Fraszki - fraszki
Jan Kochanowski, nazywany jest ojcem polskiej poezji, ponieważ jako jeden z pierwszych rodzimych twórców pisał w języku polskim. Inspiracją dla fraszek była zarówno literatura antyczna, jak i własne doświadczenia życiowe. Fraszki Kochanowskiego powstawały przez wielu lat, od czasów studenckich po okres dojrzałej twórczości w Czarnolesie. Poeta pisał je zarówno w okresie dworskim (gdy przebywał na dworach Zygmunta Augusta i możnowładców), jak i po osiedleniu się w rodzinnej posiadłości. Były to utwory spontaniczne, często tworzone dla zabawy lub w odpowiedzi na konkretne wydarzenia i osoby. Można śmiało powiedzieć, że pisał fraszki przez całe życie.
Pod względem tematycznym fraszki Kochanowskiego są niezwykle różnorodne. Można w nich wyróżnić m.in. fraszki obyczajowe na temat codziennego życia („Na lipę”, „Na zdrowie”), fraszki dworskie ukazujące humorystyczne scenki z życia dworu, („O doktorze Hiszpanie”), fraszki miłosne („O Hannie”). W innym tonie utrzymane były fraszki refleksyjne i filozoficzne, które dotyczyły przemijania, śmierci i szeroko rozumianego losu człowieka („O żywocie ludzkim”, „Na dom w Czarnolesie”, „Do gór i lasów”).
Pierwszy zbiór „Fraszek” został wydany w 1584 roku w Krakowie, niedługo przed śmiercią poety. Książka liczyła ponad 300 utworów, podzielonych na trzy księgi. Było to jedno z najważniejszych dzieł renesansowej literatury polskiej, łączące w sobie błyskotliwość, satyrę, a także głęboką zadumę nad ludzkim losem.
Gatunek fraszki wywodzi się z epigramatu – krótkiej, zwięzłej formy poetyckiej, popularnej w starożytnej Grecji i Rzymie. Można powiedzieć, że Kochanowski stał się ojcem polskich fraszek, ponieważ to on wprowadził do literatury nazwę fraszki (z włoskiego „frasca” to „gałązka”) i nadał jej nową formę, naśladowaną przez innych twórców.
Sprawdź opracowania najpopularniejszych fraszek Jana Kochanowskiego:
