,,Rok 1984" George'a Orwella powszechnie uznawany jest za jeden z najlepszych opisów państwa totalitarnego w historii literatury. Powieść została wydana w 1949 roku, a więc rok przed śmiercią chorego na gruźlicę pisarza. Zaczął ją pisać rok wcześniej i właśnie z zamiany dwóch ostatnich cyfr określających datę 1948 , powstał tytuł książki.

Akcja powieści ma miejsce w Londynie, głównym mieście Pasa Startowego Numer Jeden, trzeciej pod względem zaludnienia prowincji Oceanii.

Obywatele Londynu żyją w całkowitym zniewoleniu, według haseł panującej partii:

,, Wojna to pokój , wolność to niewola, ignorancja to siła"

Wszechpotężną partią dowodzi Wielki Brat.

Poddaje on wszystkich obywateli nieustannej kontroli. W kraju zabroniona jest jakakolwiek indywidualność , życie jest całkowicie podporządkowane wymaganiom partii.

W każdy mieszkaniu zainstalowany jest teleekran , który umożliwia partii kontrolowanie życia obywateli. Jest tak czuły, że jest w stanie wychwycić każdy dźwięk głośniejszy od najbardziej zniżonego szeptu.

Przez niemal cały czas nadawane są propagandowe programy, na każdym kroku można spotkać olbrzymie plakaty z podobizną Wielkiego Brata.

Każdy z obywateli jest tylko niewielkim trybikiem w wielkiej maszynie państwa, w który specjalne przywileje posiada tylko nieliczna grupa ,,szczęściarzy" należących do Wewnętrznej Partii.

Wszelkie towary spożywcze są drugiej jakości, jednak są sygnowane znakiem ,,zwycięstwa", tak jak np. papierosy zwycięstwa, gulasz zwycięstwa, czy dżin zwycięstwa.

W państwie działała Policja Myśli, która zaciekle tropiła wszystkich nieprawomyślnych obywateli.

Aresztowania zawsze następowały nocą, a zaaresztowany , nie było żadnych procesów, winowajcy zwyczajnie znikali, wszystkie ślady ich istnienia były niszczone, wymazywano nawet dane z ksiąg metrykalnych. Człowieka takiego nazywano ewaporowanym. Nie należało mieć niewłaściwego wyrazu twarzy, który mógłby oznaczać jakieś zniechęcenie lub niewiarę . Tego typu przestępstwo nazywano gębozbrodnią.

Do każdego należało się zwracać; towarzyszu lub towarzyszko.

Odzież była wydawana na kartki, partia wpływała na wszystkie, nawet najbardziej intymne sprawy. W kraju nieustannie brakowało pewnych towarów, takich jak żyletki i sznurówki lub guziki.

Miłość zmysłowa była całkowicie zabroniona, stosunki seksualne pomiędzy obywatelami mogły się odbywać wyłącznie po to, aby dostarczyć partii nowych wyznawców.

Dzieci były od najmłodszych lat uczone zasad obowiązujących w partii, należały do organizacji ,,Kapusiów" , tak więc donosiły na wszystkich nawet na swoich rodziców.

Ludzie są już tak bardzo przyzwyczajeni do kłamstwa, że nawet się przeciwko niemu nie buntują. Cała rzeczywistość jest tak zakłamana , że nie można nawet jednoznacznie stwierdzić, czy jest rzeczywiście rok 1984.

Oficjalnym językiem była nowomowa, z której usuwano wszystkie niepotrzebne zdaniem partii wyrazy, zastępując je przyrostkami do innych wyrazów, np. jasny, został zastąpiony na bezciemny, a zły na bezdobry.

Nie należy pamiętać o czasach sprzed rewolucji, po której Wielki Brat objął rządy w państwie. Wszelkie dokumenty są fałszowane i przystosowywane do obecnych realiów. Główny bohater powieści Winston Smith , pracuje w Ministerstwie Prawdy, jego zadaniem jest fałszowanie na mowopisie artykułów prasowych.

Zmieniał na przykład obietnice zawarte w dawnych artykułach, tak aby przystosować je do nowych decyzji partii. Natomiast jego ukochana Julia, pracująca w Ministerstwie Sprawiedliwości, ma zadanie zmieniać treść książek, w taki sposób, aby przystawały swoją treścią do panującej w państwie ideologii.

Ludzie , którzy mimo wszystko próbują zachować swoje poglądy , po brutalnych torturach są w stanie wyrzec się wszystkiego i zgodzić się na wszystkie oczekiwania partii.

Podobną rzeczywistość do tej przedstawionej przez Orwella w ,,Roku 1984"możemy dostrzec w filmie Kurta Wimmera ,,Equilibrium''. Odpowiednikiem Oceanii jest tutaj Libria, a członków Wewnętrznej Partii , Mnisi kontrolujący życie pozostałych warstw społecznych. Nieprawomyślność w Librii jest likwidowana przez Prozium, rodzaj lekarstwa likwidującego buntownicze odruchy obywateli.

Jednakże zakończenie ,,Equilibrium'' jest o wiele bardziej krzepiące niż wymowa powieści Orwella.

Winston i Julia buntujący się przeciwko władzy w ,, Roku 1984" zostają ostatecznie przez nią zwyciężeni i poddani ,,praniu mózgów", po którym wyrzekają się nawet miłości do siebie.

Tymczasem John Preston, główny bohater filmu zwycięża tych , którzy zniewalali obywateli Librii przez całe lata.