Zdaniem literatury od dawna było uczenie i bawienie ludzi. Początkowo historie przekazywano ustnie z czasem zaczęto je zapisywać. Później dzięki wynalazkowi druku docierały do różnych ludzi.
W średniowieczu dużą popularnością cieszyli się trubadurzy, bardowie, wagabundowie. Byli to wędrowni grajkowie, którzy na dworach książęcych i królewskich wykonywali " chanson de geste" - pieśni rycerskie. Jednym z najbardziej popularnych "chanson de geste" jest Pieśń o Rolandzie. 0 Pieśni takie bawiły, uczyły, ale również przekazywały wzorzec idealnego władcy i rycerza.
W średniowieczu powstawały również pierwsze utwory traktujące o dobrym wychowaniu i nienagannych manierach. Najpopularniejszy jest wiersz Przecława Słoty O zachowaniu się przy stole.
W renesansie zwrócono uwagę na człowieka. O ile w średniowieczu centrum wszechświata dopatrywano się w Bogu, o tyle w renesansie właśnie człowiek stal się obiektem zainteresowań.. Wskazywano na potrzeby człowieka, jego ciało i rozwój. Powszechna stała się idea humanizmu, która opierała się na filozofii Terencjusza.
Jan Kochanowski w Pieśniach i Fraszkach zawarł szeroką problematykę dotyczącą człowieka. Pisał o miłości, o zdrowiu, o potrzebie obcowania z Bogiem, a także o biesiadach i zabawach.
Mikołaj Rej w Rozprawie miedzy Panem, Wójtem a Plebanem wskazuje, że już renesansie budziła się świadomość społeczna. Pisarz wskazywał we wspomnianym tekście wady różnych grup społecznych i pouczał, aby nie zapominać o ojczyźnie.
W baroku zwrócono uwagę na ludzi, którzy odbiegali swoich zachowaniem od tych powszechnie przyjętych. Jeden z najbardziej popularnych utworów doby baroku jest "Don Kichot" Miguela Cervantesa. Jest to opowieść o szalonym rycerzu, który walczył z wiatrakami i jego wiernym giermku Sancho Pansie.
W Polsce dużą popularnością cieszyła się bardzo wyszukana literatura dworska i poezja, która tworzona była na zasadzie "konceptyzmu".
W oświeceniu zwrócono szczególną uwagę na problemy społeczne i postawy obywatelskie. Skupiono się na państwie i na próbach ratowania jego ustroju. Temat reform w państwie podejmuje komedia Juliana Ursyna Niemcewicza Powrót posła. Akcja utworu rozgrywa się podczas przerwy w obradach Sejmu Wielkiego w 1780 roku. Bohaterowie dzielą się na pozytywnych i negatywnych pod względem kryterium otwarcia na reformy. Ci, którzy reform nie chcą, popierają przywileje szlacheckie i liberum veto to postacie negatywne.
Wady szlachcie wytykał również Stanisław Staszic w dziele Przestrogi dla Polski. Staszic pisze, że do upadku Polski doprowadziły takie wady jak: pijaństwo i przekupstwo.
Ignacy Krasicki, jeden z najwybitniejszych twórców doby oświecenia w swoich Bajkach i Satyrach wyśmiewał i napiętnował ludzkie wady. Pod postaciami zwierząt ukrywał wady takie jak: tchórzostwo, lenistwo, pijaństwo, dewotyzm. Jego utwory "bawiąc miały uczyć".
Literatura od średniowiecza do oświecenia, poprzez różne gatunki literackie, próbowała docierać do czytelników i wywierać na nich odpowiednie wpływy. Raz były to utwory trudne, które dosłownie opisywały i podkreślały wady ludzkie, które należałoby zmienić, innym razem próbowano wywrzeć na czytelniku wpływ poprzez krótkie, zabawne utwory. I właśnie one częściej trafiały do odbiorców, skuteczniej wychowywały ludzi niż typowe moralizatorskie utwory.
