Wiek XX rozpoczął się krwawym konfliktem obejmującym swoim zasięgiem niemal cały świat. Pochłonął on miliony ofiar wśród żołnierzy i cywilów, a wielu spośród tych, którzy zostali wysłani na front nie wiedziało nawet o co walczą. Po pięciu latach świat nauczony nowym doświadczeniem postanowił nigdy nie dopuścić do powtórzenia tragedii pierwszej wojny światowej. Powołano pierwszą quasi integracyjną organizację nazwą Liga Narodów, która miała stać na straży bezpieczeństwa światowego. Szybko jednak okazało się, że jej rola jest marginalna, a międzynarodowemu pokojowi zaczęło zagrażać nowe niebezpieczeństwo - totalitaryzm. W ciągu niespełna dwudziestu lat w Europie narodziły się trzy takie ideologie: faszyzm we Włoszech, nazizm w Niemczech i komunizm w Rosji. Ówczesny system bezpieczeństwa nie był w stanie ich powstrzymać, a nawet bez najmniejszego sprzeciwu spełniał wysuwane przez nie bezczelne żądania. Bierna postawa państw Europy Zachodniej oraz polityka izolacji prowadzona przez Stany Zjednoczone doprowadziły do wybuchu kolejnego światowego konfliktu, który przeszedł do historii jako najokrutniejszy w dziejach ludzkości. Okazuje się, że agresorzy nastawieni są na całkowite wyniszczenie pewnych narodów w imię zbrodniczych ideologii. W efekcie druga wojna światowa to czas funkcjonowania obozów koncentracyjnych, w których dokonywało się eksterminacji podbitej ludności i rozmaitych grup społecznych oraz okres odkrycia najpotężniejszej broni masowej zagłady, która w ciągu kilku sekund zmiotła z powierzchni ziemi dwa duże japońskie miasta. Koniec wojny przypieczętowany obradami konferencji w Poczdamie wcale nie oznaczał normalizacji międzynarodowych stosunków. Nowa Europa podzielona została na dwa antagonistycznie nastawione bloki, których rywalizacja przejawiała się w wyścigu zbrojeń. Niósł on za sobą niebezpieczeństwo wywołania kolejnego konfliktu, tym razem ostatniego gdyż ewentualne wzajemne ataki atomowe doprowadziłyby niechybnie do zagłady świata. Szybko okazało się, że stroną antagonistyczną w "zimnej wojnie" jest Blok Wschodni. Przywódcy krajów Europy Zachodniej szybko zdali sobie sprawę, że totalitaryzm radziecki można pokonać tylko poprzez integrację, głównie gospodarczą. Bardzo szybko zaczęły rodzić się różne koncepcje zjednoczonej Europy. 19 września 1946 na uniwersytecie w Zurychu Winston Churchill wygłosił przemówienie, w którym nakreślił swoją wizję Stanów Zjednoczonych Europy pod przewodnictwem Francji i Niemiec i współudziale Wielkiej Brytanii, USA, a nawet ZSRR. Stwierdził między innymi: "Pierwszym krokiem w odtworzeniu rodziny europejskiej musi być partnerstwo pomiędzy Francją i Niemcami. Francja tylko tą drogą może odzyskać moralne i kulturowe przewodnictwo Europy. Odnowa Europy bez duchowo wielkiej Francji i bez duchowo wielkich Niemiec jest niemożliwa. Struktura Stanów Zjednoczonych Europy doprowadzi do tego, że materialna siła pojedynczego państwa stanie się mniej ważna. Małe narody będą miały takie samo znaczenie, jak duże, odnajdując swój honor w przyczynianiu się do wspólnej sprawy. Starożytne państewka i księstwa niemieckie, dobrowolnie połączone w system federalny, dla wzajemnych korzyści, mogłyby zająć indywidualne miejsce wśród tych Stanów Zjednoczonych Europy." (http://www.coe.int/T/PL/Com/About_Coe/Disc_Churchill.asp) W niespełna dwa dni po przemówieniu Churchilla, federaliści wysuwają pierwszą propozycję utworzenia Unii Europejskiej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Poza tym, w odpowiedzi na manifest premiera jeszcze tego samego roku powstają pierwsze sformalizowane organizacje federalistyczne, między innymi Europejski Związek Federalistów. Dalszy rozwój federalizmu przypada na rok 1947. Tworzą się wtedy Chadeckie Nowe Ekipy Międzynarodowe oraz Ruch na rzecz Socjalistycznych Stanów Zjednoczonych Europy. Z końcem roku organizacje federalistyczne i unionistyczne powołały do istnienia Międzynarodowy Komitet Koordynacji Ruchu na Rzecz Zjednoczenia Europy. Z jego inicjatywy w dniach 7-11 maja 1948 roku w Hadze odbył się Kongres Europy pod przewodnictwem Winstona Churchilla i z udziałem między innymi, kanclerza RFN Konrada Adenauera. W zjeździe uczestniczyło 800 delegatów z 19 państw. W czasie obrad wyrażono postulat utworzenia federacyjnej Europy i Unii Europejskiej opartej na współpracy w dziedzinie wymiany dóbr, idei oraz przepływu osób. W trakcie trwania Kongresu dało się zauważyć pierwsze tarcia między federalistami a unionistami, wynikające z różnicy poglądów co do przyszłej integracji. Mimo wszystko, udało się jednak przeforsować pewien pakiet uchwał. Wszystkie one podkreślały konieczność zacieśnienia więzi pomiędzy krajami europejskimi, która przejawiać się miała w wyznawaniu tych samych wartości. Bezpośrednim efektem prac Kongresu było powołanie do istnienia Rady Europy w roku 1949. Oficjalnie nie należy ona do struktur europejskich, ale jej opinie zawsze są brane pod uwagę. O znaczącej roli tej organizacji świadczy również fakt, że w Unii Europejskiej nie ma państwa, które nie byłoby również członkiem Rady Europy. 17 marca pięć państw Europy Zachodniej (Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja i Wielka Brytania) podpisały traktat w Brukseli o powołaniu Unii Zachodniej opartej na współpracy w dziedzinie gospodarki, kultury, bezpieczeństwa i polityki społecznej. Jeszcze tego samego roku również w Brukseli powstaje Ruch Europejski, w skład którego wchodzą: Winston Churchill, Leon Blum, Paul Henri Spaak i Alcide de Gasperi. Przełomowym dla procesu integracji okazał się rok 1950. 9 maja francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił deklarację postulującą utworzenie organizacji gospodarczej Francji i RFN, która miałaby zarządzać rynkiem węgla i stali. Dokument został wygłoszony w Sali Zegarowej pałacu Quali d'Orsay w trakcie specjalnej konferencji prasowej. Jego treść w wyraźny sposób korespondowała z myślą i poglądami francuskiego filozofa i Męża Stanu, Jeana Moneta. Schuman w swojej deklaracji stwierdził między innymi: "Umieszczenie produkcji węgla i stali pod wspólnym zarządzaniem zapewni natychmiastowe powstanie wspólnych fundamentów rozwoju gospodarczego, pierwszego etapu Federacji Europejskiej, i zmieni los tych regionów,[chodzi głównie o Zagłębie Ruhry przyp. autora] długo skazanych na wytwarzanie wojennego oręża, którego były najdłużej ofiarami." (http://www.ueonline.host.sk/deklaracja.html) Odpowiedź na plan Schumana przyszła szybko, bo już po roku. 18 kwietnia 1951 Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy podpisały w Paryżu traktat o powstaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Traktat Paryski wszedł w życie w 1952 i wtedy też sygnatariusze podpisali kolejną umowę, tym razem o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej. W myśl traktatu miały powstać wspólne europejskie siły zbrojne, posiadające własny budżet. Co prawda, wszystkie strony ratyfikowały umowę, ale do powstania Europejskiej Wspólnoty Obronnej nigdy faktycznie nie doszło, gdyż jej formę odrzuciło francuskie Zgromadzenie Narodowe. Również w 1952 dokonano istotnych modyfikacji w traktacie brukselskim, w wyniku których Unię Zachodnią przemianowano na Unię Zachodnioeuropejską. Powiększyła ona także swój skład o Włoch i RFN. W 1957 roku nastąpił kolejny etap integracji; na mocy dwóch traktatów rzymskich powołano do istnienia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Traktaty podpisały te same państwa, które w 1951 przystąpiły do Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Nieco inny pogląd na integrację miała Wielka Brytania; w tym okresie nie była jeszcze gotowa na tak daleko idący związek jaki proponowały Wspólnoty Europejskie. Dlatego z jej inicjatywy 4 stycznia 1960 powołano do istnienia organizację o wyłącznie gospodarczym charakterze - EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu). Do Stowarzyszenia oprócz Wielkiej Brytanii wstąpiły: Austria, Irlandia, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja. Równocześnie następowała dalsza ewolucja Wspólnot Europejskich. W 1962 roku wprowadzono Wspólną Politykę Rolną, a trzy lata później, na mocy traktatu fuzyjnego (wszedł w życie w 1967) wprowadzono wspólne organy zarządzające dla EWG, EWWiS i EURATOM-u. Pierwsza połowa lat sześćdziesiątych ubiegła także pod znakiem modyfikacji sposobu głosowań w strukturach wspólnotowych w ramach tzw. Porozumienia Luksemburskiego. W 1967 roku chęć akcesji do Wspólnot zgłosiły: Wielka Brytania, Dania, Irlandia, Norwegia. Państwa stowarzyszone rozszerzają natomiast swoją współpracę na dziedzinę polityki zagranicznej. 1 stycznia 1973 roku dochodzi do pierwszego rozszerzenia Wspólnot o kraje, które w 1967 złożyły swe wnioski akcesyjne. Wyjątkiem w tym względzie jest Norwegia, której obywatele odrzucili traktat akcesyjny w ogólnonarodowym referendum. Lata siedemdziesiąte to istny rozwój idei integracji. W 1974 roku ukształtowała się Rada Europejska, czyli cykliczne spotkania szefów państw i rządu krajów członkowskich, na których po dziś dzień ustalane są główne kierunki polityki Unii Europejskiej we wszystkich dziedzinach jej działalności. W 1975 roku chęć akcesji zgłasza Grecja, a w dwa lata później Portugalia i Hiszpania. Kryzys naftowy oraz załamanie się systemu z Bretton Woods zmusiły państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy walutowej. W 1979 swą działalność rozpoczął Europejski System Walutowy. Wtedy też odbyły się pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego. 1 stycznia 1981 roku ma miejsce kolejne rozszerzenie; do struktur europejskich wchodzi Grecja. Następna akcesja następuje po pięciu latach i uczestniczą w niej Hiszpania i Portugalia. Zaraz po tym w lutym 1986 roku został podpisany Jednolity Akt Europejski, który jako pierwszy wprowadził modyfikacje do traktatów założycielskich i zapowiadał chęć utworzenia Unii Europejskiej. Już w preambule stwierdzał, że podpisujący go są "GOTOWI ustanowić Unię Europejską na podstawie, po pierwsze, Wspólnot, działających zgodnie z ich własnymi prawami, oraz, po drugie, Współpracy Europejskiej pomiędzy Państwami-Sygnatariuszami w zakresie polityki zagranicznej, jak również wyposażyć powyższą Unię w niezbędne środki do działania."

(http://ekai.pl/media/europa/jednolity_akt_europejski.pdf)

Rok później w kwietniu 1987 chęć przystąpienia do struktur europejskich zgłasza Turcja. Upadek "żelaznej kurtyny" w 1989 widoczny w przeobrażeniach zachodzących w krajach Europy Środkowej i Wschodniej oraz zjednoczeniu Niemiec dawał możliwość dalszego rozwoju idei integracji. Już 19 września 1989 roku Polska podpisała umowę gospodarczą z EWG. Rok później utworzono Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz podpisano układ z Schengen o ścisłej współpracy granicznej Niemiec, Francji i krajów Beneluksu. 16 grudnia 1991 roku rząd polski podpisał Układ Europejski o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi, który wszedł w życie w 1994 roku. Kamieniem milowym europejskiej integracji był Traktat o Unii Europejskiej przyjęty 7 lutego 1992 roku w holenderskim mieście Maastricht, który wszedł w życie w roku następnym po przyjęciu go przez wszystkie kraje członkowskie (1.11.1993). Rok 1993 był ważny również z powodu uzyskania przez Polskę i państwa Europy Środkowej i Wschodniej statusu partnera stowarzyszonego Unii Zachodnioeuropejskiej. Wtedy także na szczycie Rady Europejskiej zostały określone kryteria przystąpienia nowych państw do Unii. W 1994 roku Polska złożyła oficjalny wniosek o wejście do Wspólnoty Europejskiej. W tym samym czasie Norwegowie po raz kolejny odrzucają traktat akcesyjny. Rok później, 1 stycznia 1995 członkami Unii stają się: Austria, Finlandia i Szwecja. Od tego momentu EFTA straciła na znaczeniu. Jeszcze w tym samym roku zostaje utworzone Biuro Policji Europejskiej (EUROPOL). Kolejne ważne wydarzenia z punktu widzenia drogi Polski do Unii Europejskiej przypadają na rok 1997 kiedy to Rada Unii Europejskiej wydała pozytywną opinię na temat przygotowań naszego kraju do akcesji. 2 października 1997 podpisano Traktat Amsterdamski, będący kolejną modyfikacją traktatów założycielskich Wspólnot Europejskich. W grudniu ukonstytuowała się tak zwana "grupa luksemburska", która zrzeszała sześć państw starających się o członkostwo w Unii Europejskiej. Obok Polski, w skład tej grupy weszły: Węgry, Czechy, Estonia, Słowenia i Cypr. Oficjalne rozpoczęcie negocjacji z Polską nastąpiło w Brukseli 31 marca 1998 roku. Trwały one do 2002 roku. Druga grupa negocjacyjna ukształtowała się podczas szczytu Rady Europejskiej w Helsinkach, w grudniu 1999 roku; stąd nazwano ją "grupą helsińską." W jej skład weszły: Bułgaria, Rumunia, Litwa, Łotwa, Słowacja i Malta. Proces negocjacyjny obejmował w sumie 31 zagadnień, między innymi z dziedziny: polityki, gospodarki, ustroju, edukacji, kultury. W ramach spotkań w grupach negocjacyjnych, państwa kandydujące ustalały między sobą wspólne stanowiska wobec propozycji i warunków stawianych przez Unię Europejską. Chodziło na przykład o długość i ilość okresów przejściowych czy wysokości pomocy unijnej w sferze gospodarki. W 2001 roku na szczycie w Nicei państwa "Piętnastki" przyjęły traktat, który wprowadzał nowy podział głosów w instytucjach europejskich, uwzględniający państwa uczestniczące w procesie akcesyjnym. Proces negocjacyjny, zarówno w wypadku grupy luksemburskiej jak i helsińskiej został zakończony w 2002 roku. Jedynie w przypadku Rumunii i Bułgarii pozostało jeszcze kilka kwestii do uzgodnienia, dlatego też ich akcesje przesunięto na późniejsze lata. Również w 2002 roku (luty) rozpoczęła się emisja wspólnotowej waluty-euro, która zastąpiła dotychczasową bezgotówkową jednostkę rozliczeniową-ECU (czyt. eki). 1 maja 2004 roku miało miejsce największe w dotychczasowej historii Unii Europejskiej rozszerzenie w wyniku którego do Wspólnoty przystąpiły: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Cypr oraz Malta. Obecnie, przygotowywana jest kolejna akcesja. W 2007 roku do Unii mogą wejść Bułgaria i Rumunia, jeśli tylko zdołają uporać się ze zorganizowaną przestępczością i korupcją obecną w ich granicach. Jeśli natomiast nie uda im się tego osiągnąć, Komisja Europejska najprawdopodobniej przesunie termin akcesji na rok 2008. Do drzwi Unii Europejskiej stale pukają nowe kraje. Turcja stara się o członkostwo od 1987 roku, a ewentualne jej przystąpienie jest nadal sprawą dyskusyjną. Od lat bowiem trwa spór o to, czy do Wspólnoty może należeć państwo, którego przeważająca część terytorium znajduje się poza granicami Europy. Poza tym Turcja nie spełnia wymogów natury formalnej, a największe kontrowersje wzbudza fakt permanentnego łamania praw człowieka na jej terenie. Proceder ten widoczny jest między innymi w możliwości wykonywania kary śmierci w publicznych egzekucjach. Polska, co prawda jest już członkiem Unii Europejskiej, ale nadal nie spełnia pewnych jej wymogów. Chodzi głównie o kwestie związane z wprowadzeniem na terenie naszego kraju waluty euro. Jeszcze przed akcesją wiadomo było, że kwestia wspólnego pieniądza będzie jedną z najtrudniejszych do osiągnięcia w praktyce. Optymistyczne założenia mówiły o przyjęciu przez Polskę euro już w 2007 roku. Tymczasem mija już drugi rok naszego członkostwa, a sprawa zastąpienia złotówki przez walutę Wspólnoty jest nadal otwarta. Reasumując, mimo pomyślnych wyników negocjacji i dobrych dwóch latach w strukturach unijnych, Polsce pozostało jeszcze dużo do zrobienia, jeśli chce faktycznie liczyć się w organizacji, do której członkostwa tak uparcie dążyła.