Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Pracy, założona w 1920 r. przez Adolfa Hitlera, zreorganizowana i rozbudowana po 1925 r. W jej programie przede wszystkim podkreślano konieczność wprowadzenia silnej władzy i dyscypliny w społeczeństwie. Nawoływano do walki z "dyktatem wersalskim", komunistami i Żydami; według Hitlera były to główne źródła klęski Niemiec. W wyniku rewolucji narodowo-socjalistycznej obiecywano utworzyć 1000-letnią Rzeszę, która zapewni niemieckiemu narodowi odpowiednią przestrzeń życiową (na wschodzie) i należne im panowanie nad światem (według Hitlera Niemcy - Germanie byli najwyższą rasą ludzką, nadludźmi). Z NSDAP były ściśle związane dwie organizacje paramilitarne: SA i SS. NSDAP starannie przygotowywała się do przejęcia władzy - tworzyła już nawet coś w rodzaju resortów ministerialnych. Dzięki odpowiedniej propagandzie NSDAP szybko się rozrastała, zwłaszcza w okresie kryzysu gospodarczego (1928-32 r.), kiedy jej liczebność wzrosła z 60 do 800 tys. członków. Hitler zamierzał legalnie przejąć władzę, więc od 1928 r. jego partia startowała w wyborach parlamentarnych. Największy sukces naziści odnieśli latem 1932 r., kiedy to zdobyli 38% mandatów i stali się najsilniejszą partią w Reichstagu. Po objęciu rządów przez Hitlera w 1933 r. administracja państwowa została całkowicie przejęta przez NSDAP i podporządkowana kierownictwu partii (wszystkie inne partie polityczne, związki zawodowe, organizacje młodzieżowe zostały rozwiązane, a legalnie mogły działać tylko instytucje związane z NSDAP: nazistowskie związki zawodowe, Hitlerjugend i jego odpowiedniki kobiece). Oddziały SS oraz kierownictwo NSDAP zostały w procesie norymberskim po II wojnie światowej uznane za organizacje przestępcze.
