Recenzja książki „Psychologia internetu”

Psychologia zajmuje się niemal wszystkimi aspektami czy zagadnieniami związanymi z funkcjonowaniem człowieka. Istnieją takie jej dziedziny jak psychologia pracy, organizacji, psychologia sportu czy religii, psychologia zdrowia ... W ostatnim czasie coraz szerszym zainteresowaniem psychologów cieszy się internet.

Internet jest niewątpliwie jednym z tych wynalazków w dziejach ludzkości, który wywiera na nią bardzo duży wpływ. Internet zadziwia ogromem możliwości jakie ze sobą niesie ale także budzi niepokój . Coraz częściej słyszymy o uzależnieniu od internetu czy też o tym, że wpływa on negatywnie na relacje międzyludzkie...

Co rusz pojawiają się głosy że bywa wykorzystywany przez terrorystów czy pedofilii...

Z drugiej strony jest zjawiskiem które właściwie uczyniło świat "globalną wioską", które wiele informacji czyni szybko i łatwo dostępnymi...

Jakkolwiek na internet by nie patrzeć niewątpliwie jest on zjawiskiem nieodwracalnym. Jakkolwiek by na niego nie patrzeć jest on również zjawiskiem bardzo pasjonującym. Pasjonujące również wydają się zagadnienia związane z tym jak i do czego ludzie używają internetu, jakie motywy nimi kierują.

Zagadnienia te porusza w książce "Psychologia Internetu" (wydawnictwo Rebis 2001) Patricia Wallace - dyrektor Center of Knowlege and Information Management w Robert H. Smith School of Business na Uniwersytecie Maryland, współautorka napisanego razem z Goldsteinem "Wprowadzenia do psychologii". "Psychologia internetu" składa się z dwudziestu rozdziałów: w pierwszym z nich znajduje się wprowadzenie w poruszaną problematykę z perspektywy psychologicznej, kolejny rozdział poświęcony jest problematyce kontaktów internetowych, następnie analizowane są procesy grupowe w necie, dalsze rozdziały są skoncentrowane na zagadnieniach bardziej szczegółowych takich jak pornografia czy dyskryminacja płciowa.

Autorka na kartach książki przybliża kluczowe zagadnienia z psychologii społecznej które są wykorzystywane do zrozumienia i badania internetu. Stara się odpowiedzieć na pytania w jaki sposób internet wpływa na psychikę człowieka , czy internet zmienia jego użytkowników, czy wywierają oni na siebie wzajemny wpływ?

Wallace zajmuje się takimi kwestiami jak kreowanie własnego wizerunku czy też zjawiskiem tożsamości internetowej. Internet daje niesamowicie duże możliwości autokreacji - w świecie wirtualnym możemy mieć inną płeć, zawód czy kolor skóry... Kształtowanie tożsamości zdaniem tej autorki odbywa się już na poziomie wyboru "nicka" którego będziemy używać w sieci. Nasza tożsamość jest kształtowana także poprzez styl pisania czy tez używanie charakterystycznych dla nas zwrotów.

Jednocześnie autorka ukazuje jak próbujemy dowiedzieć się kim jest nasz "rozmówca", jak bardzo staramy się przekroczyć barierę anonimowości.

W książce są analizowane różne sposoby internetowej komunikacji - maile, fora dyskusyjne, czaty, MUDy.

Wallace zajmuje się również dynamiką zachowań grupowych, która w świecie wirtualnym przybiera bardzo podobny kształt jak w świecie realnym. Grupy internetowe bywają równie spójne jak grupy realne - wspierają się, razem się bawią. W książce poruszana jest również kwestia agresji pojawiającej się w internecie. Autorka odpowiada na pytanie skąd się biorą zachowania związane z obrzucaniem się obelgami czy tez jakie mogą być przyczyny wysyłania agresywnych maili. Konkluduje, że wyrażanie agresji poprzez internet jest łatwiejsze - bowiem ludzie mają zapewnioną anonimowość.

Omawia również tak aktualne i powszechne zjawiska jak zawieranie znajomości przez internet, romanse sieciowe czy pornografia. Poddaje ona analizie pornografię umieszczaną w sieci - szuka jej specyfiki. Bada także jaki wpływ ma internetowa pornografia na jej odbiorców. Jednocześnie wskazuje ze powszechny dostęp do pornografii zapewniony przez medium jakim jest internet czyni pornografię mniej atrakcyjną. To co dozwolone staje się mniej wartościowe. Często sięganie po internetową pornografię jest przejawem ciekawości i kończy się na jednorazowym kontakcie.

Wallace odnosi się również do twierdzenia ze internet jest złodziejem czasu - wysuwa przewrotną hipotezę, że istotnie dzieje się... tak głównie w przypadku osób z wewnętrznym poczuciem kontroli...

Na stronach książki podejmowane jest również tak istotne zagadnienie z obszaru psychologii społecznej jakim jest altruizm. W sieci bez większego problemu możemy znaleźć miejsca gdzie osoby o podobnych problemach udzielają sobie wsparcia czy też miejsca w który można uzyskać pomoc lekarzy czy psychologów.

W książce poruszane są zarówno zagadnienia związane z pozytywnymi jak i negatywnymi aspektami internetu.

Autorka stwierdza, że to na ile internet będzie zjawiskiem pozytywnym a na ile negatywnym zależy od jego użytkowników.

Tytuł książki sugeruje, że czytelnik spodziewać się może czegoś więcej niż prostego zestawienia psychologii społecznej ze światem internetu. Oczekuje raczej dogłębnej analizy zjawiska, uchwycenia jego specyfiki. Tak pobieżna analiza w żadnym stopniu nie upoważnia do traktowania wyciągniętych wniosków jako podstawy nowej gałęzi psychologii .

W książce pojawiają się również potknięcia czy co najmniej dziwaczne wnioski. Zastanawiając się dlaczego ludzie piszą emaile używając określonego stylu, autorka wyciąga prosty wniosek, że jest to przejawem konformizmu. A przecież kwestią dość powszechnie znaną jest to, iż forma przekazu jest wypadkową zarówno konwencji społecznych jak i środka przekazu.

Przejawy dosyć oczywistych z perspektywy psychologii społecznej zachowań zdają się zadziwiać autorkę wówczas gdy pojawiają się w cyberprzestrzeni. Tak dzieje się na przykład wówczas gdy omawia ona występująca w internetowych dyskusjach polaryzację poglądów czy też skłonność do zwierzeń (czy też ekshibicjonizmu - tak emocjonalnego jak i fizycznego) a przecież zapewniona przez internet anonimowość czyni dosyć oczywistymi takie zjawiska .

Za niewątpliwy plus tej książki można uznać imponującą bibliografię, która pomoże czytelnikowi zgłębić poruszaną problematykę gdyż proponowana przez autorkę książka wbrew obietnicom nie wyczerpuje omawianego zjawiska. Właściwie pozostawia czytelnika bez odpowiedzi albo też z odpowiedziami zbyt uproszczonymi. A szkoda - bo niewątpliwie tak pasjonujące zjawisko jakim jest psychologia internetu zasługuje na dogłębną analizę.