Kultura starożytna, utrwaliła wzorce zachowań, które są elementami utworów literackich, dzieł malarskich i muzycznych. Zwane są archetypami i wywodzą się przede wszystkim z mitów.

Jednym z nich jest postać Prometeusza. Był tytanem, który stworzył człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Człowiek na ziemi był istotą słaba, która nie potrafiła poradzić sobie z dzikimi zwierzętami, bała się ciemności i nie rozwijała swoich umiejętności. Prometeusz postanowił wykraść ze świata bogów ogień, aby przekazać go ludziom.

Dzięki temu ludzie stali się silniejsi. Polowali na dzikie zwierzęta i potrafili obronić się przed nimi. Zaczęli wytwarzać rzemiosło i sztukę. Zeusa, kiedy dowiedział się o czynie tytana i postępach ludzi, wpadł w gniew. Złościło go to, że Prometeusz dał człowiekowi ogień bez jego pozwolenia, a także to, że ludzie nie są już tak bezbronni. Zeus postanowił ukarać tytana. Przykuł go do skały na Kaukazie, aby cierpiał wieczne męki. Codziennie orzeł wyszarpywał mu wątrobę, która nieustannie odrastała. Archetyp Prometeusza, symbolizuje buntownika i bezinteresownego dobroczyńcę. Postać, która za cenę życia, potrafi i chce pomóc innym ludziom.

Już Ajschylos w swojej tragedii "Prometeusz skowany" umieścił ten wzorzec postępowania.

Postawa, Prometeusza, często była wykorzystywana jako watek w literaturze i sztuce.

Jednym z przykładów może być postać Kordiana z dramatu Juliusza Słowackiego.

Bohater stara się uwolnić Polaków od tyranii zaborców, planując samodzielny zamach na Mikołaja I, który został koronowany na króla Polski. Jego działanie, ma być ofiara za cały naród, a także za kraje, które taka jak Polska były pod jarzmem niewoli.

Elementy tego archetypu, znajdziemy także w "Samuelu Zborowskim".

Konrad w III cz. "Dziadów" Adama Mickiewicza, również uosabia postawę prometeizmu romantyzmie części zatytułowanej "Wielka Improwizacja". Konrad niczym Prometeusz buntuje się przeciwko złu istniejącemu na świecie.

W romantyzmie znamy jeszcze ten archetyp z twórczości George'a Byrona i Johanna Wolfganga Goethego.

Za manifest romantycznego prometeizmu, należy uznać "Prometeusza rozpętanego" P. B. Shelleya. Było to dzieło, które rozwijało tragedię Ajschylosa.

Wątek tytana, posłużył do stworzenia obrazu pt: " Prometeusz przynosi ogień" Heinricha Friedricha Fügera. Ukazuje on postać mężczyzny w pełnym blasku, który trzyma pochodnie. U jego stóp leży w cieniu człowiek. Postawa człowieka, pokazuje pełna rezygnacje i brak celu. Prometeusz góruje nad tą postacią, jest pełen uduchowienia i ofiarności.

Wątkiem prometeistycznym jest również postać doktora Tomasza Judyma, który stara się pomóc ludziom, żyjącym w nędzy, za cenę wygodnego życia i profitów z wykonywanego zawodu. Stefan Żeromski opisuje jego ofiarność i bezinteresowność.

W utworze Kasprowicza pt: "Święty Boże", poeta utożsamia się z cierpieniem ludzi, nawiązując do postaci tytana.

Wiersz Leopolda Staffa "Prometeusz", pokazuje bohatera jako pozbawionego wzniosłości. Poeta jest przeciwny starożytnemu archetypowi i uważa, go za sztuczny. Pokazuje w swym utworze ludzi, którzy dobrze czują się ze swoim cierpieniem i taka postawę przyjmują.

Zbigniew Herbert napisał wiersz pt: "Stary Prometeusz". Opisuje tytana, który prowadzi normalne życie. Siedzi przed kominkiem, w kuchni krząta się żona. Prometeusz czyta list, z którego dowiaduje się, do czego ludziom przydaje się ogień. " (…) dzięki wynalazkowi Prometeusza/ udało się spalić zbuntowane miasto". Herbert nie ukazuje bohatera jako zwycięzcy i darczyńcy. Opisuje go, jako postać, która nie zdawała sobie sprawy, jak ludzie wykorzystają umiejętność rozniecania ognia. Jest osoba przegraną. W sztuce motyw cierpienia dla ludzkości wykorzystał Rubens w swoim obrazie " Prometeusz skowany". Przedstawia postać Prometeusza, który jest przykuty do skały, a orzeł wyszarpuje mu wątrobę. Na twarzy postaci, widać ból i cierpienie, a także bezsilność i niemożność uwolnienia się z sytuacji. Podane przykłady pokazują, że archetypy ludzkich postaw były wykorzystywane na przestrzeni wieków. Zarówno w literaturze, sztuce i muzyce.

Prometeusz, został ukarany przez Zeusa, dlatego, że pomógł ludziom bezinteresownie. Poświęcił swoje życie dla ratowania człowieka w jego nędzy i słabości. Może, dlatego ten archetyp jest tak często wykorzystywany przez twórców.