CZASOWNIK to odmienna część mowy. Odpowiada na pytanie: Co robi? (np. chodzi, je); Co się z nim dzieje? (np. kwitnie); Co się z nim dzieje? (np. leży)
Czasownik podlega koniugacji, czyli odmienia się przez: osoby, liczby, czasy, tryby, strony i rodzaje.
ODMIANA:
- Liczby: pojedyncza i mnoga (w skrócie l.p. i l.mn.)
- Osoby:
l.p. l.mn.
1. Ja jem 1. My jemy
2. Ty jesz 2. Wy jecie
3. 3.
Czasownik, w liczbie pojedynczej występuje w trzech rodzajach: męskim (on jadł), żeńskim (ona jadła) i nijakim (ono jadło); a w liczbie mnogiej w dwóch: męskoosobowym (np. chłopcy jedli) i niemęskoosobowym (np. dzieci jadły).
- Czasy: teraźniejszy (np. siedzę); przeszły (np. siedziałem); przyszły (np. będę siedział)
- Tryby: orzekajacy (np. rysuję); rozkazujący (np. rysuj!); przypuszczający (np. rysowałbym)
- Strony: czynna (np. wyciera); bierna (np. jest wycierana); zwrotna - osobowa forma czasownika i zaimek zwrotny "się" (np. wyciera się)
Nieosobową i nieodmienną formą czasownika jest bezokolicznik (np. grać, szarpać); i formy zakończone na: -no, -to (np. wykonano, odkryto)
ASPEKT:
Czasowniki mają aspekt dokonany i niedokonany. Dokonane informują o czynności zakończonej lub mającej się niedługo zakończyć. Niedokonane informują p przebiegu albo trwaniu czynności.