800 plus tylko dla uczniów polskich szkół. Ilu Ukraińców podjęło naukę?

Od 1 września dzieci z Ukrainy mogą liczyć na świadczenia socjalne, 800 i 300 plus, tylko pod warunkiem, że spełniają obowiązek szkolny w polskiej szkole. Takie regulacje miały wyeliminować oszustwa i nadużycia. Ile dzieci włączono w tym roku do naszego systemu edukacji? Co grozi za unikanie obowiązku szkolnego?

Spis treści:

Od września 800 plus tylko dla dzieci uczących się w polskich szkołach
Niepewna liczba nowych uczniów w polskich szkołach
Co grozi za niewypełnianie obowiązku szkolnego?

Od września 800 plus tylko dla dzieci uczących się w polskich szkołach

Od 1 września 2024 roku wypłata świadczeń 800 plus i Dobry Start (300 plus) na dzieci z Ukrainy jest uzależniona od obowiązku edukacji w polskich szkołach. Wyjątek stanowią uczniowie klas najwyższych w szkołach ukraińskiego systemu edukacji, którzy mogą ukończyć edukację online w roku szkolnym 2024/2025.

Bardziej rygorystyczne przepisy dot. wypłat świadczeń socjalnych miały ukrócić nadużycia, w których 800 plus trafiało do dzieci pozostających poza polskim systemem edukacji:

część dzieci przebywała w Polsce tylko czasowo, a potem wraz z rodzicami wyjechała na zachód Europy, jednak wciąż pobierała świadczenia z Polski;
część dzieci w teorii uczyła się w szkołach ukraińskich w formule zdalnej, jednak brakowało narzędzi, które pozwalałby to zweryfikować;
część dzieci po prostu unikała obowiązku szkolnego, przebywając na terytorium RP, jednak nie odbierając nauki ani tutaj, ani w Ukrainie.

Przeczytaj: Coraz więcej dzieci w edukacji domowej. W miesiąc przybyło ponad 3 tys. uczniów?

Niepewna liczba nowych uczniów w polskich szkołach

Według raportu Centrum Edukacji Obywatelskiej z października 2023 roku poza polskim systemem edukacji pozostawało nawet 150 tys. dzieci z Ukrainy. W lipcu "Rzeczpospolita" informowała, że w wyniku nowych regulacji do polskich szkół może trafić nawet 80 tys. nowych uczniów. Ministerstwo mówiło o nieco niższych wartościach – 60-75 tys. uczniów.

Pod koniec września Barbara Nowacka w wywiadzie dla radia ZET poinformowała, że do polskiego systemu edukacji dołączyło 39 tys. ukraińskich dzieci. Kilka dni później, a konkretnie 7 października, wiceministra edukacji Joanna Mucha podała liczbę 20 tys. nowych uczniów.

"W tej chwili dane pokazują nam około 20 tysięcy nowych dzieci z Ukrainy w systemie edukacji. [...] Są dzieci, które powinny pójść do szkoły, a nie poszły, i będziemy musieli odnaleźć je i do tej szkoły zapisać" – mówiła w wywiadzie dla oko.press.

Nie do końca wiadomo jednak skąd biorą się tak wyraźne rozbieżności. O ile ulgowo traktować można błędne szacunki sprzed wejścia w życie nowych przepisów, o tyle problemy z doliczeniem się uczniów już po rozpoczęciu roku szkolnego i w dobie powszechnej cyfryzacji są znacznie mniej zrozumiałe.

Pisaliśmy o tym: 800 plus tylko na dzieci posłane do polskiej szkoły

Co grozi za niewypełnianie obowiązku szkolnego?

Obowiązek szkolny w Polsce trwa do 18. roku życia, co oznacza, że uczniowie muszą regularnie uczęszczać do szkoły (Ustawa-Prawo oświatowe, art. 35). Jeżeli dziecko opuści więcej niż połowę zajęć w danym miesiącu bez usprawiedliwienia, uznaje się, że nie spełnia tego obowiązku (art. 31, ust. 4). W takiej sytuacji dyrektor szkoły ma obowiązek podjąć działania kontrolne i wysłać rodzicom upomnienie, informując ich o ryzyku skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.

Jeśli upomnienie nie przyniesie efektu, dyrektor występuje z wnioskiem o egzekucję do właściwego urzędu gminy. W ramach egzekucji rodzice mogą zostać obciążeni grzywną w wysokości do 10 000 zł, którą można ponawiać, aż do łącznej kwoty 50 000 zł.