1. KORZEŃ.

Organem wegetatywnym rośliny, znajdującym się najczęściej pod ziemią jest korzeń. Najważniejsza rola korzenia jest utwierdzanie rośliny z podłożu, pobieranie wody wraz z solami mineralnymi oraz gromadzenie związków zapasowych a także rozmnażanie bezpłciowe( wegetatywne). Jest kilka typów systemów korzeniowych, korzeń wiązkowy, który występuje u traw oraz korzeń palowy, występujący np. u róży.

Od korzenia głównego mogą odchodzić dodatkowe korzenie, nazywane korzeniami przybyszowymi. Korzenie te mogą się rozwijać na innych częściach rośliny, takich jak łodyga czy liście. Zazwyczaj korzenie te tworzą się w obrębie części podziemnych pędów.

Korzenie te powstają w wyniku działania merystemów wtórnych, które odróżniają się od tkanki miękiszowej.

W obrębie korzenia możemy wyróżnić kilka stref. Pierwsza z nich to strefa korzeni bocznych, następna to strefa włośnikowa w której dochodzi do pobierania wody z podłoża. W korzeniu występuje także strefa wydłużania się, w której następuje zasadniczy wzrost oraz różnicowanie się elementów korzenia.

Strefą zbudowaną wyłącznie z komórek inicjalnych jest stożek wzrostu. Stożek wzrostu okryty jest czapeczką, która zapewnia mu ochronę w czasie stałego wzrostu w głąb gleby.

Ze względu na to, ze korzeń może występować w różnych formach to możliwe jest spełnianie przez niego szeregu różnych funkcji. U roślin występują wiec korzenie spichrzowe, które gromadzą związki zapasowe, korzenie asymilujące, prowadzące proces fotosyntezy, dzięki zawartości chlorofilu, korzenie powietrzne, posiadające tkankę zwaną welamenem, która wypełniona jest powietrzem, korzenie ssawkowe, dzięki którym np. storczyki pobierają związki odżywcze od innych roślin, korzenie podporowe, zapobiegające zatopieniu rośliny, korzenie oddechowe, spełniające role przewietrzającą.

U dużych roślin korzeń wykazuje przyrost na grubość. Proces ten możliwy jest dzięki odpowiedniej tkance twórczej. Jest on stopniowy i cechuje tylko określone strefy korzenia. Pierwotna budowa korzenia ( bez przyrostu) występuje tylko w strefie włośników.

2. ŁODYGA.

Organ ten stanowi wegetatywną część rośliny, która stanowi oparcie dla liści. Dzięki niej roślina utrzymywana jest w pionowej pozycji. Łodyga stanowi łącznik pomiędzy liśćmi i korzeniem. Rola łodygi polega także na wytwarzaniu substancji pokarmowych, transportowaniu i magazynowaniu ich. Zasadniczą rola jest jednak przewodzenie wody

W świecie roślin istnieją dwa typy łodyg: łodygi zielne oraz łodygi zdrewniałe. Łodygi zielne występują tylko u roślin o krótkim okresie wegetacyjnym, takich jak słonecznik, marchew czy niektóre byliny.

Łodygi zdrewniałe wykazują większą trwałość i są charakterystyczne tylko dla form drzewiastych i krzewów.

Łodygę, podobnie jak korzeń cechuje budowa wtórna i przyrastanie na grubość. Zjawiska tego nie ma u roślin jednoliściennych, takich jak palmy czy trawy.

Roślina przyrasta na grubość w wyniku działania miazgi, zwanej kambium śródwiązkowym.

Wiązka przewodząca , w której występuje kambium nazywana jest wiązką otwartą. Wiązka nie zawierająca kambium to wiązka zamknięta.

W obrębie łodygi u rośliny jedno i dwuliściennej występuje skórka, wiązka sitowa oraz naczyniowa i miękisz. Dodatkowym elementem łodygi dwuliściennych jest miazga ( kambium). Łodyga podobnie jak korzeń może odgrywać wiele funkcji, gdyż ulega różnym modyfikacjom. Wyróżniamy łodygi spichrzowe ( u ziemniaka), łodygi magazynujące wodę ( kaktus), łodygi asymilujące ( kaktus), łodygi czepne ( winorośl) i in. Łodyga może spełniać także rolę narządu wegetatywnego, gdyż wytwarza liczne rozłogi, bulwy, kłącza, sadzonki czy rozmnóżki.

3. LIŚCIE.

Liście stanowią organy wegetatywne rośliny i stanowią element pędu. Spełniają bardzo istotną rolę w życiu rośliny. Podstawową funkcją roślin jest asymilacja dwutlenku węgla, prowadzenie procesu fotosyntezy, prowadzenie wymiany gazowej w czasie oddychania, transpiracja oraz u niektórych rozmnażanie wegetatywne.

Liście dzięki temu, że są płaskie mają znaczną powierzchnie asymilacyjną. Ułożenie liści oraz ich liczba ma istotne znaczenie przy klasyfikacji gatunku.

Liście rośliny nazywamy ogólnie ulistnieniem. W przyrodzie istnieje kilka rodzajów ulistnienia m.in. skrętoległe, które jest najczęstsze ( szczaw, wierzba), naprzeciwległe ( pokrzywa, kasztanowiec), okółkowe ( jałowiec, moczarka kanadyjska).

Liście wykazują zróżnicowanie w zależności od stadium rozwojowego rośliny. Jako pierwsze pojawiają się liścienie, które tworzą się już w zarodku. Następne z kolei tworzą się liście, zwane dolnymi na końcu powstają dopiero liście właściwe. W okolicy rozwijającego się kwiatu powstają liście przykwiatowe.

Głównymi elementami liścia są blaszka liściowa oraz ogonek. Każdy liść na blaszce liściowej posiada specyficzne unerwienie ( nerwy liściowe). Rośliny jednoliścienne posiadają liście równowąskie oraz równolegle ułożone nerwy. Rośliny dwuliścienne mają liście bardziej zróżnicowane pod względem kształtu a nerwacja jest u nich albo pierzasta albo dłoniasta. Liście możemy podzielić na pojedyncze oraz złożone. Liście złożone posiadają kilka blaszek liściowych.

U liści pojedynczych występuje tylko jedna blaszka liściowa. U liści złożonych występuje kilka blaszek, które nazywane są listkami. Przykładem liścia złożonego jest liść kasztanowca.

Elementami blaszki liściowej są skórka, miękisz asymilacyjny oraz tkanki przewodząca i wzmacniająca. Skórka występuje od strony dolnej i górnej liścia. Pomiędzy warstwami skórki znajduje się miękisz asymilacyjny. Miękisz ten zróżnicowany jest na miękisz palisadowy oraz miękisz gąbczasty.

Miękisz palisadowy budują podłużne komórki, które ściśle do siebie przylegają. Komórki te zawierają znaczne ilości chloroplastów i prowadzą większą część procesu fotosyntezy. Miękisz gąbczasty natomiast budują nieregularne komórki o małej zawartości chloroplastów.

Miękisz palisadowy przeszywają wiązki przewodzące, które rozgałęziają się i tworzą strukturę przypominającą siateczkę. Liście tak jak łodyga i korzeń ulegają znacznym modyfikacjom. Mogą gromadzić związki zapasowe albo wodę. Niektóre przekształcają się w ciernie a jeszcze inne mogą tworzyć struktury czepne.