Oświecenie w Polsce dzieli się na trzy fazy:
- faza wczesna, trwająca od lat 40-tych XVIII wieku do 1764 roku
- faza dojrzała, trwająca od 1764 roku do 1795 roku
- faza schyłkowa, przypadająca na lata od 1795 do 1822
Ówcześnie, dla określenia owych czasów używano następujących sformułowań:
- w Anglii - wiek rozumu
- we Francji - wiek filozofów
- w Niemczech - wiek oświecony
Podstawową wartość epoki oświecenia stanowił krytycyzm, który był głównie odnoszony do tradycyjnych instytucji zarówno politycznych jak i społecznych. W poznawaniu prawdy przywiązywano dużą wagę do rozumu, krytycyzm był bowiem zwolennikiem systematycznego i logicznego ładu w tym procesie. Główny cel działaczy okresu Oświecenia stanowiła walka o nowego obywatela.
Ignacy Krasicki przedstawiał w swoich utworach świat przemocy i głupoty, gdzie trudno było znaleźć dobro czy pożyteczne prawdy. Krasicki pisał głównie bajki, satyry oraz poematy heroikomiczne. W swoich bajkach bohaterami uczynił zwierzęta, które posiadają właściwe ówczesnym ludziom cechy postępowania oraz stosunki międzyludzkie. Bajki te wyśmiewają liczne wady, takie jak głupota, pycha, zarozumiałość, naiwność, lekkomyślność, przesada, fałszywa pobożność czy tanie pochlebstwo. Zatem bajki Krasickiego mają dydaktyczny charakter, gdyż napisane zostały nie tylko po to, by bawić, lecz jednocześnie uczyć swoich czytelników.
Satyra pt. "Pijaństwo" ukazuje źle pojmowaną przez naród polski gościnność, polegającą po prostu na piciu alkoholu, który to stał się nieodłącznym elementem Polski XVIII wieku. Autor zwraca uwagę czytelnikowi, iż na drogę pijaństwa wstąpić można całkiem niespodziewanie, z zupełnie błahych powodów a jednocześnie wychwala trzeźwość uważając, iż jest ona przyczyną zdrowia, szczęścia i dostatku. Krasicki dosadnie skrytykował w tym utworze nałóg alkoholizmu odbierający społeczeństwu polskiemu godność oraz przynoszący mu szkody.
Satyra pt. "Do króla" przedstawia obraz zacofania ówczesnej Polski poprzez ukazanie szlachty, która zarzuca królowi wszystkie jego zalety: że jest młodym i wykształconym Polakiem pochodzącym z szlacheckiego rodu, czy też że troszczy się o swoich poddanych. W satyrze tej Krasicki posłużył się zatem ironią, gdyż jedynym prawdziwym zarzutem autora jest ten przeciwko szlachcie uniemożliwiającej królowi Poniatowskiemu właściwie kierować państwem.
Innym stosowanym przez Krasickiego gatunkiem był poemat heroikomiczny, gdzie napisał on głównie poemat pt. "Monachomachia, czyli wojna mnichów". W dziele tym, w humorystyczny sposób i jednocześnie złośliwy sposób przedstawił on życie zakonne braci dominikanów oraz karmelitów, gdzie oba te zakony rywalizowały ze sobą w jedzeniu i piciu. Krasicki ukazuje zakonników jako "wielebne głupstwa" posiadające takie negatywne cechy jak: zacofanie, ciemnota, próżność, nieuctwo, lenistwo, bezużyteczność, pijaństwo, obżarstwo oraz skłonność do bójek.
Innym gatunkowo dziełem Krasickiego jest utwór pt. "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki", który stanowił pierwszą polską powieść nowożytną Autor opisuje tutaj przemianę swojego bohatera, który po wielu przygodach trafia na wyspę Nipu zamieszkałą przez idealne społeczeństwo, opierające się na sprawiedliwości i miłości. W powieści tej znaleźć można cechy polskiego społeczeństwa takie jak niski poziom intelektualny, prymitywizm chłopów, błędy wychowawcze oraz zepsucie moralne.
