SZKOLA PRAKSEOLOGICZNA (w tej szkole definicje organizacji maja charakter celowosciowy)

3 znaczenia pojecia organizacji:

  • czynnosciowe (odnosi sie do procesu organizowania; organizacja to tworzenie lub przeksztalcanie calosci)

Etapy cyklu organizowania:

-formulowanie celu

-planowanie pracy

-pozyskiwanie i alokacja zasobow

-realizacja, kontrola

  • atrybutowe (stosunek czesci do calosci; cechy zlozonej calosci)
  • rzeczowe (wszystkie skladniki organizacji przyczyniaja sie do jej powodzenia)

Inne definicje organizacji:

  • definicja Agryrisa: organizacja to wielosc czesci, z ktorych kazda dazy do osiagniecia szczegolowego celu, czesci te utrzymuja sie dzieki wzajemnym powiazaniom
  • definicja Etzioniego: organizacje to grupy ludzi tworzone rozmyslnie do realizacji okreslonych celow

Teoria rownowagi organizacyjnej: dla istnienia i rozwoju organizacji niezbedna jest wzajemnosc swiadczen i korzysci

NURT SYSTEMOWY

Organizacje sa traktowane jako systemy, autonomiczne calosci wyodrebnione z otoczenia, posiadajace powiazania

system (wg Ackoffa)

to zestaw skladnikow, miedzy ktorymi zachodza wzajemne stosunki a kazdy skladnik jest polaczony z kazdym innym

homeostaza - proces samoregulacji

ekwifinalnosc - zdolnosc do osiagania koncowego skutku w odmiennych warunkach wejsciowych; poszukiwanie

alternatywnych rozwiazan uwzgledniajacych rozne sytuacje

wyodrebnienie z otoczenia - otoczenie systemu tworza elementy nie wchodzace w jego sklad ale z nim powiazane

entropia - miara nieuporzadkowana

entropie negatywna - czyli wzrost uporzadkowania

operacje - elementarne dzialania

Podzial systemow:

  • konkretne (zlozone min. z 2 skladnikow)
  • abstrakcyjne (pojecia)

wg stopnia zlozonosci:

  • proste (jak najmniejsza liczba sprzezen miedzy jego elementami; system o liczbie sprzezen n-1)
  • zlozone (wieksza licza sprzezen ale nie przekraczajaca n(n-1)
  • szczegolnie zlozone (liczba sprzezen nie mniejsza niz n(n-1)

Cechy systemu:

  • celowe zorientowanie (powolanie do realizacji indywidulanych i zbiorowych celow uczestnikow organizacji)
  • posiadanie wewnetrznej struktury
  • posiadanie wspolnego czlonu kierowniczego
  • rozmyslne zachowanie sie (zdolnosc do samodzielnego okreslania celow)
  • ekwifinalnosc
  • zdolnosc do utrwalania wzorcow dzialan (tworzenie warunkow sprzyjajacych instytucjonalizacji)
  • wspoldzialanie z otoczeniem
  • zdolnosc do samoorganizacji (zwiekszanie negatywnej entropii)

funkcja - zbior powtarzalnych operacji skladajacych sie z poszczegolnych czesci

Rodzaje funkcji:

  • wykonawcze

produkcyjne (wytwarzanie wyrobow i uslug)

pozaprodukcyjne (swiadczenie uslug na rzecz pracownikow

  • zarzadcze

planowanie

organizowanie

motywowanie

kontrolowanie

inny podzial:

  • podstawowe (czynnosci dotyczace koncowego celu organizacji)
  • regulacyjne (czynnosci zwiazane ze sprawnym funkcjonowaniem organizacji; utrzymywanie kierunku funkcjonowania(
  • pomocnicze (wszystkie inne funkcje przyczyniajace sie do realizacji funkcji podstawowych)

system operacyjny - wszystkie zasoby i operacje wykonywane w organizacji

Elementy procesu wytworczego:

  • operacje (czesci procesu produkcyjnego wykonywane przez jednego pracownika)
  • fazy (zbiory operacji i podobnym charakterze, np montaz)
  • czynnosci (odrebne dzialanie do scisle okreslonego zadania)

Cykl zycia organizacji:

  • narodziny organizacji (tworzenie nowej organizacji)
  • mlodosc (ekspansja obszarow organizacji)
  • wiek sredni (wzrost organizacji)
  • dojrzalosc (stabilnosc na wysokim poziomie)

MODELE ORGANIZACJI

Model 4 elementowy:

  • ludzie  (czlonkowie organizacji, ich kwalifikacje i motywacja)
  • zadania (zadania i cele)
  • technologia
  • struktura (relacje miedzy ludzmi i czesciami organizacji)

Model 5 elementowy (podsystemy):

  • podsystem celow i wartosci
  • podsystem psychospoleczny (powiazania ludzkie, ich motywy i cele)
  • podsystem struktury (relacje miedzy ludzmi i czesciami organizacji; zaleznosci)
  • podsystem techniczny
  • PODSYSTEM ZARZADZANIA (obejmuje 4 pozostale podsystemy)

Sumaryczny model cyklu zycia organizacji:

1.  przedsiebiorczosc (innowacyjnosc, tworczosc, pozyskiwanie zasobow)

2.  zespolowosc (zwartosc, wspolpraca)

3.  formalizacja i kontrola (reguly, procedury, kontrola)

4.  dopracowanie struktury (zbieranie informacji o otoczeniu, odnawianie organizacji)

Pieciofazowy model cyklu zycia organizacji:

  • faza przedsiebiorczosci
  • zabieganie o stworzenie produktu i znalezienie jego nabywcow
  • praca w niewielkich zespolach
  • osobista kontrola i nadzor zapewniajace uzyskiwanie bezposrednich informacji zwrotnych
  • odnoszenie sukcesow powoduje rozrost organizacji
  • niechec przedsiebiorcy do podejmowania dzialan menedzerskich prowadzi do kryzysu przywodztwa

2. faza zespolowosci

  • ustanowienie pierwszego kierownictwa
  • wyprowadzenie organizacji z kryzysu przywodztwa
  • decyzje na szczeblu kierowniczym staje sie coraz bardziej niesprawne
  • kryzys autonomii (kierownicy nie chca delegowac wladzy)

3. faza delegacji (podejmowanie decyzji)

  • rozwiazanie kryzysu autonomii dzieki decentralizacji
  • potrzeba integracja dzialan
  • coraz bardziej szczegolowe regulaminy i procedury
  • kryzyzs kontroli

4. faza koordynacji

  • rozrost i roznicowanie sie organizacji
  • kierowanie za pomoca biurokracji
  • kryzys biurokratyzmu na skutek regul i procedur

5. faza wspoldzialania

  • praca zespolowa i grupowanie zadan, odpowiedzialnosc grupowa za zadania
  • reorganizacja i stworzenie mniejszych jednostek
  • oparcie stosunkow na zaufaniu i wspolpracy

Kazda faza konczy sie kryzysem zagrazajacym przetrwaniu organizacji. Szczegolnie uwidacznia sie to w fazi przedsiebiorczosci, gdyz wiele organizacji nie jest w stanie wysjc poza te faze.

Podzial organizacji:

wg rodzaju prowadzonej dzialalnosci:

  • organizacje gospodarcze (sluza osiaganiu zysku,)
  • organizacje zaspokajajace niematerialne potrzeby spoleczenstwa (zaspokajaja potrzeby edukacyjne, ochrony zdrowia, itp)
  • organizacje administracyjne, ogolnopanstwowe i lokalne, militarne i policyjne
  • organizacje spoleczne (partie polityczne, stowarzyszenia, zwiazki zawodowe)
  • organizacje religijne

wg Katza i Kahna:

  • produkcyjne (dostarczaja spoleczenstwu dobra i uslugi)
  • scalajace (podtrzymuja porzadek spoleczny, przekazuja normy i wartosci, np szkoly, placowki ochrony zdrowia)
  • adaptacyjne (rozwijanie wiedzy, np uniwersytety)
  • polityczne (np instytucje panstwa)

wg Etzioniego:

  • przymusowe (zrodlem wladzy jest przymus)
  • utylitarne (wladza wynika z dysponowania srodkami na nagrody dla uczestnikow organizacji)
  • normatywne (zrodlem wladzy sa normy moralne i przekonania)

postawa alienatywna - dzialanie na szkode organizacji

wg charakteru zaspokajania potrzeb:

  • komercyjne (zaspokajanie potrzeb spolecznych ma charakter indywidualny, realizuja je organizacje ktore wytwarzaja dobra prywatne)
  • publiczne (zaspokajanie potrzeb spolecznych ma charakter zbiorowy, potrzeby sa zaspokajane przez dobra pulbiczne)
  • spoleczne (mozliwosc uczestniczenia wszystkich interesariuszy w sprawowaniu wladzy, dzieki partycypacji)

przedsiebiorstwo - jednostka wyodrebniona pod wzgledem:

  • prawnym (mozliwosc relacji z innymi firmami i panstwem)
  • ekonomicznym (jest wlascicielem zasobow i zyskow)
  • organizacyjnym (zatrudnione osoby podlegaja wspolnemu kierownictwu)

cel - przyszly, pozadany stan rzeczy

Cele alternatywne:

  • maksymalizacja zyskow (wszystkie decyzje nastawione sa na zysk)
  • maksymalizacja wartosci (satysfakcja klienta)
  • maksymalizacja sprzedazy
  • minimalizacja kosztow (redukcja kosztow)

organizacje publiczne - realizuja interes publiczny (obywateli panstwa), np. polityka, nauka, ochrona zdrowia

organizacje spoleczne - prywatne, pozarzadowe, niezalezne od panstwa, nie nastawione na zysk, korzystajace z ochotnikow