Rota - problematyka
Problematyka wiersza „Rota” Marii Konopnickiej skupia się wokół zagadnień patriotyzmu, narodowej godności i oporu wobec zaborców. Utwór ukazuje postawę całego narodu, który nie godzi się na utratę ojczystej ziemi, języka i tożsamości. W centrum tego wiersza stoi człowiek zniewolony politycznie, lecz wolny duchowo, gotów do obrony swej kultury i wiary nawet za cenę życia. Konopnicka pokazuje, że prawdziwa ojczyzna to nie tylko granice czy władza, ale przede wszystkim wspólnota serc, tradycja i mowa przodków. To właśnie duch narodu jest według poetki najważniejszy i to on poprowadzi Polaków do zwycięstwa w walce o niepodległość.
W „Rocie” ujawnia się silne przeciwstawienie wolności i niewoli. Autorka piętnuje agresję i pychę zaborcy. Polacy przedstawieni są jako naród dumny i odważny, posiadający stare, mocne korzenie i historię obfitą w wielkie zwycięstwa (jak choćby pokonanie Krzyżaków). W wierszu szczególnie wyraźna jest rola Boga i wiary jako źródła siły moralnej (powtarzane słowa „Tak nam dopomóż Bóg!” nadają utworowi charakter modlitwy i ślubowania, a zarazem potwierdzają, że walka o wolność ma sens głęboko duchowy). Ten błagalny refren podkreśla także ważność sprawy i sprawia wrażenie, jakby Bóg miał rzeczywiście czuwać nad rychłym zwycięstwem uciemiężonego narodu.
Konopnicka podejmuje także problem pokoleniowej odpowiedzialności za los ojczyzny. W ostatniej strofie mówi o przyszłości: o wnuku, który odzyska ziemię dziadków. To również wyraz przekonania, że obowiązek walki o Polskę jest wieczny, przekazywany z pokolenia na pokolenie. W ten sposób „Rota” staje się kolejny raz manifestem nadziei i wiary w odrodzenie narodu.
„Rota” pokazuje polski naród, jako lud dumny i niezłomny, który nawet po wieku niewoli odrodzi się i z Bożą pomocą odzyska wolność. „Rota” jest wyrazem przekonania, że nawet w czasach niewoli człowiek może pozostać wolny, jeśli żywy pozostanie duch narodu, dzięki trosce o ojczysty język i tradycje.
