Votum Aleksa. Najmłodszy zabytek w Polsce?

„Nie mamy w Polsce szczęścia do ochrony wartościowej architektury. Ani dawnej ani tym bardziej współczesnej. Właśnie trwa rozbiórka kaplicy Votum Aleksa w Tarnowie nad Wisłą” – poinformowało na swoim profilu w mediach społecznościowych Towarzystwo Krajoznawcze Krajobraz. Budynek krótko znajdował się w rejestrze zabytków. Dlaczego? Co jeszcze warto wiedzieć o drewnianej „kapliczce”?

Spis treści:

Votum Aleksa – drewniana „kapliczka” znika
Votum Aleksa – najmłodszy zabytek w Polsce?

Votum Aleksa – drewniana „kapliczka” znika

Jeden z najmłodszych i chyba najmniej znanych zabytków w Polsce właśnie znika. Jak poinformowała „Gazeta Stołeczna”, właściciel zdecydował o rozbiórce drewnianej kapliczki – Votum Aleksa.

Na oficjalnym profilu Towarzystwa Krajoznawczego Krajobraz w mediach społecznościowych można przeczytać, że:

„Nie mamy w Polsce szczęścia do ochrony wartościowej architektury. Ani dawnej, ani tym bardziej współczesnej. Właśnie trwa rozbiórka kaplicy Votum Aleksa w Tarnowie nad Wisłą. Budynek zaprojektowany przez Martę i Lecha Rowińskich był jedną z ciekawszych realizacji architektonicznych ostatnich lat. Przemyślana, wpisana w krajobraz, skromna i nienachlana, rzadka jak jednorożec. Przez ostatnie trzynaście lat stanowiła obowiązkowy punkt nadwiślańskich wycieczek krajoznawczych. Niestety próby objęcia ochroną konserwatorską okazały się nieskuteczne. Kaplica znika. Zdążyliście ją odwiedzić?”.

Przeczytaj również: Wieczna zmarzlina na Suwalszczyźnie. Jak powstała?

Votum Aleksa – najmłodszy zabytek w Polsce?

Votum Aleksa to drewniany budynek zrealizowany przez pracownię Beton Marty i Lecha Rowińskich. W 2011 roku obiekt znalazł się na prywatnej działce we wsi Tarnów w województwie mazowieckim. Nie został poświęcony, ale był nazywany kapliczką.

Dokładny opis konstrukcji można było znaleźć na stronie regionalnego portalu informacyjnego eGawrolin.pl:

„Budowla ma 12 m wysokości, 9 m długości i blisko 5 m szerokości. Skarpa, na której stanął kościół, znajduje się tuż nad Wisłą. Szlachetność formy i krzyż na kalenicy chroni ten kawałek wiślanego brzegu przed współczesną dzikością. W XVII wieku wybudowano tam drewniany kościół, stąd drewno jako materiał. Tylna ściana budynku, za ołtarzem, jest przeszklona, a za nią rozpościera się widok z wiślanej skarpy; drewniana konstrukcja, pokrycie elewacji i proste meble z jasnego surowego drzewa”.

Nominowano go do Nagrody Unii Europejskiej w konkursie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohego. Kilka lat później, w grudniu 2022 roku, na oficjalnym profilu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pojawił się komunikat o wpisaniu Votum Aleksa do rejestru zabytków nieruchomych na wniosek prof. Jakuba Lewickiego.

– Wierzę, że wpis kaplicy w Tarnowie ochroni tę budowlę i zachowa ją jako wybitne dzieło architektury drewnianej, tak jak wpis dworca centralnego uratował ten budynek przed planowaną rozbiórką. Wpis umożliwi ratowanie kaplicy przez dotowanie remontu tego zabytku i jednocześnie wybitnego dzieła architektury drewnianej, które jest i będzie wymieniane we wszystkich opracowaniach architektury drewnianej w Polsce. Jeżeli jedyną możliwością zachowania kaplicy będzie jej translokacja w inne godne miejsce, powinno to nastąpić – wyjaśniał prof. Lewicki, ówczesny Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Gdy fundator kapicy zmarł, nowi właściciele chcieli podobno sprzedać tylko kaplicę. Wpis do rejestru zabytków został uchylony. Teraz pojawiły się informacje o rozbiórce Votum Aleksa. Czy drewniany budynek pojawi się w innym miejscu?