Dlaczego „Pan Tadeusz” jest eposem?
Cechy eposu widzimy już na samym początku utworu - „Pan Tadeusz” rozpoczyna się inwokacją. Kolejne charakterystyczne dla tego gatunku elementy to m.in. przedstawienie społeczności w przełomowej chwili dziejowej czy ukazywanie akcji w sposób epizodyczny.
„Pan Tadeusz” zawiera również liczne porównania homeryckie, występują w nim bardzo dokładne opisy, a także opóźnienia bądź zatrzymania akcji utworu (retardacje). Dzieło Mickiewicza jest podzielone na 12 ksiąg.
Przeczytaj również: Co pamiętasz z „Dziadów"? Najważniejsze fakty, które musi znać każdy maturzysta
Geneza utworu
Adam Mickiewicz napisał „Pana Tadeusza” podczas swojego pobytu we Francji, a utwór został wydany w 1834 roku. Miejsce powstania eposu ma ogromny związek z jego treścią. W listach Mickiewicza do rodziny i przyjaciół bardzo często poruszanymi wątkami były emigracja i tęsknota za krajem. Wieszcz był podłamany upadkiem powstania listopadowego, więc swoim dziełem chciał pokrzepić rodaków. Utwór miał być także przestrogą przed ciągłymi kłótniami, którymi Mickiewicz również był zaniepokojony. Uważał, że tylko zjednoczony naród może odzyskać niepodległość.
Inspiracją dla utworu były też gawędy szlacheckie, których Mickiewicz wysłuchiwał jeszcze wtedy, gdy mieszkał na terenie dzisiejszej Polski.
Czas i miejsce akcji „Pana Tadeusza”
Akcja epopei rozgrywa się w 1811 roku (w ciągu pięciu dni) oraz 1812 r. (jeden dzień) w Soplicowie oraz miejscami w pobliskim zaścianku Dobrzyńskich — na terenie dzisiejszej Litwy. Tłem jest okres wojen napoleońskich, a retrospekcje sięgają do innych wydarzeń sięgających również XVIII wieku.
Przeczytaj również: Co pamiętasz z „Lalki”? Fakty, które musi znać każdy maturzysta
Zasadnicze wątki „Pana Tadeusza”
Treść poematu jest wielowątkowa. Przez cały utwór przewija się historia miłości między Tadeuszem Soplicą a Zosią Horeszkówną i kończy się zaręczynami pary.
Kolejny wątek to spór o zamek pomiędzy Sędzią i Hrabią. Zamek należy do rodu Sopliców, ale okoliczna szlachta próbuje dokonać najazdu i przejąć go w posiadanie.
Wątek niepodległościowy ujawnia się w działalności księdza Robaka, który jest emisariuszem przygotowującym grunt pod przyszłe powstanie. Tak naprawdę pod kapturem mnicha ukrywał się Jacek Soplica, ojciec tytułowego Tadeusza. Soplica zabił jednak — w akcie zemsty — głowę rodu Horeszków, czyli Stolnika. Był on bowiem przeciwny małżeństwu swojej jedynej córki Ewy z Soplicą, który, jego zdaniem, był zbyt nisko urodzony.
W ramach pokuty za swój hańbiący czyn Robak dążył do tego, aby wszystkie rody zmobilizowały się przeciwko zaborcy i odrzuciły wszelkie waśnie. Na łożu śmierci Soplica wyznaje grzechy, a Gerwazy, klucznik rodu Horeszków, wybacza mu winy. Wątek ten zaczerpnięty jest z Odysei Homera, mówiący o przebaczeniu Hektorowi przez Achillesa.
Synkretyzm gatunkowy w „Panu Tadeuszu”
Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” zastosował tzw. synkretyzm gatunkowy. Połączył w jednym utworze kilka gatunków literackich. W tym przypadku na utwór składają się poemat epicki, sielanka, epos i gawęda.
Przeczytaj również: TOP 10 imion i nazwisk postaci z lektur szkolnych. Pamiętasz je?
„Pan Tadeusz” - rodzaj narracji
Adam Mickiewicz w epopei wykorzystuje dwóch narratorów. Pierwszy z nich jest wszechwiedzący. Da się go zauważyć na przykład w opisach przyrody, dygresjach, zna on myśli i przeżycia bohaterów. Kolejnym przykładem podmiotu wypowiadającego się w „Panu Tadeuszu” jest narrator, który wyraża opinię ogółu szlachty i często przybiera ton gawędziarski.
Życie i twórczość Adama Mickiewicza
Adam Mickiewicz jest uważany za jednego z trzech wielkich wieszczów narodowych. Twórca polskiego romantyzmu, poeta, wizjoner. Urodził się 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka, zmarł 26 listopada 1855 r. w Stambule. Jego najwybitniejsze dzieła to epopeja narodowa „Pan Tadeusz”, zbiory poezji „Ballady i romanse”, „Sonety Krymskie”, poemat „Konrad Wallenrod” oraz dramat „Dziady”. Mickiewicz wraz z najbliższymi przyjaciółmi w 1811 roku — Tomaszem Zanem, Janem Czeczotem, Józefem Jeżowskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, Franciszkiem Malewskim — założył tajne Towarzystwo Filomatów, później zaś Filaretów. W 1823 roku został za to skazany i zesłany na Sybir. Na emigracji przebywał już do końca życia, m.in. w Niemczech, Włoszech i Paryżu.
RAPORT MATURA 2022
Aktualności, arkusze i rozwiązania – Matura 2022
Podróż w czasie. Tak kiedyś wyglądały matury w Polsce
Komentarze (0)