Aparaty szparkowe najczęściej położone są po spodniej stronie liści. To w nich zachodzi wymiana gazowa.
Pobierany jest dwutlenek węgla, wydalany zaś tlen.
U roślin wodnych aparaty szparkowe położone na wierzchniej stronie liścia.
Nie zawsze aparaty szparkowe znajdują się na liściach.
U roślin podzwrotnikowych rosnących na bagnach i w wodzie, funkcje asymilacyjne przejmują korzenie. Są to specjalne korzenie oddechowe, które rosną wokół pnia rośliny.
Aparaty szparkowe położone w epidermie skórki są jedynym źródłem powietrz dla tego organu. Jest tak dlatego, że ściana komórkowa łodygi wysycona jest kutyną. Zapobiega ona wyparowywaniem wody z powierzchni łodygi. Dodatkowo może być również pokryta warstwą wosku.
U roślin charakteryzujących się przyrostem wtórnym wymiana gazowa zachodzi w przetchlinkach. Są to miejsca na łodydze gdzie komórki nie są skorkowaciałe lecz luźno ułożone.
Aparaty szparkowe -położone są w skórce, czyli epidermie. Ich obecność umożliwia transpirację, czyli wymianę gazową i dyfuzję pary wodnej. Aparat szparkowy zbudowany jest dwóch komórek szparkowych zawierających chloroplasty. Kształtem przypominają nieco nasiona fasoli. Ściany tych komórek są zgrubiałe w niektórych miejscach. Pozwala im to na zmianę kształtu podczas zmian potencjału osmotycznego. Pomiędzy komórkami szparkowymi znajduje się otwór, szparka. Za szparka znajduje się komora powietrzna. Komora ta jest połączona z przestworami komórkowymi miękiszu gąbczastego.
Podczas zmiany kształtu komórek, szparka może się otwierać lub zamykać. Zwiększony turgor powoduje pęcznienie komórek. Zgrubiałe komórki odsuwają się od siebie i szparka otwiera się. Szparka zamyka się, gdy turgor zmniejsza się. Jest mechanizm bardzo złożony. W uproszczeniu można powiedzieć, że szparki są zamknięte, gdy jest sucho i gorąco. Otwierają się gdy jest wilgotno. Aparat szparkowy dwuliściennych różni się nieco od aparatu roślin jednoliściennych. Różnica polega na odmiennych kształtach i zgrubieniach komórek szparkowych.
