Najgroźniejsze erupcje wulkanów w historii. Jak wpłynęły na świat?

Spis treści:

• Krakatau
• Wezuwiusz
• Tambora
• Obecne zagrożenie wulkaniczne

Krakatau — najgłośniejsza erupcja w historii

Krakatau to wulkan znajdujący się w Indonezji. Skutki jednej jego erupcji były odczuwalne na całej Ziemi. W sierpniu 1883 roku doszło do ogromnego wybuchu. To wydarzenie uznawane jest za jedną z największych katastrof naturalnych na świecie.

Huk eksplozji można było usłyszeć nawet w promieniu 4500 km, a natężenie dźwięku osiągnęło wówczas 350 decybeli, co nawet w odległości ponad 150 kilometrów mogło spowodować pękanie bębenków usznych. Fala uderzeniowa, która wtedy powstała została zarejestrowana przez stacje pomiarowe na całym świecie. Eksplozja wywołała ponad czterdziestometrową falę tsunami, którą można było odczuć nawet w okolicy wybrzeży Afryki Południowej.

Potok piroklastyczny, czyli spływ mieszaniny popiołów, okruchów skalnych i gazów wulkanicznych, który towarzyszył wybuchowi, wywołał wiele szkód. Po jego wpłynięciu do oceanu, wysoka temperatura wywołała wrzenie wody, przez co lawina, zamiast tonąć, płynęła dalej. Erupcja Krakatau spowodowała całkowite zniszczenie życia na pobliskich wyspach, a około 40 tysięcy osób poniosło śmierć.

Przez kilka lat po tym zdarzeniu promienie słoneczne miały ograniczony zasięg, co spowodowało spadek temperatury na Ziemi. Erupcja ta była około 10 tysięcy razy silniejsza niż wybuch bomby atomowej w Nagasaki. Jedna z teorii mówi, że inspiracją dla Edvarda Muncha podczas malowania obrazu Krzyk był właśnie wybuch Krakatau, co tłumaczyłoby czarno-czerwone niebo namalowane przez artystę.

Przeczytaj również: TOP 10 mistrzów kamuflażu. Niektóre ze zwierząt są wręcz niezauważalne

Wezuwiusz — miasta zastygłe w popiołach

Jednym z najbardziej znanych wybuchów wulkanów jest erupcja Wezuwiusza. Ta góra wulkaniczna znajduje się we Włoszech, a w I wieku naszej ery swoją eksplozją zniszczyła miasta Pompeje i Herkulanum. O tym, jak to wyglądało, wiemy m.in. dzięki opisom naocznych świadków tego zdarzenia: Pliniusza Młodszego i Pliniusza Starego.

Cztery dni przed katastrofą na terenie miasta odczuwalne były nasilające się trzęsienia ziemi. Nie spowodowało to paniki wśród ludności, ponieważ na tym terenie były to częste zjawiska. Wulkan podczas eksplozji wyrzucał ogromne ilości gorącego popiołu, pumeksu i stopionych skał. Prędkość wyrzutów sięgała do 1,5 miliona ton na sekundę. Erupcja Wezuwiusza trwała 25 godzin. Naukowcy szacują, że energia cieplna, jaka wyzwoliła się podczas wybuchu była 100 tys. razy większa od energii z bomb, które zniszczyły Hiroszimę i Nagasaki.

Ogromna ilość popiołu przykryła Pompeje — budynki, ludzi oraz zwierzęta. W czasie wybuchu liczba mieszkańców w obydwu miastach wynosiła 16-20 tysięcy osób. Na pozostałości po Pompejach natknięto się w 1595 roku podczas budowania akweduktów. Znaleziono tam wówczas szczątki 1,5 tysiąca osób.

Starożytne miasto przysypane przez grubą warstwę popiołu wulkanicznego było odcięte od powietrza i wilgoci. Dzięki temu Pompeje zachowały się w nienaruszonym stanie i są dla historyków oraz archeologów źródłem wiedzy o życiu ludzi w tamtych czasach.

Przeczytaj również: Polak, który „poprawił” Einsteina. Jak to możliwe?

Tambora — erupcja, która spowodowała rok bez lata

Ten drzemiący wulkan znajduje się w Indonezji. Jego wybuch w 1815 roku spowodował, że na Ziemi przez rok nie było lata! Eksplozja Tamboru przyniosła wiele zniszczeń. Skutki erupcji były rozległe — spływy piroklastyczne zrównały z ziemią okoliczne wioski, a przez sam wybuch zginęło ok. 10 tysięcy osób. Jego siła była 60 razy silniejsza od bomby zrzuconej na Hiroszimę.

Katastrofa spowodowała, że na sąsiednich wyspach mieszkańcy umierali z powodu rozpowszechniających się chorób i głodu. Łączną liczbę ofiar szacuję się na ponad 70 tysięcy. Ogromna ilość pyłu wulkanicznego, który dostał się do atmosfery, spowodowała, że rok po wybuchu Tamboru był ciężkim okresem dla całego świata. Trwająca wtedy zima wulkaniczna wywołała ogromne straty w plonach. Ciągle padał deszcz, a temperatura była bardzo niska, co poskutkowało tym, że w lecie spadł śnieg! Brak słońca wpłynął na powstawanie licznych epidemii. To wszystko przyczyniło się do wysokiej śmiertelności ludzi w 1816 roku.

Przeczytaj również: Kryptografia kwantowa. Jak działają szyfry nie do złamania?

Czy dziś zagrażają nam wulkany?

Wiele wulkanów na świecie wciąż budzi grozę i jest pod stałym nadzorem specjalistów. Etna, góra wulkaniczna znajdująca się we Włoszech, regularnie daje o sobie znać. Jej aktywność ciągle zaskakuje, a od pierwszej erupcji wulkan eksplodował już ponad 200 razy.

Inny wulkan — Grímsvötni — w 2017 roku uniemożliwił ruch lotniczy. Odwołanie ponad 250 lotów w Europie spowodowała stworzona przez niego ogromna chmura pyłu wulkanicznego. W grudniu 2018 roku doszło do silnej erupcji wulkanu Manam w Papui-Nowej Gwinei. Tego samego roku kilka miesięcy wcześniej wybuch Manam spowodował zablokowanie promieni słonecznych, przez co mieszkańcy musieli poradzić sobie z nagłą ciemnością. Przez tę erupcję ewakuowano 2 tys. osób. 

Rozwiąż nasze quizy:

QUIZ ortograficzny. Czy wiesz, jak zapisać te rzadko używane wyrazy?

Bardzo trudny QUIZ z wiedzy ogólnej. Nieliczni zdobywają 100 proc.

QUIZ: Byłeś uczniem w PRL? Z łatwością odpowiesz na te pytania, choć przy 9. może być różnie