Procesy poznawcze – procesy służące poznawaniu otoczenia, czyli zbieraniu informacji i modyfikowaniu ich. Badane przez kognitywistów i psychologów. Nazwa związana z filozoficznym „poznawaniem”. Systemem poznawczym jest tutaj umysł, dlatego bada się sposób, w jaki działa układ nerwowy. Podstawą badawczą są zachowania człowieka, przetwarzanie przez niego informacji, oraz modyfikowanie ich oraz wprowadzanie ich do zachowania zmiennego względem otoczenia. Według psychologów poznawczych procesy poznawcze nigdy nie są bierne. Podlegają zmianie i czynnie odwzorowują wiedzę na temat pewnej informacji. Według psychologów informacją są nie tylko uwaga, percepcja, czy pamięć, ale także emocje.

Podział procesów poznawczych

-elementarne

Wymienione wyżej uwaga, percepcja i pamięć. Związane z odbieraniem, magazynowaniem i interpretowaniem informacji. Niektórzy dodają tutaj także kontrolę poznawczą, funkcje wykonawcze i wyobraźnię: kłopot w tym, czy wymienione elementy są częścią procesu poznawczego, czy odrębnymi procesami myślowymi.

-złożone

Myślenie i język – mają umiejętność stworzenia symbolicznego systemu, który jest procesem poznawczym samym w sobie, ale także częścią innych procesów poznawczych. Poddaje się go więc badaniom zarówno systemowym, jak i szczegółowym (słowo, znak a proces myślenia).