Niedługi utwór 6-wersowy. Bajka opowiada o losie dwóch malarzy, którzy bardzo się od siebie różnili. Pierwszy z nich – Piotr był dobrym człowiekiem i wybitnym malarzem, jednakże klepał biedę. Ludzie nie chcieli kupować jego obrazów, mimo że doskonale odwzorowywał to, co widział.
Drugi malarz – Jan, był zły, leniwy i nie malował tak pięknie, jak Piotr. Mimo tego to właśnie jemu się powodziło i ludzie chętnie kupowali jego prace, dzięki czemu mógł żyć w dostatku. Różniła bowiem Piotra i Jana jeszcze jedna cecha – Piotr malował obrazy wiernie odpowiadające rzeczywistości, a Jan malował ludzi ładniejszymi, niż byli, toteż chętniej wybierali jego obrazy. Dzięki jego twórczości mogli widzieć się pięknymi. Tajemnica powodzenia jego portretów nie tkwiła bowiem w talencie, a w fakcie, że wykorzystywał zwykłą ludzką próżność i niskie poczucie własnej wartości pośród klientów. Krasicki udowadnia, że spryt i oszustwo przynosi większe korzyści niż talent i uczciwość.
W bajce „Malarze” Ignacego Krasickiego, jak w wielu innych jego utworach, znajdziemy wiele środków stylistycznych, które służą wzmocnieniu przesłania:
- kontrast – zestawienie dwóch postaci na zasadzie przeciwieństwa dobry i zły, uczciwy i nieuczciwy, pracowity i leniwy. Piotr – bardzo dobry malarz – portrecista, który potrafił pięknie oddawać rzeczywistość na swych obrazach. Ludzie nie doceniali jego talentu i rzadko kupowali jego prace, toteż artysta żył skromnie. Postępował uczciwie wobec innych, pomimo braku korzyści. Jan – kiepski i leniwy, ale sprytny malarz – portrecista. Niewiele pracował i słabo malował, a jednak żył w luksusie, a ludzie chętnie kupowali tworzone przez niego portrety. Powodem jego sukcesu nie był jednak talent, a spryt;
- alegoria — postacie malarzy symbolizują dwie postawy wobec prawdy i rzeczywistości. Pierwszy malarz (który maluje wiernie) to alegoria uczciwości, prawdy i obiektywizm, a drugi malarz (który idealizuje portrety) symbolizuje pochlebców i fałsz.
- porównanie – poeta porównuje styl życia i pracy dwóch malarzy, skrajnie od siebie różnych. Dzięki, temu zestawieniu znacznie lepiej uwypukla się nieuczciwość Jana, który sławę i pieniądze zawdzięcza sprytowi i nieuczciwości;
- epitety — autor używa przymiotników, aby opisać bohaterów. Piotr jest „dobry”, a Jan „zły”, co od razu określa jasno ich charakter i postawę. Epitety służą lepszemu doprecyzowaniu opisywanej rzeczywistości;
- ironia – malowanie ludzi ładniejszymi, niż są, jest ironią malarza, wobec kupujących. Dzięki zastosowaniu tego środka stylistycznego poeta podkreśla spryt i nieuczciwość Jana oraz próżność ludzi.
Bajka Ignacego Krasickiego „Malarze” porusza problematykę prawdy i obłudy w relacjach międzyludzkich, a także ukazuje krytykę ludzkiej próżności i fałszywego poczucia wartości. Autor obnaża słabość przeciętnego człowieka, który woli wyobrażać sobie siebie, jako osobę piękną, zamiast docenić siebie samego takim, jaki się jest naprawdę. Mowa tu także o grze pozorów, ponieważ oszustwa dopuszcza się zarówno Jan, jak i jego klienci. Osoby portretowane – wolą, by ich wizerunki były idealizowane, ponieważ pozwala im to czuć się piękniejszymi i bardziej wartościowymi, niezależnie od tego, jak wyglądają w rzeczywistości.
Krasicki podkreśla, że prawda często bywa niedoceniana, ale jej wartość jest niepodważalna. Tekst zachęca do refleksji nad własnym podejściem do rzeczywistości i pokazuje, jak ważne jest docenianie szczerości i autentyczności, nawet jeśli są one mniej popularne i trudniejsze do zaakceptowania. Współcześnie można treść tej bajki odnieść do kreowania fałszywej rzeczywistości w mediach społecznościowych (choćby poprzez używanie filtrów do obróbki obrazu i poprawianie z ich pomocą swojego wizerunku).
Tytuł utworu „Malarze” odnosi się do dwóch bohaterów bajki i nie ma dodatkowego znaczenia.
