Mit - "to opowieść narracyjna, wyjaśniająca w postaci alegorycznej lub symbolicznej zjawiska natury lub życia ludzkiego, zgodnie z wierzeniami zawartymi w dawnych religiach".
Mity przedstawiały świat starożytny. Pokazywały jak powstała świat, pory roku. Dzięki nim poznawano tradycję, przybliżały postacie bogów. Bogowie byli wyidealizowani, jednak człowiek mógł się z nimi utożsamiać. Mieli wady i zalety. Kierowali się nienawiścią i miłością. Potrafili rozgniewać się i wzruszyć. Nie mieli wpływu na przeznaczenie, musieli być mu posłuszni.
Początkowo mity przekazywano ustnie. Dopiero później zostały spisane i usystematyzowane.
Wiara w wielu bogów to politeizm. Starożytna Grecja i Rzym budowała świątynie dla każdego z bogów. Do nich modlono się i składano im ofiary.
Mity spełniały wiele funkcji:
- poznawczą - wyjaśniała ona zjawiska przyrody, które dla człowieka były niezrozumiałe lub napawały go strachem np. burza, sztorm, trzęsienie ziemi
- światopoglądową - dzięki nim unormowano wierzenia religijne. Każdy bóg miał przypisana pewna funkcję. Ludzie wiedzieli, do którego boga zwracać się z dana prośbą np. do Demeter, o urodzaj, Hermes, był opiekunem kupców i złodziei itd.
- sakralną - uczyły postępowania w czasie obrzędów religijnych, ułatwiały zapamiętywanie ich.
Dzieliło się je, w związku z funkcjami, jakie pełniły:
- teogoniczne - wyjaśniały pochodzenie i narodziny bogów
- kosmogoniczne - omawiały powstanie świata
- antropogeniczne - wyjaśniały rodowód człowieka
- genealogiczne - opisywały historie rodów
Postacie bogów przedstawiały archetypy ludzkich zachowań. Archetyp "prototyp, stały i niezmienny prawzorzec zachowań i postaw ludzkich, utrwalony w świadomości zbiorowej każdej społeczności (archetypem może być miłość matki do dziecka). Po raz pierwszy wzorce archetypiczne zostały zapisane i utrwalone w mitach". Edyp, bohater jednego z mitów, symbolizuje los, przeznaczenie, przed którym nie można uciec. Ikar jest przykładem buntownika, człowieka, który z chwile przyjemności, jest gotowy zapłacić swoim życiem. Kasandra, była zwiastunką nieszczęścia i katastrofy. Syzyf, stał się symbolem ciężkiej i bezowocnej pracy.
Świat ludzi i bogów przeplata się w mitologii. Ludzie są zależni od woli bogów. Bogowie mogą wpływać na losy ludzi. Człowiek zwracał się do boga, aby uzyskać pomoc. Bogowie przyjaźnili się z ludźmi i przebywali często razem. Przykładem może być Syzyf, król Koryntu, który był lubiany przez bogów i często zapraszany na Olimp. Dopiero później przez swoje zachowanie, nie uniknął kary.
Bogowie dzielili się w zależności od posiadanej mocy. Najpotężniejszy był Zeus, który był Ojcem Niebios, Władca Piorunów. Był bogiem, który ustanawia prawa i rządzi ciałami niebieskimi. Hades był władca świata umarłych, Posejdon władca mórz itd.
Ze związku bogów z kobietami, rodzili się herosi, którzy władali nieprzeciętna siłą.
Często kierowała bogami zazdrość. Przykładem może być kłótnia Hery, Ateny i afrodyty, która ma otrzymać złote jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej". Potrafili być zawistni i rządni władzy. Kronos obawiając się utraty władzy, pożerał swoje dzieci, aby mu jej nie odebrały.
Ludzie utożsamiali się z bogami. Posiadali przecież cechy, które były bliskie człowiekowi. Byli przekupni, potrafili się zakochać i działać impulsywnie. Mitologia przybliża dziej bogów. Dzięki niej człowiek poznawał historie z życia bogów, których czcił i wierzył w ich działanie.
Mitologia wyzwalała inspiracje twórczą. W starożytnej Grecji powstawało wiele posągów, które ukazywały postacie bogów. Była również wyznacznikiem etycznym człowieka, którego nie powinien przekraczać. Pokazywał miejsce człowieka w porządku świata. Najstarszym źródłem wiedzy o mitologii były dzieła Homera.
Herodot twierdził, że Grecy swoje wierzenia zapożyczyli od Egipcjan. Współcześni badacze mitów określili, że cześć bóstw Grecy przejęli od ludów indoeuropejskich i bliskowschodnich.
Światy bogów i ludzi, który przeplatały się wzajemnie spowodowało powstanie powiedzenia: "Bogowie jak ludzie - ludzie jak bogowie". Określa ono cechy charakteru wspólne dla bogów i ludzi.
Historia ludzi, również została ukazana w mitologii. Przykładem może być historia Dedala, który wybudował dla króla Krety Minosa, pałacu - labiryntu dla Minotaura. Kiedy konstruktor po wykonanie pracy chciał wyjechać do domu, król nie chciał wypuścić go z wyspy. Dedal skonstruował ogromne skrzydła , na których odleciał wraz synem Ikarem. Dedal stał się symbolem doświadczonego człowieka, którego los nie oszczędza (śmierć Ikara).
Syzyf to człowiek, który naraził się Zeusowi. Wydał powierzone tajemnice, i dlatego poniósł karę. Musiał wtaczać olbrzymi głaz, który nieustannie spadał w dół ze szczytu. Była to nauczka dla ludzi i przestroga, aby nie oszukiwać bogów.
Postać kobiety, która została umieszczona w mitach to piękna Helena, żona Menelaosa, króla Sparty. Jej porwanie, było przyczyną wojny trojańskiej.
Mitologia zawiera historie bogów i ludzi. Żyją oni w tym samym świecie, stworzonym przez Chaos. Wiara w politeizm, to wiara w wielu bogów. Takie właśnie były wierzenia Greków i Rzymian. Wpisały się one w kulturą antyczna i są znane do dnia dzisiejszego. Przeciwieństwem bóstw mitologicznych jest wiara w jednego Boga, zwana monoteizmem.