Jednym z 22 Parków Narodowych zlokalizowanych na terenie Polski jest Białowieski Park Narodowy.
Białowieski Park Narodowy powstał w 1921 roku. Początkowo jego obszar nazywany był " Rezerwatem" a w roku 1932 leśnictwo to przekształcono w "Park Narodowy w Białowieży". Obecna nazwa parku istnieje dopiero od 1947 roku. W latach dziewięćdziesiątych naszego wieku udało się zwiększyć zasięg obszarów chronionych.
Jest to najstarszy park narodowy w Polsce ale równocześnie najstarszy park europejski.
Leży on w centrum Puszczy Białowieskiej, na wschodzi Nizin Podlasko-Białoruskich, w krainie Podlasko- Mazurskiej, należącej do dzielnicy leśnej Puszczy.
Całkowita powierzchnia Parku wynosi ponad 10 tysięcy hektarów, w tym większość to tereny leśne. Zasadniczym elementem Parku jest rezerwat ścisły, obejmujący ponad 4,7 tysiąca ha lasów. W większości są to lasy o charakterze pierwotnym.
Ponieważ teren ten podlega ochronie ścisłej, nie można prowadzić tu żadnej działalności ludzkiej, oprócz tylko i wyłącznie obserwacji. Park Białowieski stanowi oparcie do działania niektórych placówek naukowych.
W skład flory parku wchodzi prawie 3,5 tysiąca gatunków, z czego ponad 700 stanowią rośliny naczyniowe. Na terenie Puszczy doliczono się ponad 2,5 tysiąca gatunków grzybów, wszystkich rodzajów. Bogata jest fauna porostów, gdyż występuje tu 277 różnych gatunków.
Jest tu około 40 różnych zespołów roślinnych. Same zespoły leśne stanowią aż 20 zbiorowisk na obszarze parku występuje tylko jedno zbiorowisko roślinności synantropijnej, czyli mającej antropogeniczne pochodzenie.
Większość występujących tu gatunków drzew należy do grupy drzew liściastych.
Równie bogata jest fauna puszczy. Najliczniejsze są tu bezkręgowce, a w szczególności owady. Spotykamy tu duże gatunki ssaków, takich jak rysie, wilki, bobry czy żubry. Obszar puszczy stanowi miejsce występowania żubra na wolności. Gatunek ten jest już obecnie nie spotykany na innych obszarach Europy.
Park jest także miejscem lęgu ponad 130 gatunków ptaków. Na obszarze Parku znajduje się muzeum przyrodnicze, które eksponuje znaczne zbiory, szczególnie ptaków. Mieści się tu również Ośrodek Edukacji Przyrodniczej i Ośrodek Hodowli Żubrów. Działa tu rezerwat pokazowy, który oprócz żubra prezentuje także jelenie, dziki, sarny oraz małe koniki typu Tarpana.
UNESCO w 1977 roku uznało Białowieski Park Narodowy za rezerwat biosfery. W 1979 roku Park został wpisany na listę obiektów przyrodniczych dziedzictwa kulturowego.
W 1992 roku udało się rozszerzyć jego granice na wschód. Przyłączono do niego tereny Białoruskiego Parku Narodowego. Dzięki takiemu działaniu udało się utworzyć trans -graniczny park Światowego Dziedzictwa.
Białowieski Park Narodowy jest najstarszym spośród wszystkich 22 parków narodowych w Polsce.
Wchodzący w skład Parku, Ścisły Rezerwat znajduje się w widełkach rzeki Hwoźnej i Narewki.
Od wschodu Parku znajduje się granica z Białoruskim Parkiem Narodowym. Barierą uniemożliwiającą przechodzenie zwierząt pomiędzy dwoma obiektami jest płot, utworzony z kolczastego drutu.
W Parku Białowieskim chronione są jedne z ostatnich na Niżu Europejskim, ekosystemy leśne, strefy liściastej i mieszanej. Znajdujące się tu drzewostany są bardzo pierwotne. Jest to wiec wzorzec informujący nas o wyglądzie europejskich lasów wiele setek lat temu.
Najcenniejszym zbiorowiskiem Parku, o typie środkowoeuropejskim jest dębowo-gradowy las, dla którego funkcjonuje w Polsce nazwa ludowa- grąd.
Zbiorowisko to ma swoistą strukturę, na która składają się kolejne warstwy:
- strzeliste świerkowe korony ( wyrastają ponad zwartą strukturę drzew liściastych), o wysokości nawet 45 metrów,
- korony dębów, klonów, lip, wiązów a także jesionów,
- korony grabów,
- znacznie rozwinięta warstwa krzewów.
W Białowieskim Parku Narodowym spotyka się nieprzebrane bogactwo form. Wyraża się ono głównie poprzez ogromną liczbę gatunków.
Z roślin naczyniowych spotyka się tu wiele gatunków kwiatów, widłaków czy paproci. Wiele gatunków nadal pozostało nie odkrytych. Występujący w Puszczy żubr, jest obecnie największym żyjącym zwierzęciem w Polsce ale i w Europie. Park zamieszkuje ponad 100 gatunków ptaków. Spotykamy tu bociana czarnego, orlika krzykliwego, żurawia, kilka gatunków dzięciołów i in.
Najbogatsza faunę stanowią jednak owady. Występują tu bardzo rzadkie gatunki, a wśród nich: mieniak strużnik, nastrosz topolowiec, wstęgówka jesionka, kraśnik mokradłowiec i inne.
Na obszarze Parku znajduje się Park Pałacowy, który powstał w XIX wieku, na podstawie projektu W. Kronenberga. Dla turystów istnieje możliwość zwiedzenia muzeum Przyrodniczo-Leśnego, które oferuje bogate pokazy filmowe, prelekcje, warsztaty, wycieczki itd.
