Spis treści:
- 15 sierpnia – Matki Boskiej Zielnej
- Tradycja święcenia ziół i plonów
- Dożynki. Święto o długiej tradycji
- Bukiet na Matki Boskiej Zielnej. Z czego zrobić?
- Czy 15 sierpnia to dzień wolny od pracy?
15 sierpnia – Matki Boskiej Zielnej
W tradycji ludowej Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny bywa nazywane świętem Matki Boskiej Zielnej lub Matką Bożą Zielną. W 1950 roku papież ogłosił dogmat, że Maryja „otrzymała jako najwspanialsze zwieńczenie swych przywilejów dar wolności od zepsucia cielesnego, i podobnie jak Syn, po zwycięstwie nad śmiercią, została z ciałem i duszą wzięta do chwały niebios”.
Jednak święto związane z 15 sierpnia ma znacznie dłuższą tradycję. Już w VI wieku w Palestynie i Syrii obchodzono Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny.
Przeczytaj również: Cukinia, kabaczek, ogórek... – skąd się wzięły nazwy letnich warzyw?
Tradycja święcenia ziół i plonów
Matki Bożej Dożynkowej to inna nazwa święta przypadającego 15 sierpnia. Tego dnia dziękowano jej za opiekę nad plonami. Od końca X wieku błogosławiono zioła lecznicze. Zygmunt Gloger, autor „Encyklopedii staropolskiej ilustrowanej”, pisał:
„Z obchodem tym kościelnym, który rozmaite nosił nazwy, jak: Śmierci, Odpocznienia, Zaśnienia i wreszcie Wniebowzięcia, łączy się w kraju naszym starodawny zwyczaj święcenia ziół polnych, które dziewczęta wiejskie, nazbierawszy dnia poprzedniego, przynoszą do świątyń, aby je kapłan przed wielkim ołtarzem poświęcił”.
Tworzono też ludowe opowieści wyjaśniające związek Matki Boskiej z wdzięcznością za plony. Na przykład, że Maryja uciekająca z Jezusem do Egiptu pomogła rolnikowi, który siał pszenicę. Zboże od razu kiełkowało i przyniosło ogromny plon. Żołnierze Heroda, którzy poszukiwali kobiety z dzieckiem, dotarli też tam. Zapytali rolnika, czy ich widział. Ten odpowiedział, że niewiasta pomogła mu nawet przy sianiu zboża. Jednak żołnierze dostrzegli, że pszenica jest gotowa do zebrania, więc niezadowoleni ruszyli dalej.
Przeczytaj również: Roślina, która krzyczy? Mandragora była znana już w starożytności
Dożynki. Święto o długiej tradycji
„Na Wniebowzięcie pokończone żęcie” – tak brzmi polskie przysłowie, które pokazuje połączenie święta religijnego i rolniczego. Tradycja związana z dożynkami ma kilka wieków, według dostępnych źródeł sięga co najmniej XVI wieku. W podziękowaniu za pracę dziedzice organizowali zabawę dla żniwiarzy.
Obecne wieńce dożynkowe, symbole dobrych plonów, wygląda inaczej niż te pierwotne. Zanim zaczęły powstawać ogromne i misterne konstrukcje ze zbóż i kwiatów, żniwiarze splatali ostatnie kłosy zboża, zakładali na głowę i zanosili gospodarzowi. Choć zanim dotarł on do dworu, to trafiał do kościoła. Zdarzało się, że niosły je panny, które szły w rozśpiewanym korowodzie. Zgodnie z ludowymi wierzeniami święcenie nadawało wieńcowi mocy.
W okresie międzywojennym były organizowane m.in. dożynki gminne. W PRL-u władze ludowe również to święto wykorzystywało do celów ideologicznych. Obecnie wieńce dożynkowe zawierają symbole religijne, na przykład krzyże, monstrancje. Najciekawsze i najbardziej okazałe mają szansę trafić do muzeów lub wygrać lokalny konkurs.
Przeczytaj również: Patron ekologów, niewidomych i ubogich. Św. Franciszek z Asyżu – biografia
Bukiet na Matki Boskiej Zielnej. Z czego zrobić?
Znacznie łatwiejsze i mniej pracochłonne niż zrobienie wieńca, jest przygotowanie bukietu na Matki Boskiej Zielnej. Powinny się w nim znaleźć zboża (ładnie prezentuje się pszenica) oraz zioła lecznicze, np.:
- dziurawiec,
- krwawnik,
- macierzanka,
- piołun,
- wrotycz.
Warto też dodać kwiaty. Jeżeli nie można zerwać ich na łące, to w takiej kompozycji dobrze sprawdzą się m.in.:
- hortensje,
- mieczyki,
- słoneczniki.
Przeczytaj również: Dlaczego słoneczniki odwracają się do słońca? Na tropie fototropizmu
Czy 15 sierpnia to dzień wolny od pracy?
W Matki Boskiej Zielnej można odpocząć – 15 sierpnia to dzień wolny od pracy. Obok Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w kalendarzach pojawia się też Święto Wojska Polskiego. W całym kraju zaplanowano uroczystości patriotyczne oraz zabawy dożynkowe.
Źródła: etnomuzeum.eu, ethnomuseum.pl, gov.pl, opoka.org.pl
Rozwiąż quizy przyrodnicze:
Trudny QUIZ przyrodniczy. Zdobędziesz komplet punktów?
QUIZ wiedzy. Wstyd nie znać tych polskich ptaków
Bzyczy, gryzie, żądli... Co wiesz o owadach latających?
