Co znaczy pojęcie humanizm? Jest to prąd w literaturze i sztuce, który wyrażał i odzwierciedlał zainteresowanie twórców sprawami człowieka; antropocentryzm - człowiek, jego sprawy i problemy w centrum zainteresowania. Kierunek ten opierał się na słowach Terencjusza, brzmiących: "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce". Humanizm wywarł wielki wpływ na filozofii, rozwoju nauk przyrodniczych i tych dotyczących człowieka.
Humanitas - pojęcie to oznacza ludzkość, człowieczeństwo w ogóle. Myśliciele i twórcy okresu odrodzenia uważali, że najważniejszy jest człowiek i jego rozum (rozum potęgą i podstawą wszystkiego). Hasło to miało swoje korzenie już w średniowieczu.
Co to są treny? Najprościej mówiąc są to pieśni, utwory żałobne. W Polsce jako pierwszy tworzył je Jan Kochanowski i jako pierwszy twórca w ogóle poświęcił je zmarłemu, małemu dziecku (Urszulce). Do tej pory treny dotyczyły śmierci ludzi dorosłych, bohaterów zasłużonych w walce. Wszystkich trenów poeta napisał dziewiętnaście i wyrażają one ogromny ból ojca po stracie swojego dziecka.
Tren X - utwór napisany jest w formie apostrofy do zmarłej Urszulki. Jan Kochanowski będący jednocześnie podmiotem lirycznym wiersza rozważa gdzie po śmierci znajduje się Urszulka. Poeta zastanawia się również czy ludzie są szczęśliwi, kiedy już odchodzą z tego, doczesnego świata i życia. Jest zasmucony jednak tym, że od nikogo nie słyszy odpowiedzi. Prosi Urszulkę o to, aby dała mu jakiś znak, że wszystko z nią dobrze, że jest szczęśliwa.
Tren IX - w utworze tym Jan Kochanowski zwraca się do mądrości. Wyraża swój pogląd, że najlepsze dla człowieka są zasady filozofii stoickiej i epikurejskiej - mówią one między innymi o tym, że człowiek kierujący się w życiu rozumem, człowiek mądry może liczyć na pozytywne rozwiązanie swoich problemów i kłopotów. Kochanowski jest zdania, że największą cnotą dla każdego człowieka jest mądrość. Ona jest najważniejsza i ponadczasowa. Nic nie jest tak ważne - ani bogactwo, ani szczęście bo to wszystko jest przemijające. Ubolewa jednak na tym, że sam uważa się za człowieka kierującego się w życiu rozumem, a mimo to spotkała go tak wielka tragedia - śmierć dziecka.
Tren XI - poeta mówi w nim, że żaden człowiek nie może przewidzieć tego co go spotka w przyszłości. Nigdy nie wiadomo co się stanie i kiedy. Nieszczęścia mogą spotkać każdego bez względu na to czy jest człowiekiem dobrym, wierzącym, mądrym, czy też nie. Przeznaczenie nie ominie nikogo. To wszystko wie jedynie Bóg, tylko On zna przyszłość człowieka. Tren wyraża również rozpacz Kochanowskiego. Wyznaje, że nie może poradzić sobie z ogromnym bólem.
