosacharydy, czyli związki zbudowane z węgla, wodoru i tlenu zawierające grupę karbonylową (aldehydową lub ketonową) i hydroksylową. Cukry o trzech atomach węgla to triozy C3, o czterech tetrozy C4, i odpowiednio dalej: pentozy (ryboza, deoksyryboza), heksozy ( glukoza, fruktoza, galaktoza) i heptozy.

Właściwości monosacharydów i ich rola.

Dla monosacharydów charakterystyczny jest słodki smak, są dobrze rozpuszczalne w wodzie, nie rozpuszczają się natomiast w tłuszczach. W związku z ich rozpuszczalnością w wodzi mają one ogromny wpływ na osmotyczne ciśnienie komórek. Te cukry proste bez problemu mogą przechodzić przez błony, dzięki czemu są wchłaniane i transportowane przez krew u zwierząt jak i u człowieka. Stanowią także główny materiał energetyczny. Monocukier fruktozę znaleźć można w owocach i nektarach kwiatów. Glukoza jest wytwarzana przez rośliny w procesie fotosyntezy i ulega rozkładowi w procesie fermentacji alkoholowej.

  • Oligosacharydy- dwucukry, cukry złożone, wytworzone w wyniku połączenia dwóch cząsteczek monosacharydów:

Glukoza + Galaktoza = Laktoza

Glukoza + Glukoza = Maltoza

Glukoza + Fruktoza = Sacharoza

  • Polisacharydy- wielocukry są związkami wielkocząsteczkowymi utworzonymi z kilkuset do kilku tysięcy połączonych ze sobą wiązaniami glikozydowymi pierścieni glukopiranozowych. Nie mają one wpływu na osmotyczne ciśnienie z racji nierozpuszczalności w wodzie. Pełnią funkcje zapasowe (skrobia)

- Skrobia C6H12O6 jako materiał zapasowy u roślin odkłada się w nasionach i bulwach w dużych ilościach

- Glikogen jest materiałem zapasowym u zwierząt

- Celuloza stanowi główny składnik ściany komórkowej u roślin

Znaczenie cukrowców:

- energetyczne, jak glukoza

- zapasowa, jak skrobia i glikogen

- budulcowa, jak celuloza i chityna

TŁUSZCZOWCE, czyli lipidy podzielić można na:

  • Tłuszcze proste, właściwe, są to estry gliceryny i kwasów karboksylowych, często o długich łańcuchach nie będących w stanie rozpuścić się w wodzie. Pełnią głównie funkcję zapasową a także są termoizolatorami u stałocieplnych kręgowców. Mają stałą konsystencję u zwierząt natomiast u roślin są syntetyzowane głównie jako oleje.
  • Tłuszcze złożone:

- fosfolipidy zawierające resztę fosforanową, budują błony

- glikolipidy zawierające część lipidową i cukrową, budują warstwę na komórkowej błonie

- woski są mieszaniną wielu substancji, są materiałem budulcowym dla np. gniazd pszczół, pełniąc rolę ochronna zabezpieczają łodygi, owoce i liście przed nadmierną transpiracją.

- izoprenowe lipidy tworzą po części błony biologiczne

Funkcje lipidów:

- zapasowe, energetyczne u nasion oleistych roślin

- termoizolacyjne tworząc u kręgowców podskórną warstwę tłuszczową

- ochronne, zapobiegając przed nadmierną transpiracją u roślin

- budulcowe występujące w biologicznych błonach fosfolipidy, czy cholesterol

- regulacyjne, jak witaminy A i D, również kwasy żółciowe

- lecznicze

BIAŁKA, proteiny, budują je aminokwasy, posiadające w swojej budowie grupę karboksylową, aminową i węgiel.

- grupa karboksylowa to COOH

- grupa aminowa to NH2

COOH

|

R - C - NH2 Wzór strukturalny aminokwasu

|

H

Należy wiedzieć, że białka buduje 20 aminokwasów o różnej budowie. Białka stanowią długi łańcuch połączonych ze sobą aminokwasów wiązaniami kowalencyjnymi w różnych kompilacjach. Wiązanie kowalencyjne typu peptydowego łączące aminokwasy powstaje dzięki łączeniu się grupy karboksylowej należącej do jednego aminokwasu z grupą aminową kolejnego aminokwasu. Mimo iż białka budują te same aminokwasy różnić się one mogą aktywnością molekularną ze względu na różnice w kolejności ułożenia tych jednostek

Białka dzielimy na:

- proste, zbudowane jedynie z aminokwasów. Stanowią one składnik płynów ustrojowych, tkanek stałych, mleka, mięśni, tkanek oporowych i nasion

- złożone zbudowane oprócz aminokwasów także ze składników niebiałkowych

Białka pełnią funkcje:

- budulcową, są składnikiem protoplasty we wszystkich organellach komórkowych

- wzmacniającą- jak np. kolagen, który nadaje elastyczność mięśniom, oporowej tkance łącznej, ścięgnom i skórze właściwej

- katalityczną, przyspieszając większość reakcji biochemicznych zachodzących w każdej żywej komórce

- transportową będąc przenośnikiem w przemieszczaniu odpowiednich substancji (bliskie odległości)

-lokomotoryczną, umożliwiając ruch w każdym żywym organizmie, jak np. ruch cytoplazmy, mięsni, czy wici u plemnika

- regulatorową, wpływając na różne procesy fizjologiczne i biochemiczne

- nerwową, odpowiadając za odbiór i przysyłanie sygnałów z zewnątrz , dotyczy białek receptorów występujących w zmysłowych komórkach

- odpornościową