Echa leśne - streszczenie szczegółowe
Scena rozgrywa się w lesie. Wokół ogniska siada kilka osób. Wśród nich znajdują się między innymi wójt Gała, geometra Knopf, pisarz gminny Olszański, podleśniczy Guńkiewicz. Oprócz nich są w lesie także narrator opowiadania oraz jego ojciec. Nad wszystkimi góruje generał Rozłucki. Cel spotkania to dokonanie podziału lasu. Część gruntów rządowych ma zostać włączonych do majątku dworskiego. W domu syna, który snuje opowiadanie, znajduje się jeszcze kilka osób, których także dotyczy ta sprawa. Realizacja zadania odbywa się jednak bardzo powoli, część osób podchodzi do niego zbyt opieszale, więc w końcu zapada decyzja, aby w nocy, kiedy rozgrywa się akcja, zakończyć wreszcie prace.
Podleśniczy Guńkiewicz doskonale orientuje się w topografii terenu, dlatego to właśnie z nim rozmawia generał. Chce poznać szczegóły dotyczące drogi z Zagańska do Wzdołu. Generał jest także zainteresowany znajdującą się niedaleko karczmą. Uwagę w trakcie dyskusji o karczmie zwraca stojący niedaleko krzyż. Wszyscy udają się właśnie w to miejsce. Generał zna tę okolicę, ale obecność krzyża go dziwi. Dowiaduje się, że krzyż postawił wójt. Krzyż jest znakiem mogiły powstańca, który stracił tutaj życie. Podleśny wskazuje na różne reakcje na krzyż mieszkańców okolicy. Generał w końcu informuje pozostałych uczestników spotkania, że tym upamiętnionym za pomocą krzyża powstańcem jest jego bratanek – Jan „Rymwid”. To wzbudza ich zainteresowanie. Wszyscy w osłupieniu słuchają opowieści generała Rozbickiego o jego bratanku.
Generał przywołuje postać swojego brata, który zginął w wojnie rosyjskiej, tak zwanej wojnie sewastopolskiej. Poniósł on śmierć pod Małachowym Kurhanem. Pod opieką generała zostawił dwóch chłopców – Piotra i Jana. Przed śmiercią zdążył poprosić brata o ich wychowanie. Obaj bratankowie generała zaciągnęli się do służby wojskowej. Piotr jednak zmarł. Zachorował na cholerę podczas walk toczonych na Kaukazie. Młodszy Jan służył przy generale w jego pułku. W międzyczasie się ożenił. Wybucha powstanie, do którego przyłącza się jego bratanek, a sam generał nazywa go podłym.
Widać wyraźnie, że generałowi trudno jest pogodzić się ze zdradą bratanka, który zamiast dalej walczyć w pułku, przyłączył się do powstańców. Jan pisze także do generała, prosząc go i wzywając, by również włączył się do walki po właściwej stronie. W generale wywołuje to nie tylko opór, ale i wściekłość, ponieważ uważa, że bratanek prosi go o zdradę wojskowego honoru. W międzyczasie docierają jednak do niego informacje, że Jan świetnie radzi sobie w wojsku polskim, nie traktuje tych awansów jednak zbyt poważnie. Walki toczą się dalej.
Generał wspomnia postać jednego z dowódców powstańczych – Waltera – który był wyjątkowo pomysłowy i wielokrotnie udawało mu się zwieść przeciwnika. Wspomina walki w Samsonowskim i wielu innych miejscach. Szczególnie w pamięci utkwiło generałowi jednak starcie około Klonowa. To właśnie w Bukowej Górze zostaje pojmany Jan, który nosi pseudonim Rymwid.
Zbiera się sąd polowy. Jan jest zupełnie innym człowiekiem. Widać po nim trudy walki i życia powstańczego. Rymwid jest jednak konsekwentny i trzyma się swoich przekonań. Na koniec przesłuchania pytanie zadaje kapitan Szczukin. Nazywa on Jana zdrajcą, który nawet po pojmaniu nie jest gotowy okazać skruchy. Jan jest jednak nieugięty. Twierdzi, że sądzić go będzie przede wszystkim Bóg. Odbywa się głosowanie: dwa głosy za karą śmierci, dwa za przekazaniem do kolejnego sądu. Rozstrzyga głos generała. Głosuje on za karą śmierci, która ma zostać wykonana natychmiast. Rymwid w ramach ostatniej prośby mówi o tym, by jego syn został wychowany na Polaka i by przekazano mu, co zrobił jego ojciec i jak się zachował do samego końca. Salutuje i wychodzi. Oczekuje na egzekucję, zachowując niewiarygodne opanowanie. W rękach ma fotografię syna. Kiedy egzekucja ma zostać wykonana, odmawia zawiązania oczu. Generałowi jest wyjątkowo ciężko, ale wyrok zostaje ostatecznie wykonany.
Przy ognisku zapada wymowne milczenie. W końcu padają pytania o syna Jana, ale generał nie odpowiada na nie, co sugeruje, że ostatnia wola Rymwida nie została jednak spełniona.
