Geneza i powstanie dramatu "Romeo i Julia"

Żadne podręczniki literatury angielskiej ani inne źródła nie podają dokładnego roku napisania "Romeo i Julii". Utwór pozbawiony jest jakichkolwiek znamion czasowych, oprócz słów, dotyczących trzęsienia ziemi sprzed jedenastu laty. To nasuwa nam zaś datę 1591. Można wnioskować też po określonym słownictwie i składni, którymi posługują się bohaterowie. Edmund Chamcers umieszcza ostateczną wersję autorską tej tragedii Szekspira w czasie od 1594 do 1595 roku.

Szekspir sięgnął do tradycji literackiej. Znany był mu Artur Brooke i jego "Tragiczna historia Romeo i Julii", pochodząca z 1562 roku, a także Pointer i "Pałac rozkoszy", w którym jest "Historia prawdziwej i wiernej miłości między Romeo a Julią". Na tym właśnie źródle wzorował się Szekspir, tworząc trzon wydarzeń dramatu, zmienił je oczywiście, wprowadzając swoją wizję przedstawienia problemu i tej historii.

"Romeo i Julia" jako dramat elżbietański

"Romeo i Julia" jest tragedią reprezentującą gatunek zwany elżbietańskim, podobnie zresztą, jak cała epoka w dziejach kultury, w której tworzył William Szekspir.

Tragedia elżbietańska, choć wzorowała się w pewnym stopniu na dramacie antycznym, odchodziła jednak od niego przy konstrukcji i budowie. Szekspir nie stworzył więc klasycznej tragedii. Nie ma u niego zachowanej reguły trzech jedności: czasu, miejsca i akcji, zasady decorum czyli odpowiedniości stylu w zależności od tragiczności lub komiczności tematu. Nie wykreował też Szekspir postaci o niezmiennym charakterze, jakie występowały w dramatach antycznych.

Budowa czasoprzestrzenna utworu

"Romeo i Julia" zawierają w swej budowie połączenie składników tragedii.

Zaczyna się "Romeo i Julia" sonetem, który spełnia rolę Prologu. Poprzedzony nim jest zarówno Akt I, jak i Akt II. Zanim przedstawiony zostanie nam najważniejszy temat utworu, pojawia się wprowadzająca scenka służby. Potem akcja zmierza już do głównych wydarzeń, od spotkania Julii. Nie ma tu właściwie jedynego punktu kulminacji i rozwiązania, który wynikałby z zamierzonego rozwoju logicznego zdarzeń. Jest za to kilka miejsc, czy kilka kluczowych rozmów bohaterów, które moglibyśmy nazwać zwrotnymi. To jest cecha właściwa dramatom Szekspira.

Czas dziania się wszystkich wydarzeń dramatu nie ma żadnego podtekstu historycznego. Liczy się tutaj tylko upływ czasu w rzeczywistości przedstawionej przez Szekspira.

Za to sam przebieg akcji i jego ramy czasowe określa Szekspir drobiazgowo i dogłębnie. Tak więc wszystko rozgrywa się w ciągu pięciu dni i pięciu nocy; zaczyna się rano w niedzielę, kończy zaś piątkowym porankiem. Przedstawia też Szekspir preakcję- rozgrywa się ona jeszcze przed czasem właściwej akcji, w dzień poprzedzający. Wtedy Romeo śpi bardzo niespokojnie, a potem spaceruje po zagajniku sykomorowym. Dowiadujemy się tego z ust Benwolia. Zastój czasowy w całym ciągu zdarzeń mamy pomiędzy Aktem IV a Aktem V, kiedy to, jak się potem okazuje, odbył się pogrzeb Julii, Jana wysłano z listem, zakochany Romeo zaś, marzy o Julii.

Informacje na temat pory dnia opisuje Szekspir skrupulatnie i pedantycznie wręcz. Jest to rezultat zapotrzebowania mówienia widzom w teatrze, kiedy, co się dzieje. Podwyższa też to rangę czasu, który spełnia rolę potęgowania napięcia, i oczekiwania na rozwiązanie dramatu.

Zawsze nowy dzień zaczynał się o poranku.

Przyjął sobie Szekspir, że akcja rozgrywać się ma w Weronie, oczywiście jest to tylko uzgodnienie. Miejsca są różne: od domów Montekich i Kapulettich, po miejsca publiczne, ulice, ale też ogrody i celę ojca Laurentego. Na końcu znajdują się bohaterowie na cmentarzu i grobowcu. Do Mantui przenosi się akcja, gdy Romeo spędza tam dwa dni ( I scena Akt V).

Główne wątki dramatu

Wielka miłość

- Romeo i Julia są w sobie zakochani od pierwszego wejrzenia;

  • nie chce Julia słyszeć o mężu, którego wybrali jej rodzice, czyli o Parysie;
  • miłość ich sprawia, że stają się oni silnymi ludźmi, samodzielnymi w swoich decyzjach;
  • miłość ta jest na tyle silna, by pokonać zawiść rodzin;
  • kochankom pomaga ojciec Laurenty, który udziela zakochanym ślubu;
  • uczucie to jest tragiczne, ponieważ skazane jest na niepowodzenie;
  • Julia udaje umarłą, ale nie wie o tym Romeo, który widząc leżącą ukochaną, wypija truciznę;
  • Julia, widząc po przebudzeniu, co się stało, zrozpaczona przebija się sztyletem;
  • Romeo i Julia stali się, dzięki swemu wielkiemu uczuciu, bezwarunkowemu i zdolnego do poświęceń, symbolami idealnych, romantycznych kochanków, a ich miłość- taką, która przezwycięża śmierć.

Wielka nienawiść

-istnieje ona między rodzinami Montekich i Kapulettich;

  • dowiadujemy się o niej już na samym początku;
  • obserwujemy kłótnię służby, a potem pojedynek;
  • rodzice chcą przeszkodzić im w byciu razem;
  • wrogi stosunek obu rodzin powoduje, że Romeo i Julia ukrywają swoje uczucia;
  • w pojedynku z kuzynem Julii, Tybaltem, ginie przyjaciel Romeo, Merkucjo;
  • w odwecie i zadośćuczynieniu Romeo zabija Tybalta;
  • te wszystkie tragiczne wydarzenie pogłębiają wrogość obu stron;
  • do pogodzenia zwaśnionych dochodzi dopiero po śmierci kochanków.