Spis treści:
Co to jest porfiria?
Porfiria jest zaburzeniem metabolicznym. To grupa rzadkich, dziedzicznych chorób krwi. Spowodowana jest wrodzonymi niedoborami enzymów, które są potrzebne w biosyntezie hemu, czyli składnika hemoglobiny.
Najczęstsze objawy porfirii to bóle brzucha, nadwrażliwość na światło, problemy z układem nerwowym oraz z mięśniami.
Większość typów porfirii jest dziedziczona. Nie można jej zapobiec, ale są czynniki, które mają na nią wpływ. To m.in. stosowanie hormonów takich jak estrogeny, używanie alkoholu, palenie, papierosów, ekspozycja na światło słoneczne, stres.
Przeczytaj również: QUIZ dla „medycznych ekspertów”. Wszyscy znają odpowiedzi, a ty?
Porfiria a wampiryzm
Porfiria bywa potocznie nazywana wampiryzmem. Dotyczy to szczególnie jednego z typów zaburzenia. Mowa o porfirii erytropoetycznej. Ujawnia się ona we wczesnym dzieciństwie, już podczas pierwszych ekspozycji na światło słoneczne. Charakterystyczne są w tym przypadku objawy widoczne na skórze. Mowa o zaczerwienienia, obrzękach, a nawet wybroczynach. Kontakt z promieniami słonecznymi wywołuje u chorego uczucie pieczenia, a wręcz palenia skóry. Rany naskórka goją się długo, a blizny, które po nich pozostają, trwale szpecą ciało.
U chorych może pojawić się problem z domykaniem powiek oraz przewlekłe wrzodziejące zapalenie rogówki. Występuje także erytrodoncja – czerwone zabarwienie zębów. Przyczyną nie jest picie krwi, ale nagromadzeniem porfiryny i jej pochodnych w zębach osoby cierpiącej na to zaburzenie.
Porfiria erytropoetyczna trwa całe życie. Pacjent musi unikać ekspozycji słonecznej, stosować filtry o wysokim współczynniku UVA oraz regularnie badać wątrobę. Nadwrażliwość na światło ma niebagatelny wpływ na jakość życia.
Przeczytaj również: Lektury obowiązkowe na jesień. Te książki warto przeczytać
Wampiryzm w kulturze
Zgodnie z ludowymi wierzeniami wampir to istota półdemoniczna, która wstawała z grobu i wysysała krew ludzi. Mógł powracać na świat, przybierając postać wielkiego nietoperza. Wampiry na stałe zagościły w kulturze masowej. Wszystko to za sprawą powieści takich jak choćby „Dracula” Brama Stokera, „Wywiad z Wampirem” Anne Rice, saga „Zmierzch” Stephenie Meyer. Mniej osób wie, że Władysław Stanisław Reymont również był zainteresowany tym tematem.
W powieści „Wampir” noblista zabiera czytelnika w podróż do Londynu z początku XX wieku. Opowiada o tym, jak emigrant z Polski Zenon odnosi sukcesy literackie i układa sobie życie osobiste. Wszystko zmienia się, gdy mężczyzna pojawia się na seansie spirytystycznym i poznaje rudowłosą Daisy. Opis fabuły sugeruje romantyczną historię, ale „Wampir” to horror. Nietypowy jak na Reymonta pomysł zrodził się po podróży do brytyjskiej stolicy. Świadczy też o tym, że autor „Chłopów” był bardzo zainteresowany okultyzmem. Jednak, żeby dowiedzieć się więcej, trzeba sięgnąć po krótką, ale wciągającą lekturę.
Źródła: academic.oup.com, encyklopedia.pwn.pl, orpha.net, uniwersumksiazek.pl, bryk.pl
Oprac. Monika Wąs
Odpowiedzi do zadań z podręczników znajdziesz tutaj:
Język polski – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika do historii
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręcznik do biologii
