Awinion to miasto w południowej Francji (w tzw. Prowansji) zlokalizowane na lewym brzegu Rodanu, które w latach 1309 - 1377 stało się siedzibą papieży, podczas ich tzw. "niewoli".
Awiniońska niewola papieży była okresem rezydowania papieży w Awinionie w latach 1309 - 1377 (z trzyletnią przerwą: 1367 - 1370) i uzależnienia polityki Kościoła od państwa francuskiego. Główną przyczyną opuszczenia Rzymu przez papieży była klęska papiestwa w politycznej walce z monarchią, reprezentowaną przez króla Filipa IV Pięknego oraz niestabilna sytuacja we Włoszech (rozbicie polityczne, walki i niepokoje społeczne).
Genezą konfliktu władzy świeckiej i duchownej było porwanie i trzydniowe uwięzienie papieża Bonifacego VIII przez francuskiego kanclerza G. de Nogareta (w 1303 roku). Akt ten doprowadził do wieloletniego konfliktu papieża z królem francuskim Filipem IV Pięknym. Spór dotyczył prawa dysponowania dochodami z majątków kościelnych i - tym samym - prymatu władzy świeckiej nad duchowną.
Pobyt papieży w Awinionie (początkowo traktowany jako chwilowy), z czasem coraz bardziej przeciągnął się - od czasów pontyfikatu Klemensa V (1305 - 1314) przez następne 70 lat politycznymi opiekunami papieży byli królowie, a sam papież przestał być na zachodzie liczącą się siłą polityczną. Władze świeckie ograniczały kościelny wymiar sprawiedliwości, kontrolowały mianowanie biskupów i próbowały narzucać kościołom podatki. Papiestwo z kolei zaostrzało nadzór nad "czystością wyznania" (za pomocą "świętej inkwizycji"). Dopiero świadom upadku autorytetu papiestwa Grzegorz XI postanowił zakończyć niewolę awiniońską i przeniósł stolicę apostolską z powrotem do Rzymu.
Okres pobytu papieży w Awinionie uważa się za symboliczny kres średniowiecznych roszczeń papiestwa do dominacji nad władzą świecką.
