Spis treści:

Rój meteorów, czyli skąd się biorą Perseidy

Perseidy to najbardziej znany rój meteorów, który jest widoczny na nocnym niebie co roku w okresie między 17 lipca a 24 sierpnia. Jego nazwa pochodzi od gwiazdozbioru Perseusza, w którym znajduje się radiant roju (tj. miejsce, z którego meteory wydają się wylatywać) podczas maksimum, czyli największej aktywności „spadających gwiazd”.

Oczywiście w rzeczywistości nie są to spadające gwiazdy, a drobiny materii (meteoroidy), które dostając się do atmosfery ziemskiej z dużą prędkością, ulegają zapłonowi pod wpływem siły tarcia, tym samym tworząc na niebie świetliste smugi.  

Skąd bierze się w przestrzeni kosmicznej ta materia? W przypadku Perseidów pochodzi z rozpadu komety Swifta-Tuttle’a, która zbliża się do Ziemi raz na 133 lata, uwalniając przy tym – pod wpływem temperatury Słońca – właśnie te drobiny. Cząstki materii zostają wówczas w pasie orbity Ziemi, a gdy planeta trafia na nie przy okrążaniu Słońca, wpadają one do jej atmosfery.  

Przeczytaj również: Meteor a meteoryt – jaka jest różnica? Najciekawsze meteoryty w historii Ziemi

Kiedy obserwować Perseidy?

Perseidy w 2023 roku najlepiej oglądać w momencie maksimum roju, które wypada w noc z 12 na 13 sierpnia – wówczas przy idealnych warunkach obserwacji można zobaczyć nawet 100 meteorów na godzinę.  

W tym roku warunki do obserwacji Perseidów są dobre, ponieważ maksimum roju wypada w momencie, kiedy Księżyc, czyli najjaśniejszy obiekt na nocnym niebie, będzie zbliżał się do nowiu, wypadającego 16 sierpnia. Dzięki temu niebo będzie ciemne, a zatem prawdopodobieństwo dostrzeżenia „spadających gwiazd” się zwiększy.


Jak obserwować Perseidy?

By zobaczyć Perseidy na niebie, najpierw trzeba znaleźć ich radiant, czyli miejsce, z którego pozornie wylatują. W pobliżu maksimum jest to gwiazdozbiór Perseusza, przed i po nim – Kasjopei i Żyrafy. Kiedy już zlokalizujemy gwiazdozbiory radiantowe (np. za pomocą aplikacji do obserwacji nieba), powinniśmy patrzeć w kierunkach kilkudziesięciu stopni od nich, bo to właśnie w tych miejscach lot meteorów będzie najbardziej widoczny. Dobrze zatem obserwować gwiazdozbiory letnie, czyli Orła, Łabędzia, Lutnię, Wężownika, Węża, Tarczę, Skorpiona i Wagę.

„Spadające gwiazdy” najlepiej oglądać w zacienionych, dalekich od świateł i miejskiej łuny miejscach – do poszukiwania takich lokalizacji w pobliżu naszego domu można użyć mapy zanieczyszczeń świetlnych. Dobrze też wybrać miejsce, w którym nieba nie będą nam przysłaniać budynki czy korony drzew, dzięki czemu będziemy widzieć cały nieboskłon. Niezwykle istotna jest również pogoda – podczas zachmurzenia dostrzeżenie Perseidów może być niemożliwe, dlatego do obserwacji najlepiej wybrać tę noc w pobliżu maksimum roju, która będzie bezchmurna.

Przeczytaj również: Kule ognia pojawią się na niebie. Gdzie można je zobaczyć?

Spadające gwiazdy – najbardziej znane przesądy

Ze „spadającymi gwiazdami” i deszczami meteorów wiąże się wiele przesądów. Najsłynniejszy z nich pochodzi z chrześcijańskiego folkloru i mówi o tym, że gdy widzi się spadającą gwiazdę, należy pomyśleć życzenie. Dlaczego? Według niektórych jest to dusza, przechodząca z czyśćca do nieba, która po drodze może zabrać ze sobą nasze prośby.  

W folklorze rumuńskim każdy człowiek ma na niebie swoją gwiazdę, która pojawia się tam podczas jego narodzin, natomiast w momencie śmierci spada z nieboskłonu. Odwrotnie jest w folklorze brytyjskim, gdzie upadek gwiazdy prócz śmierci może być kojarzony również z narodzinami.

W wielu tradycjach spadające gwiazdy to lecące z nieba upadłe anioły albo życzliwe lub złe duchy. Według innych meteory powstają na skutek rzucania gromów przez anioły lub są szczelinami, przez które bogowie obserwują ludzki świat. Przesądy dotyczące „spadających gwiazd” nie są więc jednorodne, a zjawisko to kojarzone jest zarówno z siłami zła, jak i dobra, a także pozytywnymi i negatywnymi w skutkach zdarzeniami.

Źródło: nasa.gov, astronomia24.com, harvard.edu, folklorethursday.com, bryk.pl

Oprac.: Joanna Cwynar

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z fizyki znajdziesz tutaj:

Fizyka – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń

Odpowiedzi do zadań z podręcznika z fizyki

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z fizyki