Jadalne owady w przekąskach i słodyczach. Czy to się przyjmie?

Jadalne owady u jednych budzą wstręt, a inni widzą w nich alternatywę dla mięsa albo zdrową przekąskę. Jedno jest pewne – coraz częściej będą pojawiały się w ofertach restauracji, nie tylko tych azjatyckich. 3 stycznia 2023 roku Komisja Europejska zatwierdziła użycie mąki ze świerszcza jadalnego w żywności – to kolejna regulacja, która przeciera szlaki potrawom z dodatkiem insektów na rynkach Unii Europejskiej.

Spis treści:

Jadalne owady dla ludzi – przepisy prawne
Jadalne owady – gdzie kupić?
Wartości odżywcze jadalnych owadów
Hodowla owadów jadalnych

Jadalne owady dla ludzi – przepisy prawne

Temat jadalnych owadów jest bulwersujący dla wielu mieszkańców Europy. Nic dziwnego, bo spożywanie świerszczy, szarańczy czy mącznika nie jest zakorzenione w europejskich zwyczajach kulinarnych. A nowości często budzą strach i powodują wątpliwości.

Warto wiedzieć, że dopuszczenie owadów do sprzedaży nie może być powodowane na przykład fanaberią właściciela restauracji. W krajach Unii Europejskiej wymaga ono zatwierdzenia przez Agencję Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Żywności. Na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/2283 owady są uznawane za nową żywność, która może zostać wprowadzona do obrotu na rynku unijnym. Jednak tylko wówczas, gdy uzyska stosowne zezwolenie Komisji Europejskiej i zostanie włączona do unijnego wykazu dozwolonej nowej żywności, zawartego w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2017/2470.

Jak wygląda obecnie sytuacja i które jadalne owady dla ludzi zostały oficjalnie zatwierdzone przez UE?

Mącznik młynarek – suszone larwy mącznika młynarka są uznane za w pełni bezpieczne do spożycia (czerwiec 2021 roku).
Szarańcza wędrowna – została dopisana do listy w listopadzie 2021 roku.
Świerszcz domowy – wprowadzono go na listę w lutym 2022 roku. W 2023 roku rozszerzono ten zapis o mąkę ze świerszczy, która może być składnikiem takich produktów jak: pizza, makarony, dania na bazie orzechów i nasion oleistych, przekąski i sosy, przetwory mięsne i zupy, chleb wieloziarnisty i bułki, krakersy i paluszki chlebowe, batony zbożowe, suche premiksy do wyrobów piekarniczych, herbatniki, przetworzone produkty ziemniaczane, dania na bazie roślin strączkowych i warzyw, serwatki w proszku, przekąski na bazie mąki kukurydzianej, napoje piwopodobne i wyroby czekoladowe.
Mącznik mniejszy – w styczniu 2023 roku wprowadzono na rynek mrożone, suszone i sproszkowane formy jego larw.

Przeczytaj również: Największe owady w Polsce. Jeden z nich pustoszy ogrody

Jadalne owady – gdzie kupić?

Jadalne owady są łatwo dostępne, a odpowiedzią na tę potrzebę jest jak zwykle internet. W sieci funkcjonuje przynajmniej kilka sklepów, które dostarczają zatwierdzone przez UE owady. Suszone świerszcze pojawiły się także w ofercie jednego ze znanych supermarketów – na razie wygląda to na badanie rynku, gdyż przekąskę tę można kupić tylko w kilku lokalizacjach.

Azja_jadalne owady — W Azji jadalne owady sprzedawane są jako street food/123RF/PICSEL

Wartości odżywcze jadalnych owadów

Jadalne owady należą do kategorii „nowa żywność” – czyli innowacyjnych produktów spożywczych. Poza owadami zalicza się do nich także algi, nowe białka roślinne oraz tradycyjną żywność z krajów spoza UE. Żeby tego typu produkty można było wprowadzić na rynek, muszą być bezpieczne dla konsumentów. Owady mają taki status, a co więcej – według FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa), są one wartościowe pod względem składników odżywczych i zdrowe dla konsumentów. Jadalne owady zawierają m.in.:

od 13 do 77% dobrze przyswajalnego białka,
średnio 4-62 mg/100 g żelaza (żółty mącznik młynarek ma więcej żelaza niż wieprzowina czy kurczak),
9-27 mg/100 g cynku (dobrym źródłem są np. terminy, gąsienice, świerszcze jadalne),
witaminy A, B, E i betakaroten,
nienasycone kwasy tłuszczowe.

Czekolada z owadami — Czekoladę z jadalnymi owadami można już kupić przez internet/CanvaPro

Hodowla owadów jadalnych

Hodowla owadów jadalnych w domu – na przykład świerszczy – nie wydaje się specjalnie trudna ani wymagająca. Czy można założyć taki biznes i sprzedawać wyhodowane egzemplarze na przykład restauracjom? Na szczęście (dla odwiedzających restauracje) nie jest to takie proste. Tutaj też obowiązują przepisy. Zgodnie z unijnym rozporządzeniem, owady muszą pochodzić z zarejestrowanych zakładów, w których został wdrożony program oparty na zasadach analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP) i które są poddawane regularnym kontrolom przez właściwy organ państwowy.

Hodowla owadów jadalnych to nie tylko ciekawa nowość na rynku produktów spożywczych, ale również jeden z poważnych czynników, mogących przynieść korzyści dla środowiska. Ich produkcja wiąże się z:

mniejszą emisją gazów cieplarnianych,
mniejszym zużyciem wody,
mniejszym wykorzystaniem gruntów ornych.

Zastosowanie biokonwersji (przetwarzania różnych substancji) opartej na owadach to także rynkowe rozwiązanie dla postępującego marnotrawstwa żywności. Co istotne, owady można dodawać do potraw nie tylko „ludzkich”. Już od kilku lat są wykorzystywane jako składnik pełnowartościowych karm dla psów.

Wykorzystanie owadów jako standardowego pożywienia może okazać się za jakiś czas nie tyle fanaberią, co koniecznością – ONZ szacuje, że do 2080 roku liczba ludności wzrośnie do 10,5 mld. Powierzchnia gruntów ornych, niezbędna do wyprodukowania wyżywienia dla takiej liczby ludzi, z pewnością będzie niewystarczająca. Hodowla owadów jest rozpatrywana jako jeden z najbardziej innowacyjnych pomysłów na zapewnienie żywności dla wciąż rosnącej populacji świata.

Oprac. Redakcja