Wielkie znaczenie myślenia twórczego dla pracy artystycznej i naukowej potwierdzają biografie licznych wybitnych twórców z różnorodnych dziedzin.
- Albert Einstein
W dzieciństwie uważany był za dziecko dyslektyczne ze względu na swoje niskie zdolności językowe (nie mówił do 3 roku życia). W szkole podstawowej też nie mógł pochwalić się sukcesami naukowymi. Swoje pasje realizował natomiast w domowym zaciszu, gdzie zgłębiał na własną rękę zagadnienia z fizyki i mechaniki oraz rozwiązywał zadania dotyczące struktur przestrzennych. Najtrudniejsze problemy z zakresu fizyki teoretycznej wydawały się łatwiejsze przy zastosowaniu do ich rozwiązania zdolności wyobrażeniowych i skupienia się na wizualno-przestrzennych aspektach rzeczywistości.
Einstein zaczął pracę nad swoją teorią względności w wieku 16 lat. Jako uznany już naukowiec stwierdził, że swoje osiągnięcia zawdzięcza nie racjonalności czy dedukcji, tylko intuicji, pracy wyobraźni i mocnej wierze w możliwość sukcesu.
- Herman von Helmholtz
Ten sławny matematyk spędził większość swojego dzieciństwa w domu przy zabawie klockami ze względu na słaby stan swojego zdrowia. Gdy podrósł i poszedł do szkoły, okazało się, że jego znajomość geometrii jest wprost zadziwiająca. Sam uważał że w twórczym rozwiązywaniu problemów pomaga mu wykonywanie operacji poznawczych na wyobrażeniach przestrzennych.
- James Clark Maxwell, Isaac Newton
Zarówno Maxwell jak i Newton interesowali się w dzieciństwie mechanicznymi urządzeniami, na przykład mały Newton tworzył rysunki zegarków i zabawek. Maxwell miał w zwyczaju tworzenie obrazów wizualnych dla problemów nad którymi pracował. Być może to pomogło mu opracować metodę rysowania elipsy z zastosowaniem szpilek i nitki, ale także wielu praw z zakresu elektryczności i magnetyzmu.
- Michael Faraday
Fizyk ten nie lubił pisać i miał duże braki w wiedzy matematycznej, był tak naprawdę samoukiem. Opierał swoją pracę naukową przede wszystkim na wyobraźni wizualno-przestrzennej. Za pomocą intuicji znalazł rozwiązanie problemu, nad którym pracowało wiele tęgich umysłów matematycznych i fizycznych. Pomogło mu wyobrażanie sił elektromagnetycznych, które przedstawiał sobie w postaci tub zakręconych wokół pola elektro-magnetycznego.
- James Dewey Watson
Stworzenie modelu DNA wydaje się niemożliwe bez wyobrażeń modeli przestrzennych i graficznych. Podobno obraz struktury cząsteczki DNA pojawił się u współpracownika Watsona pewnego dnia po przebudzeniu.
Henry David Feldman badał zjawisko "cudownych dzieci". Rozwiązanie problemu przyszło nagle w postaci wizji wirującej karuzeli o ramionach znajdujących się na różnej wysokości. Zinterpretował ramiona karuzeli jako różne dziedziny aktywności, a ich wysokość jako zróżnicowany poziom ich rozwoju. Uniwersalistyczne traktowanie rozwoju jednostki zostało w tym momencie zastąpione podejściem idiograficznym, uznającym unikatowość każdego człowieka.
Wspólne cechy wyłaniające się po przeanalizowaniu okresu dzieciństwa w biografiach wybitnych twórców to:
- odizolowanie od wpływów środowiska szkolnego i grupy rówieśniczej
- zabawy konkretne, przy pomocy zabawek mechanicznych, figur geometrycznych oraz klocków
- opóźnienia w zakresie rozwoju zdolności werbalnych
- predyspozycje do dysleksji
- predyspozycje do stosowania nietypowych wzorców myślenia
- żywa wyobraźnia, nieraz przejawiająca się w postaci halucynacji
Psycholodzy podkreślają, że ważne dla rozwoju myślenia wyobrażeniowego jest wczesne podjęcie używania obrazów umysłowych oraz częste posługiwanie się nimi. Korzystny wpływ mają też ćwiczenia w zakresie przekształcenia wyobrażeń.
Proces twórczy posiada wiele cech charakterystycznych odróżniających go od innych strategii rozwiązywania problemu:
- zjawisko olśnienia - następujące na ogół po okresie inkubacji problemu podczas skupienia na innej tematyce lub po prostu odpoczynku czy nawet snu, nagłe odkrycie rozwiązania
- wykorzystywanie obrazów umysłowych (reprezentacji niewerbalnych) w połączeniu z procesami afektywnymi i motywacyjnymi
- kod wizualno-przestrzenny mimo że nie jest w stanie odzwierciedlić pewnych pojęć (np. abstrakcyjnych), ułatwia zapamiętywanie i przeprowadzanie operacji poznawczych w bardziej skuteczny sposób, jest lepiej zapamiętywany i kojarzony z innymi posiadanymi informacjami
- obrazy umysłowe jako rozwiązanie problemów zaskakują często swoją oczywistością i prostotą, przyjmują na ogół postać wzorów oraz ekstrapolacji reguł
- w dziedzinie plastycznej oraz u osób pracujących nad swoim rozwojem duchowym dane, nad którymi pracują często pojawiają się w formie mandali
