"Rybka" to utwór z cyklu "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza opowiadający historię nieszczęśliwej miłości wiejskiej dziewczyny, Krysi do zamożnego szlachcica. Jest to opowieść o zarówno o miłości jak i o żalu i bólu spowodowanym porzuceniem a także o zemście. Zawiera morał i jest ostrzeżeniem, aby nie igrać z uczuciami innych, bo może nas za to spotkać dotkliwa kara.
Główna bohaterka, Krysia to uboga, prosta dziewczyna ze wsi. Zakochała się w bogatym paniczu, z którym miała mieć dziecko. Wybranek zapewniał ją o swoim szczerym uczuciu i obiecywał, że się z nią ożeni. Ale okazał się być człowiekiem nieuczciwym, fałszywym, który wyżej stawia luksus niż własny honor. Wykorzystał Krysię i porzucił ją, a następnie wziął ślub z bogatą damą. Zrozpaczona dziewczyna postanowiła utopić się w jeziorze, ale dobre świtezianki ulitowały się nad nią i przemieniły ją w rybkę. Jednak każdego wieczora zamieniała się z powrotem w kobietę, a wierny służący przynosił jej dziecko, aby mogła je nakarmić.
Któregoś dnia niewierny kochanek wybrał się razem ze swoją żoną nad jezioro. Kiedy długo nie wracali ze spaceru, służący zaczął się niepokoić. Poszedł za nimi nad jezioro i ta ujrzał dwa duże głazy, które do złudzenia przypominały w kształcie dwoje ludzi. I rzeczywiście, właśnie taka kara spadła na panicza za to, co uczynił Krysi, w ten sposób zemściły się na nim świtezianki jeziora.
Młodzieniec słusznie poniósł tak ciężką karę za swoje niecne postępki. Był nieodpowiedzialny, nie liczył się z uczuciami młodej dziewczyny, miał na uwadze jedynie własne korzyści. Natomiast nie sądzę, aby jego żona zasłużyła sobie, aby dzielić z nim ten okrutny los - ona przecież niczemu nie była winna i nie przyczyniła się świadomie do tragedii Krysi. Jednak najgorsze jest to, że oboje już na zawsze zostali pozbawieni możliwości odpokutowania za grzechy. Przecież panicz mógłby odczuć skruchę i próbować jakoś się zrehabilitować, ale ta szansa została mu raz na zawsze odebrana. Chyba lepiej by się stało, gdyby otrzymał taką karę, która skłoniłaby go do refleksji nad swoim postępowaniem.
