Zgodnie z artykułem 4 zawartym w ustawie zasadniczej Księstwa Warszawskiego zniesiono w Księstwie niewolę i wprowadzono równość wszystkich obywateli wobec prawa. Każdy obywatel znalazł się pod kuratelą trybunałów, co oznaczało, iż każdy był panem swojego losu i tylko on mógł decydować o swoich przyszłych możliwościach.

W jaki jednak sposób wprowadzone w życie zapisy odnosiły się do chłopów, którzy stanowili około 80% społeczeństwa Księstwa (przed 1809r. po). Grupa stanowiąca większość obywateli otrzymała prawo swobodnego poruszania się, a także możliwość zatrudnienia w dowolnym zawodzie. To otwierało przed nimi szansę na karierę i awans społeczny. Inaczej natomiast wyglądał problem chłopskiej własności.

Zgodnie z wcześniejszymi uregulowaniami chłop jedynie mógł użytkować grunty, które jednak nie były jego własnością. Należały one do dworu. Chłop, który użytkował ziemię, musiał rozliczać się z jej właścicielem. Najczęściej spłacał różne świadczenia własną pracą, za którą nie pobierał wynagrodzenia. Była to tzw. pańszczyzna. Wcześniejsze prawo dopuszczało również obrót użytkowaną ziemią, ale jedynie wtedy, gdy chłop uzyskał pozwolenie właściciela.

W świetle nowych przepisów konstytucyjnych kwestie dotyczące robocizny oraz świadczeń ponoszonych przez chłopa miały być regulowane w zawartej przez obie strony umowie. Nadal ziemie i budynki były własnością dworu, a ich właściciel otrzymał prawo odebrania chłopu ziemi, którą użytkował. W związku z tym, często można spotkać się poglądem, że konstytucja Księstwa Warszawskiego zdjęła chłopu kajdany, ale pozbawiła go również butów.

W zapisach konstytucyjnych znalazły się również przepisy dotyczące rozszerzenia grupy, której przysługiwały obywatelskie uprawnienia.

Prawo zasiadania w sejmie mieli już nie tylko posłowie szlacheccy, którzy wybierani byli przez sejmiki (przed 1809r. wybierano 60 posłów, a po - 100 posłów), ale także deputowani wybierani podczas zgromadzeń gminnych (przed 1809r. - 40 osób, po 66 osób).

Posiadanie prawa wyborczego uzależnione było od posiadanego majątku i cenzusu zasług. Prawo to mieli:

  • osoby, których majątek wynosił ponad 10 tys. złotych
  • wikariusze oraz plebani
  • zasłużeni dla kraju kupcy, artyści, a także inni fachowcy
  • oficerowie oraz niektórzy podoficerowie (w zależności od zasług)
  • radcy stanu

Zgodnie z postanowieniami ustawy zasadniczej w Senacie Księstwa Warszawskiego zasiadało 18 członków. Wśród nich było 6 biskupów, 6 wojewodów i 6 kasztelanów.

Władza wykonawcza w całości należała do monarchy, który również dysponował prawem inicjatywy ustawodawczej. Do zada króla należało minowanie ministrów, senatorów oraz urzędników. Wprowadzono również urząd wice króla. W przypadku, gdy nie został on mianowany, jego zadania wykonywał Prezes Rady Ministrów.

Rada Ministrów, czyli rząd, ponosiła odpowiedzialność za swoje decyzje przed monarchą.

Rada Stanu, której skład osobowy pokrywał się ze składem Rady Ministrów, pełniła również funkcję Sądu Koronacyjnego i nadzorowała sądownictwo administracyjne.

Monarcha sprawował swoją władzę przy pomocy ministrów. W Księstwie Warszawskim występowali następujący ministrowie: wojny, spraw wewnętrznych, policji, sprawiedliwości, czci religijnej oraz przychodów i skarbu.

Sejm dysponował prawem inicjatywy ustawodawczej tylko w kwestiach dotyczących podatków oraz zmian wprowadzanych w prawie cywilnym i karnym. Sejm miał prawo przedyskutowania projektów ustaw wniesionych przez króla, które następnie mógł odrzucić i przyjąć. Nie mógł natomiast wprowadzić żadnych poprawek.

Nowym rozwiązaniem przewidywanym przez konstytucję było wprowadzenie płatnej i wyspecjalizowanej kadry urzędniczej. Taki korpus urzędniczy składał się ponad 9 tys. fachowców. Wcześniej za sprawowanie urzędu nie otrzymywało się zapłaty. Aby zostać urzędnikiem, należało zdać odpowiedni egzamin, a to pociągało za sobą konieczność utworzenia specjalnych szkół kształcących przyszłych urzędników i przygotowujących ich do kariery.