Definicja
Przemówienie to ciekawa, ale też trudna forma wypowiedzi pisemnej, gdyż, jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone jest do wygłoszenia (przynajmniej teoretycznie). Temat przemówienia, jego treść, adresat, cel wypowiedzi zależą od okoliczności, w jakich się je wygłasza.
ŻELAZNE ZASADY
- Zanim zaczniesz pisać, zastanów się, do kogo skierowana będzie twoja wypowiedź i z jakiego powodu. Od tego będzie zależała forma przemówienia.
- Zacznij przemówienie od zwrotu do adresata. Stanowi on rozpoczęcie tekstu, a czasami pozwala też zidentyfikować adresata.
- Zwracaj się bezpośrednio do adresata.
- Używaj środków stylistycznych charakterystycznych dla przemówienia, takich jak pytania retoryczne, zdania rozkazujące, porównania, nawet metafory.
- Pisz ładnym, literackim językiem, nie używaj form potocznych ani gwarowych.
- Pisz krótko i zwięźle. Pamiętaj, że uwagę słuchaczy możesz utrzymać najwyżej kwadrans, nie ma więc sensu pisać długich i skomplikowanych tekstów.
- Jasno sprecyzuj, jaki jest cel twojego przemówienia – podziękowanie, prośba o coś, jakaś deklaracja itp.
Pytanie retoryczne
Pytanie retoryczne – pytanie, na które stawiający je nie oczekuje odpowiedzi. Używa się go po to, by zdynamizować wypowiedź, przykuć uwagę odbiorcy, wywołać w nim refleksję albo oczekiwane przez mówiącego uczucia.
Metafora
Metafora – inaczej przenośnia, środek stylistyczny, który służy przekazaniu pewnych treści w sposób umowny; znaczenia metafory nie należy rozumieć w sposób dosłowny. Jeśli jest użyta w przemówieniu, może służyć zaciekawieniu adresata, przyciągnięciu jego uwagi, obrazowemu podkreśleniu szczególnie ważnej części wypowiedzi. Może też nadawać dodatkowe walory literackie wypowiedzi.
PRZYKŁADY PRZEMÓWIENIA
Na zakończenie roku szkolnego w III klasie gimnazjum
Szanowni Państwo! I wy – szczególnie nam bliscy – Drodzy Wychowawcy!
Jakimi słowami mamy dziękować za trzy lata trudów i kłopotów, za wbijanie wiedzy do naszych – jakże często opornych – umysłów? Jak przepraszać za wszystkie wybryki, złośliwości i zwykłą głupotę? Jak prosić, byście nas źle nie wspominali? Znamy tylko trzy słowa: proszę, przepraszam, dziękuję, ale mamy nadzieję, że kiedy płyną one prosto z serca, wystarczą za wszystkie inne.
Dziękujemy Pani Pedagog za wspieranie uczniów w trudnych chwilach, za serce, życzliwość i zrozumienie.
Dziękujemy całemu personelowi szkoły: pani sekretarce, pielęgniarce szkolnej, pani woźnej, paniom sprzątającym, paniom gotującym nam obiady i panom konserwatorom, wszystkim razem i każdemu z osobna za to, że dbali o nas, o czystość szkoły, o całość sprzętu, o nakarmienie nas, o załatwienie spraw formalnych.
Szczególne, wyjątkowe podziękowania kierujemy na ręce Pani Dyrektor, dzięki której szkoła sprawnie funkcjonuje dla naszego dobra.
Jesteśmy w sytuacji podróżnego tuż przed odjazdem pociągu. Przeżywamy smutek pożegnania, ale i nadzieję, że świat, który na nas czeka, okaże się ciekawy i przyjazny. Ta nadzieja miesza się ze strachem, pęd ku przyszłości z żalem za starą, wspaniałą szkołą.
Jeszcze raz dziękujemy, jeszcze raz przepraszamy i jeszcze raz prosimy: pamiętajcie o nas. Będziemy tęsknić.
Na rozpoczęcie sesji uczniowskiej z okazji dwusetnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja
Szanowni Goście: Panie Kuratorze, Panie Burmistrzu, Panie Przewodniczący Rady Miejskiej, Szanowna Pani Dyrektor, Drodzy Nauczyciele i Wychowawcy, Koleżanki i Koledzy!
Przypadł mi w udziale miły zaszczyt powitania Was na uroczystości, którą nasza szkoła pragnie uczcić dwusetną rocznicę Konstytucji 3 Maja.
Mówi się o nas, Polakach, że jesteśmy społeczeństwem – jak żadne chyba inne – zafascynowanym przeszłością. I to zarówno tą bardzo odległą, jak i tą najbliższą. Jednocześnie rzetelna znajomość historii nie jest najmocniejszą stroną Polaków. Czas wreszcie usunąć te paradoksy. Wśród tych, którzy podejmują próbę lepszego poznania naszej przeszłości, by łatwiej znaleźć odpowiedź na pytania, które niesie współczesność, stajemy dziś i my, uczniowie szkoły im. Ewarysta Estkowskiego.
Korzystając z faktu wielkiej dla Polaków rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, jej to właśnie dziś poświęcamy naszą uwagę. Czynimy to w trakcie sesji uczniowskiej popularyzującej wiedzę na temat tego wiekopomnego wydarzenia. Będzie ona rzecz jasna inna od sesji organizowanych przez środowiska specjalistów czy w ogóle ludzi dorosłych. Postaramy się jednak, by tematem zainteresować zebranych gości oraz koleżanki i kolegów.
Zanim podam program naszej imprezy, o zabranie głosu i oficjalne otwarcie sesji poproszę Panią mgr Wandę Bańkowską – dyrektora szkoły.
