Dzieło "Cierpienia młodego Wertera" zostało napisane w formie listów. Na początku główny bohater o imieniu Werter przypomina chwile romansu z kobietą, kiedy to sprawił, że pokochała go siostra jego wybranki. Werter nie chce przystać na taki rozwój sytuacji, w związku z tym udaje się na wieś. Pragnie w samotności oddać się kontemplacji przyrody. Cieszy się z zaznanego spokoju oraz beztroskiej egzystencji. Sięga po dzieła Homera, w społeczeństwie odnajduje cechy przypisywane postaciom homeryckim, przyjaźni się z niektórymi. Ma możliwość nawiązania kontaktu ze studentem, który jako urzędnik wychowuje liczne potomstwo.

Werter zatrzymał się na wzgórzu, tam może oddawać się spokojnej kontemplacji pięknego krajobrazu. Pewnego dnia jest świadkiem sceny, w której jeden chłopiec tuli drugiego. Zapoznaje się z matką chłopca, która jest córka nauczyciela. Od ej pory przybywa do niej w odwiedziny, dzieci darzą go sympatią. Werter nawiązuje do życia parobka, który obdarzył miłością platoniczną wdowę, dla której miał okazje pracować.

W następnym liście wyznaje, że zdążając na bal miał możliwość poznania kobiety, która wywarła na nim duże wrażenie. Jest to Lotta. Gdy bohater odwiedza ją w domu, ona daje cos do zjedzenia gromadce dzieci. Prowadzą konwersację na temat literatury oraz tańca, Werter czuje się niezwykle zadowolony. Okazuje się, że Lotta zaręczyła się z mężczyzna o imieniu Albert. Na zakończenie Werter chce umówić się kolejny raz z poznaną kobietą.

Werter nawiedza komisarza, dokonuje przeprowadzki, aby być bliżej mieszkania Lotty, często ją odwiedza. Wspólnie przechadzają się po okolicy, bawią się z dziećmi. Lotta jest bardzo lubiana i przez większość społeczeństwa rozpoznawana.

Z każdym dniem wzrasta uczucie Wertera do niezwykłej Lotty. Jednak ona w nim widzi jedynie przyjaciela. Lotta otacza opieką jedną z pań, która jest ciężko chora.

Werter jest przekonany, ze Lotta darzy go miłością. On sam popada w skrajne uczucia (szczęśliwości oraz załamania). Postanawia sporządzić portret swej ukochanej. Wreszcie przybywa ukochany Lotty. Werter czuje wzbierającą zazdrość. Chce udać się w kierunku gór. Prosi, aby Albert pożyczył mu pistolety. W jego towarzystwie zbliża jeden do swych skroni. Albert nie chce dopuścić do tragicznego wypadku, rozpoczyna się konwersacja na temat samobójstwa. Albert nie widzi sensu takiego działania, natomiast w przekonaniu Wertera jest to jedyny sposób na ucieczkę z bezsensownej sytuacji. Werter udaje się w podróż.

Powraca i odwiedza ukochaną Lottę, choć jego serce cierpi ogromne katusze. Miłość przysparza mu wiele cierpień. Każdego dnia myśli o dokonaniu samobójstwa. Decyduje się objąć stanowisko urzędnika. Dochodzi do dramatycznego pożegnania Lotty.

Wywiązując się ze swych obowiązków ma możliwość zapoznania się z kobietą, która przypomina mu ukochana Lottą, jednak nie żywi wobec niej żadnych głębszych uczuć.

Do Wertera dociera wiadomość o ślubie Lotty z jej ukochanym Albertem. Dodatkowo musi opuścić jedno przyjęć hrabiego, bowiem jest pochodzenia mieszczańskiego.

Werter składa wypowiedzenie i powraca w rodzinne strony. Zastanawia się nad udziałem w wojsku, jednak wstecznie nie podejmuje tego wyzwania. Ostatecznie decyduje się na podróż do miejsca w pobliżu zamieszkania ukochanej Lotty.

Werter ma możliwość poznania młodego człowieka, który kiedyś darzył żarliwym uczuciem Lottę. Mężczyzna szalał z powodu tego uczucia - nawet wybierał się na poszukiwania kwiatów w porze wczesnej zimy. Werter upatruje wiele podobieństw w swojej i tego człowieka sytuacji, sam czuje, ze zbliża się ku szaleństwu. Dochodzi do kolejnego spotkania Lotty, która prosi go, aby ją w końcu opuścił. Werter coraz częściej rozmyśla o śmierci.

W końcowej części pojawia się narracja trzecioosobowa, przedstawione zostają ostatnie dni życia bohatera jakim jest Werter. Bohater znów widzi się z Lottą. Ta radzi mu, aby wyjechał i leczył własną melancholię. W tej sytuacji już sam Albert czuje zazdrość względem Wertera. Zwraca się do swej ukochanej, aby zaprzestała spotkań z Werterem.

Dochodzi do ostatniego spotkania Wertera i Lotty. Skłania ją do wysłuchania poezji w jego osobistym przekładzie. Nagle i niespodziewanie uwiesza się u jej ramion i poczyna ją całować. Lotta czuje oburzenie i wyrzuca Wertera. Ten podejmuje decyzje o dokonaniu samobójstwa.

Po powrocie chce napisać list, w którym przeprosi swą wybrankę serca, jest to jego osobiste pożegnanie, potem czyni własny rachunek sumienia. Spłaca zaciągnięte wcześniej długi, sięga po pistolety i wydaje strzał w swoim kierunku. Jego konanie jest pełne męczarni. Na jego pogrzeb nie przyszedł duchowny, ani nawet Lotta, która zaniemogła nagle po wiadomości o popełnieniu samobójstwa przez Wertera.