Abstrakcjonizm w dzisiejszych czasach posiada dwa znaczenia. W bardzo szerokim znaczeniu termin ten oznacza wszelakiego rodzaju twórczość, która jednakże nie odzwierciedla wiernie natury. Bardziej znane jest jednak nieco węższe rozumienie, a mianowicie taki rodzaj sztuki, który rozwinął się w początkach dwudziestego wieku, a który odrzuca znaną od starożytności klasyczną zasadę mimesis. W tak pojmowanej sztuce mówi się o dwóch głównych kierunkach: pierwszy z nich to tzw. abstrakcja geometryczna, drugi natomiast - to tzw. abstrakcja organiczna. Abstrakcja geometryczna wykorzystuje przeróżne kształty stosowane w geometrii, natomiast abstrakcja organiczna posługuje się przedziwnymi nieraz kształtami, które wskazywać mają na formy organiczne.
O początkach abstrakcjonizmu można mówić już około 1910 roku. Inspiracje natomiast wyrastają już z drugiej połowy dziewiętnastego wieku, w takich kierunkach artystycznych jak: impresjonizm czy kubizm. Kierunki te bowiem stopniowo zarzucały ujmowanie przedmiotów w sposób tematyczny. Najważniejsze obrazy, zwane później abstrakcjami, powstały właśnie w 1910 roku, a ich autorem był W. Kandinsky, który uczestnicząc w stowarzyszeniu Der Blaue Reiter, propagował abstrakcjonizm w Monachium. Drugim po Niemczech krajem, gdzie rozwijała się sztuka abstrakcyjna, była Francja - tu z kolei grunt przygotowali kubiści. Z innych działaczy na rzecz abstrakcjonizmu wymienić należy, pochodzących z innych krajów, takich malarzy jak: z Litwy - M. K. Ciurlionis, z Czech - F. Kupka, z Rosji - M. Łarionow, N. Gonczara, z Włoch - A. Magnelli, z Francji - pochodzący z Niemiec H. Apr.
Jako pierwsza, z własnym programem, pojawiła się grupa o nazwie Section d' or w Paryżu w 1912 roku. W pierwszej fazie rozwoju abstrakcjonizmu królowała abstrakcja geometryczna. Jedną z tendencji w tym czasie było włączenie malarstwa w obręb pozostałych sztuk znanych w plastyce. Wraz z praktyką malarską rozwijała się też teoria. Miało to miejsce w Holandii, gdzie działali: P. Mondrian i De Stijl, rozwijający teorię neoplastycyzmu, jak również w Rosji, z takimi postaciami jak: K. Malewicz, W. Tatlin, A. Rodczewko, E. Lissitzky, i w Niemczech w latach 1918 - 1934, z osobą Bauhausu. We Francji natomiast działały w tym czasie prężnie grupy takie jak: Cercle et Carre oraz Abstraction - Creation.
Jeśli chodzi o rzeźbę abstrakcyjną, to kształtowała się ona na gruncie konstruktywizmu, np. C. Pevsner czy N. Gabo. Rzeźbiarze często też upraszczali naturalne kształty, np. C. Brancusi, Apr, H. Moore.
W Polsce natomiast sztukę abstrakcyjną promowały takie grupy jak: Blok, Preasens, wokół których skupiali się: M. Szczuka, H. Berlewi, W. Strzemiński, H. Stażewski, K. Hiller, M. Jarema, J. Stern oraz rzeźbiarka - K. Kobro.
Tuż po II wojnie światowej abstrakcjonizm wyszedł poza granice kontynentu europejskiego i zaczął się rozwijać w USA. Z coraz większym powodzeniem łączono sztuki plastyczne, działali tzw. Prymitywi oraz coraz częściej sięgano po egzotyczne motywy, głównie z Dalekiego Wschodu, np. po kaligrafię. Zakotwiczenie abstrakcjonizmu w ekspresjonizmie dało takie formy twórczości jak: informel, taszyzm, action painting, abstrakcja chromatyczna, np. A. Gorky, J. Pollock, M. Tobey, Wols, H. Hartung, M. E. Vieira de Silva, M. Rothko, P. Soulages. Z kolei do impresjonizmu sięgali: J. Bazaine, R. Bissiere, do romantyzmu magicznego: W. Baumeister, J. Dubuffet, a do strukturalizmu: A. Tapies. Dopiero po 1960 roku powstały dwa zupełnie nowe kierunki w abstrakcjonizmie: minimal art, będący próbą sprzeciwu wobec ekspresjonizmu abstrakcyjnego i " Op art" - kładący nacisk na ruch i przestrzeń. Jeszcze później abstrakcjonizm przejawiał się w formie romantyzmu ekspresyjnego, np. D. Smith, T. Roszak. Nastąpił też powrót do abstrakcjonizmu organicznego i geometrycznego, co doprowadziło do powstania tzw. rzeźby kinetycznej.
W Polsce natomiast większe eksperymenty miały dopiero miejsce po 1955 roku, kiedy to skończył się okres realizmu socjalistycznego. W tym czasie postawiono na abstrakcję niegeometryczną oraz eksperymenty wykorzystujące geometrię kinematyczną.
