Motyw poświęcenia- przykładem jest doktor Judym, który poświęca się dla idei pomocy ludziom biednym. Wyrzeka się założenia rodziny i wspólnego szczęścia z ukochaną kobietą. 

Motyw ten występuje w wielu pozycjach literackich. Warto tu wymienić: "Siłaczkę" Stefana Żeromskiego (główna bohaterka rezygnuje z własnego szczęścia na rzecz rozwoju oświatowego ludzi ubogich), "Lalkę" Bolesława Prusa (Wokulski wybiera samotność i działalność filantropijną, rezygnuje z nieodwzajemnionej miłości do Izabeli Łęckiej).

Motyw społeczny- w powieści mamy do czynienia z opisem sytuacji społecznej Polski. Obraz społeczeństwa polskiego przedstawiony jest bardzo naturalistycznie, a jego struktura oparta jest na kontrastach. Motyw ów przeplata się w wielu utworach, między innymi w: "Przedwiośniu" Stefana Żeromskiego (chłopi w Nawłoci, mniejszość żydowska w Warszawie, robotnicy a żywot szlachty) czy "Lalce" Bolesława Prusa (biedota Powiśla a bogata arystokracja). 

Motyw miłości- miłość między Tomaszem a Joasią jest czysta, ale niespełniona. Na drodze do jej realizacji stanęła idea Tomasza. Uczucie to przeżywa także Natalia Orszeńska, która potajemnie bierze ślub z Karbowskim. Wcześniej fascynował się nią doktor Judym, była to jednak tylko fascynacja zmysłowa. Motyw ów przeplata się często w różnorodnych utworach. Warto wymienić choćby: "Romeo i Julia" Williama Szekspira, "Dziady" część IV Adama Mickiewicza, "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza, "Kordian" Juliusza Słowackiego, "Lalka" Bolesława Prusa, "Potop" Henryka Sienkiewicza, "Granica" Zofii Nałkowskiej. 

Motyw bezdomności- w powieści Stefana Żeromskiego mamy do czynienia z bezdomnością w znaczeniu dosłownym oraz przenośnym. Motyw ten można spotkać także w: "Mitologii" (mit o Dedalu i Ikarze - niemożność powrotu do ojczyzny), "Świętoszku" Moliera (bezdomność to wynik braku rozsądku), "Dziadach" części II, IV i III Adama Mickiewicza, "Lalce" Bolesława Prusa czy "Chłopach" Władysława Reymonta. 

Motyw biedy- ukazany został w powieści bardzo szczegółowo. Motyw ów pojawia się w wielu innych pozycjach literackich, np.: "Lalka" Bolesława Prusa, "Antek" Bolesława Prusa, "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego. 

Motyw cierpienia- w powieści mamy do czynienia z cierpieniem z powodu odrzuconej miłości. Tomasz wybiera samotność, poświęca się całkowicie idei niesienia pomocy najuboższym. Rezygnuje ze wspólnego życia z ukochaną. 

Decyzja ta przynosi cierpienie jemu i Joasi. Motyw cierpienia pojawia się między innymi w: "Makbecie" Williama Szekspira, "Hamlecie" Williama Szekspira, "Trenach" Jana Kochanowskiego, "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza, "Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego, "Trylogii" Henryka Sienkiewicza, "Granicy" Zofii Nałkowskiej, "Kartotece" Tadeusza Różewicza. 

Motyw kobiety- w "Ludziach bezdomnych" mamy do czynienia z kobietą wyemancypowaną oraz odrzuconą. Joasia wcześnie została osierocona, była zmuszona zarabiać na życie, musiała się utrzymać. Motyw ten przeplata się w wielu utworach. Należą do nich między innymi: "Biblia" (w Starym Testamencie: Ewa - pierwsza kobieta, w Nowym Testamencie: Maria - matka Boga, kobieta wybrana), "Mitologia" (Hera - kobieta - władczyni, Demeter - gospodyni całej ziemi, Helena - wzór urody itp.), "Makbet" i "Hamlet" Williama Szekspira, "Skąpiec" Moliera (kobieta uzależniona od mężczyzny), "Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza (kobieta próżna - Starościna Gadulska), "Nie - boska komedia" Zygmunta Krasińskiego (Maria - kobieta nieszczęśliwa w małżeństwie), "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Lalka" Bolesława Prusa, "Chłopi" Władysława Reymonta, "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej. 

Motyw samotności- w powieści mamy do czynienia z samotnością z wyboru, jej przykładem jest Tomasz Judym, który całkowicie poświęca się służbie najuboższym. Wybiera samotne życie. Motyw samotności pojawia się między innymi w: "Makbecie" Williama Szekspira, "Hamlecie" Williama Szekspira, "Romantyczności" Adama Mickiewicza, "Glorii victis" Elizy Orzeszkowej, "Nie - boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego. 

Motyw samobójstwa- Korzecki, dekadent i pesymista, nie widzi sensu w swoim życiu. Popełnia samobójstwo. Motyw ten przeplata się w wielu pozycjach literackich, choćby w: " Antygonie" Sofoklesa, "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, "Kordianie" Juliusza Słowackiego, "Lalce" Bolesława Prusa, "Granicy" Zofii Nałkowskiej.