Dzieje Tristana i Izoldy zostały zebrane przez Josepha Bediera z zachowanych fragmentów średniowiecznych opowieści, należących to tzw. cyklu bretońskiego. Były to stare mity i legendy celtyckie, koncentrujące się wokół problemów honoru rycerskiego i nieszczęśliwej miłości. Tytułowi bohaterowie - Tristan, Izolda, ale także inne ważne postaci jak król Marek i Izolda o Białych Dłoniach, cierpią z powodu tragicznego uczucia.

Przyczyną nieszczęścia jest magiczny napój, którego działanie miało nierozerwalnie związać króla Marka i jego żonę - Izoldę Jasnowłosą, przez przypadek jednak zamiast króla Marka wypił go Tristan. W ten sposób narodziła się miłość, której nie mogła zniszczyć żadna ludzka ani pozaludzka siła, także śmierć. Przeznaczeniem Izoldy było zostać żoną króla Marka, któremu bezwzględne posłuszeństwo ślubował Tristan. Konflikt między miłością i rycerską wiernością i honorem nie może tu zostać rozwiązany, dlatego bohaterowie podejmują nieustanne beznadziejne próby pokonania miłości i skazani są na ciągłe cierpienie. Każda z ukazanych tragicznych postaci jest szlachetna, nie budzi nienawiści a jedynie współczucie. Nawet zdradzany król Marek jest postacią wzniosłą i bardzo tragiczną, potrafi wybaczyć kochankom i nie żywi gniewu.

Miłość Tristana i Izoldy silniejsza niż śmierć i stanowiąca swoiste fatum w życiu bohaterów na wieki stała się symbolem tragicznej, wielkiej miłości. Odwołują się do niej liczne późniejsze wyobrażenia miłości w literaturze, malarstwie, muzyce i filmie (przykłady stanowią chociażby książka M.Kuncewiczowej Tristan 1946 czy najnowszy film Kevina Reynoldsa).

Plan wydarzeń:

1. Ślub rodziców Tristana - Riwalena i Bancheflor

2. Narodziny Tristana; rychła śmierć rodziców i przejęcie opieki nad Tristanem przez Rohałta

3. Uprowadzenie Tristana

4. Pobyt młodzieńca w Kornwalii na dworze króla Marka

5. Odnalezienie młodzieńca przez Rohałta i wyjawienie prawdy o jego pochodzeniu

6. Pomszczenie zabójstwa Riwalena

7. Pojedynek Tristana z Marhołtem

8. Ciężki stan młodzieńca po walce, spotkanie Izoldy Jasnowłosej

9. Powrót do Kornwalii

10. Intrygi baronów

11. Powtórne wyruszenie w drogę w poszukiwaniu Izoldy Jsnowłosej

12. Pokonanie potwora

13. Droga powrotna do kraju wraz z przyszłą żoną dla króla Marka

14. Przypadkowe wypicie magicznego napoju

15. Ślub króla Marka i Izoldy

16. Schadzki kochanków i podstępy obłudnego Frocyna

17. Ucieczka kochanków i życie w lesie

18. Odnalezienie kochanków przez króla Marka i wybaczenie im

19. Wyjazd Tristana i poznanie Izoldy o Białych Dłoniach - córki diuka Hoela

20. Małżeństwo Tristana i córki diuka Hoela

21. Tęsknota i ponowny powrót do kraju króla Marka

22. Zazdrość Izoldy Jasnowłosej i odtrącenie Tristana

23. Szaleństwo Tristana

24. Śmierć kochanków