Współczesnych ludzi bardzo dziwi, jak to było możliwe, że w Europie powstał tak zbrodniczy system władzy, który wywołał największą w konsekwencji wojnę w dziejach ludzkości. W tym celu musimy się wczuć w atmosferę, jaka panowała na kontynencie europejskim zaraz po I wojnie światowej, która zresztą miała już być ostatnim konfliktem zbrojnym w cywilizowanym świecie. Wojna ta swymi zniszczeniami i potwornościami spowodowała szczere pragnienie pokoju pośród poszczególnych narodów. Jednak przy omawianiu Traktatu Wersalskiego, który ustalał powojenny ład na kontynencie, politycy popełnili olbrzymie błędy. Takie kraje jak: Niemcy, Bułgaria, Węgry i inne, w wyniku decyzji zwycięskich mocarstw utraciły znaczne obszary i zostały niezmiernie upokorzone. W tych państwach sytuacja stawała się, od samego początku pokoju, bardzo niestabilna, a także sprzyjała rozwojowi radykalizmów żądających rewizji linii granicznych. Drugim istotnym czynnikiem powodującym narodzenie się faszyzmu była wielce nieustabilizowana sytuacja gospodarcza zarówno krajów zwycięskich, jak i pokonanych. W Europie szalała hiperinflacja, zapanowało ogromne bezrobocie, któremu towarzyszył spadek produkcji przemysłowej i rolnej, co w rezultacie prowadziło do wybuchu społecznego niezadowolenia.

Pierwszym państwem, w którym taki wybuch został wywołany były, zwycięskie w czasie I wojny światowej Włochy. W roku 1919 Benito Mussolini objął przywództwo w pierwszej faszystowskiej organizacji, która składała się przede wszystkim z: kombatantów, anarchistów, byłych socjalistów i monarchistów. Jednym z jej podstawowych celów stało się umniejszanie wpływów komunistów, dlatego też była hojnie sponsorowana przez handlowców, przemysłowców i właścicieli ziemskich. W krótkim czasie ruch zdobywał we włoskim społeczeństwie coraz większe rzesze sympatyków i przemienił się w znaczną siłę polityczną w tym kraju. Czując ową siłę 28 października 1922 roku Benito Mussolini ruszył na czele sympatyków swojej organizacji po władzę do Rzymu, miał zamiar dokonać zamachu stanu. Panujący włoski królEmanuel III przeciwstawił się żądaniom podpisania dekretu wprowadzającego stan wyjątkowy, który być może udaremniłby poczynania faszystów. Przeciwnie, 31 października 1922 roku monarcha powierzył faszystowskiemu przywódcy misję utworzenia nowego gabinetu.

Od momentu objęcia rządów Mussolini ze swoimi ludźmi zaczął robić w swym kraju porządki oczyszczając go w pierwszej kolejności z przeciwników politycznych. W ten sposób w roku 1925 ustanowiono dyktaturę faszystowskiej partii, a już w rok później wprowadzono zakaz działalności innych partii politycznych oraz związków zawodowych. Zawiązana tyrania wykorzystywała także swoje bojówki zwane "czarnymi koszulami", które siały popłoch w społeczeństwie. Siłą likwidowali oni wszystkie organizacje mogące przeciwstawić się Narodowej Partii Faszystowskiej (NPF) przy projekcie monopolizacji władzy. Faszystowska ideologia stała się w okresie 1925 - 43 ideologią ogólnopaństwową we Włoszech. Całość aparatu władzy została przekształcona w oparciu o reguły skrajnego centralizmu. Utworzono nowe organizacje masowe, do których musieli należeć wszyscy mieszkańcy bez jakiegokolwiek wyjątku, nawet wiekowego. W szkołach dzieci oraz młodzież poddawano szeroko zakrojonej propagandzie. Zlikwidowano jakiekolwiek demokratyczne organizacje i związki przedstawicielskie z samorządami na czele. Tajna policja bez przerwy czuwała nad utrzymaniem spokoju społecznego w dyskretny sposób usuwając wszelkich przeciwników ustroju.

Faszyści chcąc zdobyć społeczne zaufanie organizowali masowe prace publiczne, oraz wiece i spotkania, na których szerzyli wrogie nastroje względem innych narodowości. Jednym z podstawowych haseł partii faszystowskiej było wprowadzenie Włoch na scenę imperialnej polityki. Realizując ją, Mussolini zaatakował w roku 1935 Abisynię i niepełna rok później zajął to jedyne niepodległe, afrykańskie państwo. Sprzeciwy zachodnich mocarstw, w tym Francji i Wielkiej Brytanii okazały się na tyle symboliczne, że jedynie podsycały agresywne nastroje we Włoszech, a także w Niemczech. W roku 1937 Włochy przyłączyły się do tworzonego przez Japonię i Niemcy Paktu Antykominternowskiego, skierowanemu przeciwko Związkowi Radzieckiemu. W okresie 1936 - 39 włoscy żołnierze bardzo aktywnie wspierali generała Francisco Franco w hiszpańskiej wojnie domowej, dzięki czemu bardzo wydatnie przyczynili się do ustanowienia tam reżimu faszystowskiego. Następną zdobyczą Mussoliniego została Albania, którą państwo włoskie bezprawnie zaanektowało w roku 1939. Faszyści włoscy uznawali zajęcie Albanii za istotny krok w planowanych podbojach w basenie Morza Śródziemnego. Postępując zgodnie z faszystowską ideologią dotyczącą kultu jednostki włoski dyktator nawiązując do tradycji antycznego Rzymu mianował się wodzem, czyli duce, żeby zwiększyć swój prestiż w państwie.

Niemcy stały się kolejnym krajem po Włoszech, gdzie zwyciężył faszyzm. Jednakże w związku z bardziej radykalną formą został on w państwie niemieckim nazwany hitleryzmem,bądź nazizmem. Przywódcą owej politycznej orientacji w Republice Weimarskiej, jak nazwano Niemcy w wyniku decyzji powziętych w Wersalu, stał się Adolf Hitler, któremu w przeciągu kilku lat udało się przekształcić małą lokalną partyjkę (NSDAP) w ugrupowanie ogólnonarodowe. Został on liderem NSDAP, czyli narodowych socjalistów na początku roku 1921 i okazał się znakomitym mówcą i organizatorem. Program jego stronnictwa charakteryzował się: rasizmem, szowinizmem, demagogią i skrajnym antykomunizmem. Naśladując Mussoliniego, niemieccy naziści dokonali w roku 1923 w Monachium zamachu stanu chcąc przechwycić władzę w swoje ręce. Jednak lokalne władze Bawarii szybko stłumiły faszystowski pucz, a przywódców buntu osadziły w areszcie. Ugrupowanie Hitlera zostało pokonane i wydawało się, że jest to jego koniec i upadek. Samego Hitlera osadzono na okres półtora roku w więzieniu, ale mimo to nie zaprzestał politycznej działalności. Korzystając z dużej ilości wolnego czasu napisał on w więzieniu książkę pod tytułem "Mein Kampf"(Moja walka), w której obwieścił cały swój złowrogi program polityczny. Przewidywał on przede wszystkim rewizję niemieckich granic, prowadzenie polityki walki z komunizmem oraz ludobójstwa.

W roku 1925 Hitler wyszedł z więzienia, po czym bardzo szybko udało mu się odbudować struktury partii. Nauczony doświadczeniem zaczął walczyć o przejęcie władzy w państwie w legalny sposób, czyli pragnął, ażeby jego ugrupowanie wygrało demokratyczne wybory. W realizacji tych celów pomocne miały być uformowane w szeregach partii faszystowskiej bojówki (SS i SA), które miały chronić partyjne wiece i przeszkadzać w spotkaniach przeciwników politycznych z wyborcami. Olbrzymim przełomem w marszu po objęcie rządów przez NSDAP okazał się wielki krach gospodarczy z 1929 roku, który spowodował masowe bezrobocie (prawie 4 miliony osób), w wyniku którego powstało w niemieckim społeczeństwie wielkie niezadowolenie. Do mas ludzkich zaczęły w końcu docierać radykalne i imperialne slogany nazistów, którzy zdobywali coraz większe poparcie w społeczeństwie. Po przeprowadzonych w roku 1932 wyborach do niemieckiego parlamentu - Reichstagu, partia faszystowska okazała się najliczniejszym ugrupowaniem w całym parlamencie. W roku 1933 Hitler został mianowany na kanclerza Niemiec przez wiekowego i niedomagającego prezydenta Rzeszy Paula von Hindenburga. Jeszcze w tymże roku faszyści podpalili gmach Reichstagu, po czym oskarżyli o ten czyn komunistów. Wydarzenie to zostało wykorzystane jako pretekst do zaprowadzenia stanu wyjątkowego ograniczającego wszelkie swobody obywatelskie. W następnym roku umarł prezydent Rzeszy Hindenburg, co przywódca nazistów skrzętnie wykorzystał przejmując jego kompetencje. Posiadając władzę zarówno kanclerską, jak i prezydencką mianował się wodzem niemieckiego narodu - führerem. Jeszcze w przeciągu tego samego roku Hitler nakazał zlikwidować opozycję wewnątrzpartyjną, co nastąpiło w wyniku tzw. "nocy długich noży" 30 czerwca, kiedy to wielu przywódców SA poniosło śmierć.

Od momentu dojścia do władzy hitlerowców rozpoczęły się szeroko zakrojone prześladowania Cyganów i Żydów, których zgodnie z nową ideologią uznawano za głównych sprawców wszystkich nieszczęść, jakie spadły na naród niemiecki. W uchwalonych w roku 1935 Ustawach Norymberskich naziści zabronili niemieckim obywatelom żydowskiego pochodzenia: małżeństw z rodowitymi Niemcami, sprawowania urzędów, a także przebywania w niektórych miejscach i budynkach. Tajna hitlerowska policja "gestapo", oraz oddziały szturmowe partii SS maiły za zadanie unieszkodliwiać przeciwników systemu, stosując skrytobójcze mordy lub osadzając ich w obozach koncentracyjnych.

Hitler poprzez nieustanne zbrojenia i szeroko zakrojone roboty publiczne znacznie zmniejszył bezrobocie poprawiając egzystencję przeciętnego Niemca. Sukcesy gospodarcze führera sprawiły, iż przeważająca część społeczności rzeczywiście popierała jego dyktatorską politykę. W hitlerowskich Niemczech powstały na włoski wzór organizacje masowe, do których ustanowiono obowiązkową przynależność ogółu obywateli. Dzieci oraz środowiska młodzieżowe zostały zrzeszone w hitlerjugend, gdzie były wychowywane w duchu narodowo-socjalistycznym. Wszelkie państwowe struktury zostały podporządkowane NSDAP, która wykorzystywała je w celu inwigilacji obywateli. Zasadnicze znaczenie w państwie niemieckim przywiązywano do różnych form propagandy i właśnie dlatego wszystkie rocznice i ważne wydarzenia, jak chociażby olimpiada berlińska z 1936 roku, wykorzystywano do pokazania narodowi faszyzmu z jak najkorzystniejszej strony. Z 9 na 10 października 1938 roku hitlerowcy zorganizowali szereg masowych ataków na ludność pochodzenia żydowskiego, niszcząc jej własność i paląc bożnice. Wydarzenia te przeszły do historii jako tzw. "noc kryształowa" i zapowiadały okropności, jakie są przewidywane dla narodów podbitych przez państwo nazistowskie.

W polityce zewnętrznej Hitler z pełną konsekwencją realizował własny program nakreślony w "Mein Kampf". W roku 1935 Niemcy łamiąc wersalskie postanowienia zaprowadziły powszechny obowiązek poboru do wojska. Także tym roku naziści uzgodnili z monarchią brytyjską zasady zezwalające Niemcom na rozbudowanie swojej floty wojennej, tak żeby nie przekraczała jednej trzeciej tonażu marynarki brytyjskiej, tym samym zachodnie mocarstwo uwiarygodniło zbrojenia państwa niemieckiego. Zachęcony umiarkowaną polityką zachodnich mocarstw niemiecki dyktator ośmielił się w roku 1936 na obsadzenie swoimi oddziałami zdemilitaryzowanej mocą Traktatu Wersalskiego Nadrenii, gdzie znajdowały się główne ośrodki przemysłu ciężkiego. Nawet sami Niemcy przecierali oczy ze zdziwienia, że zachodnie mocarstwa ograniczyły się jedynie do protestów nie decydując na przeprowadzenie siłowego wyegzekwowania respektowania postanowień uzgodnionych w Wersalu. Kolejnym aspektem agresywnej polityki führera była pomoc przekazana generałowi F. Franco w hiszpańskiej wojnie domowej. Dzięki wsparciu korpusu lotniczego tzw. "Legionu Condor" Franco uzyskał znaczna przewagę w powietrzu i w roku 1939 przejął rządy w państwie. W roku 1938 niemiecki dyktator dokonał tzw. "Anschlussu", czyli przyłączenia Austrii do Rzeszy. Na przełomie lat 1938 - 39 z inspiracji nazistów miał miejsce rozbiór Czechosłowacji. Prowadzona w owym czasie przez zachodnie mocarstwa polityka łagodzenia tyrana osiąga swoje apogeum podczas Konferencji Monachijskiej, na której państwa te po raz wtóry kapitulują wobec możliwości wywołania wojny z państwem niemieckim. W ostatecznym rozrachunku polityka Wielkiej Brytanii i Francji ponosi klęskę, albowiem zaborcza polityka III Rzeszy doprowadza do wybuchu wojny z państwem polskim, które było zdecydowane zbrojnie bronić swojego terytorium. Kilka dni wcześniej führer, zdeklarowany antykomunista, zdecydował się zawrzeć pakt ze Związkiem Radzieckim (znany w historii od nazwisk sygnatariuszy paktem Ribbentrop - Mołotow) o współpracy i przyjaźni, który przewidywał podział naszego kraju na linii Bugu.

W dniu 1 września roku 1939 została przez hitlerowskie Niemcy wywołana wojna z Rzeczpospolitą. Pomimo wysiłków dyplomacji nazistowskiej, żeby konflikt polsko-niemiecki ukazać jako sprawę lokalną, mocarstwa zachodnie zdecydowały się wypowiedzieć agresorowi wojnę 3 września. Tenże fakt sprawił, iż po upływie 21 lat pokoju w Europie wybuchła następna wojna, która swym zasięgiem, skalą zniszczeń i liczbą ofiar znacznie przewyższyła wszystkie poprzednie konflikty zbrojne. W okresie 1939 - 41 führer poprowadził Niemcy do oszałamiających sukcesów, których skala nie była dotąd notowana w dziejach wojen. Stosując przemyślaną taktykę wojny błyskawicznej (Blitzkrieg) Niemcy podbijały kolejno: Polskę, Danię, oraz Norwegię, później Holandię, Luksemburg i Belgię, w końcu również Francję, a przeniesieniu frontu Jugosławię, Grecję oraz bardzo znaczące obszary Związku Sowieckiego. Jednak klęska stalingradzka i przystąpienie do wojny Stanów Zjednoczonych przesądziło o porażce III Rzeszy. Ostatecznie państwo nazistowskie skapitulowało 8 maja 1945 roku.

Jednak zanim to nastąpiło, naziści konsekwentnie realizowali swój zbrodniczy plan ludobójstwa w uzależnionej uprzednio Europie. Wyjątkowym okrucieństwem hitlerowcy wsławili się na obszarach podbitej Polski, gdzie przygotowywali te ziemie pod swoją "przestrzeń życiową". Po zwyciężeniu naszego kraju SS i Gestapo w licznych egzekucjach zlikwidowały polską inteligencję (nauczycieli, polityków, księży), co miało służyć przemianie polskiego narodu w niedokształconą masę niewolników niemieckiego państwa. Głównym narzędziem hitlerowskiego terroru stały się osławione obozy koncentracyjne. Na mocy rozporządzenia głównodowodzącego SS Heinricha Himmlera, w 1933 roku został założony pierwszy taki obóz w Dachau, który posłużył innym tego typu placówkom za wzór. Osadzano tam wszystkich przeciwników politycznych, pospolitych przestępców i Żydów. W okresie wojny na obszarze Generalnego Gubernatorstwa naziści wybudowali najpotężniejsze obozy śmierci, które okazały się być miejscem kaźni dla około 11 mln. osób. Obozy tworzono, żeby maksymalnie wykorzystać bezpłatną siłę roboczą oraz biologicznie wyniszczyć wskazane przez program narody (holocaust), a zatem: Żydów, Polaków, Rosjan, Cyganów i innych. Wśród najważniejszych tego typu miejsc są: Oświęcim (blisko 2 miliony uśmierconych osób), Majdanek, Treblinkę, Sobibór i Bełżec. Z akcji masowych ludobójstw Rzesza czerpała wymierne korzyści materialne. Ludziom umieszczanym w obozach naziści konfiskowali dobytek, a olbrzymie korzyści finansowe SS czerpało z niewolniczej pracy przytrzymywanych. Hitlerowcy nie szanowali nawet zwłok zamordowanych osób (np. ze sztucznych protez i zębów wykonanych ze szlachetnych kruszców wytapiano sztaby i przesyłano do kwatery SS, a z włosów produkowano włosiankę ubraniową). Niezmierne barbarzyństwo faszystów objawiło się także podczas likwidowania powstania w warszawskim getcie (od 24 kwietnia do 10 maja 1943) oraz powstania warszawskiego (od 1 sierpnia do 2 października 1944), gdzie hitlerowcy dopuścili się licznych zbrodni przeciwko ludzkości. Wszystkie czyny, jakich dokonali działając w myśl faszystowskiej ideologii, na wieki zmieniło wyobrażenie przeciętnego człowieka o sobie samym. Sławna myśl Zofii Nałkowskiej mówiąca, że to "ludzie ludziom zgotowali ten los" ukazuje współczesnym materiał do zastanowienia się nad zbrodniczym ustrojem, jakim okazał się faszyzm, gdzie masowa eksterminacja była uważana za jedną z podstawowych norm istnienia. Ostatecznie niektórzy spośród tych, którzy zarządzali tym złowrogim imperium, jakim były hitlerowskie Niemcy odpowiedzieli za swoje czyny w procesach Trybunału Norymberskiego (w listopadzie 1945 roku).