Dramat w epoce romantyzmu poddał się wielkim i znaczącym przemianom, czego efektem był właśnie nowy gatunek zwany dramatem romantycznym. Zainspirował się on głównie dramatem szekspirowskim, który opierał się na ludowym teatrze angielskim. Dramat romantyczny zasadniczo różnił się od tradycyjnych, klasycznych form dramatycznych.

Jego charakterystyczna cecha to przede wszystkim nieprzestrzeganie antycznej zasady trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Dramat romantyczny w dowolny sposób operuje czasoprzestrzenią, wyrażając w ten sposób twórczą swobodę artystów. Różni się w tym zasadniczo od dramatu klasycznego, który na pierwszym miejscu stawia żelazną zasadę trójjedności. Dlatego też czas i miejsce akcji w tradycyjnych dramatach jest tak dobrany, aby istniała możliwość realnego przenoszenia się z miejsca na miejsce w obrębie przewidzianego na akcję czasu. W antycznych tragediach czas akcji obejmuje więc dwanaście godzin, a w klasycznych - dwadzieścia cztery. Dla przykładu, w "Kordianie" akcja trwa kilka lat - od wczesnej młodości głównego bohatera, poprzez podróż po Europie, po przemianę duchową i udział w spisku koronacyjnym. Łączy się z tym romantyczna wielość miejsc: Warszawa, Karpaty, wieś, Dover, Rzym, Mount Blanc.

W dramacie romantycznym na akcję składa się wiele wątków (dramat klasyczny zwykle zasadzał się na jednym). W utworze Juliusza Słowackiego wątki tworzące akcję to: 

1. analiza przyczyn klęski powstania listopadowego;

2. metamorfoza duchowa Kordiana;

3. spisek koronacyjny - zamach na życie cara.

Pojawia się także wątek diabelski (Przygotowanie) - duchy stwarzające polityków i przywódców powstania listopadowego. Jest to scena nie wiążąca się w żaden ciąg przyczynowo-skutkowy z akcją utworu, związana z nim jednak tematycznie, co jest kolejną cechą dramatu romantycznego.

Inne, typowe dla dramatu romantycznego cechy to:

- luźna, fragmentaryczna konstrukcja utworu (akcja składa się z wielu słabo powiązanych ze sobą epizodów, np. w "Kordianie": młodość bohatera, podróż europejska, wizyta w Londynie, audiencja u Grzegorza VI w Watykanie, przemiana duchowa, jaka dokonuje się na Mount Blanc, uczestnictwo w spisku koronacyjnym, nieudana próba zamachu, pobyt w domu wariatów;

- synkretyzm rodzajowy (mieszanie się elementów dramatycznych, lirycznych i epickich. Elementy liryczne w "Kordianie": monolog bohatera na szczycie Mont Blanc; elementy epickie: opowiadania starego Grzegorza. Elementy liryczne w III części "Dziadów": Mała i Wielka Improwizacja; elementy epickie: towarzyski salon w Warszawie, opowieści o męczeństwie polskiej młodzieży; elementy dramatyczne: bal Senatora);

- synkretyzm gatunkowy (występowanie różnych innych gatunków w obrębie dramatu, np. bajka Grzegorza "O Janku co psom szył buty", pieśń Kordiana;

- łamanie zasady decorum - niejednolitość stylistyczna (w dramacie klasycznym pojawiał się tylko styl wysoki): współistnienie stylu prostego (bajka Grzegorza), groteski (wizyta u papieża), stylu wysokiego (monolog Kordiana na górze);

- bohater romantyczny (przeżywający wahania, rozterki, postać tragiczna, walczący o wolność ojczyzny); polski bohater romantyczny jest zdeterminowany przez losy swojego zniewolonego narodu, przeżywa przemianę - od nieszczęśliwego kochanka do gorącego patrioty;

- mieszanie się światów: realistycznego i fantastycznego (elementy fantastyczne w III części "Dziadów": wizja księdza Piotra na temat przyszłości Polski, metafizyczne przeżycia Konrada; elementy realistyczne: martyrologia polskiego narodu, charakterystyka postaci Polaków. Elementy fantastyczne w "Kordianie": powrót bohatera do Polski na chmurze, scena przed carską sypialnią (Imaginacja i Strach); elementy realistyczne: przygotowanie do spisku);

- napięcie - wzrastające przed końcem każdego aktu aż do momentu kulminacyjnego (w "Kordianie": akt I - nieudana próba samobójcza; akt II - monolog; akt III - przybycie carskiego posłańca na miejsce egzekucji).