Silniki parowe znajdują zastosowanie w codziennym życiu także w XXI w. Wytwarzana przez nie energia jest wykorzystywana w reaktorach jądrowych, które wbrew obiegowej opinii o ich skomplikowanej budowie, wykorzystują zjawisko zamiany wody w parę, co wytwarza energię i wprawia w ruch turbiny, która są siłą napędową generatorów prądu.
Początki silnika parowego sięgają I w., kiedy to Heron z Aleksandrii (Grecja) skonstruował maszynę parową, która składała się z wydrążonej kuli wiszącej na dwóch rurach, które doprowadzały do niej parę z kociołka. Tak dostarczona para kumulowała się w kuli, a następnie uchodziła przez dwie kolejne, wychodzące z kuli rurki.
W 1710r. Thomas Newcomen (Anglia) skonstruował maszynę tłokową, która opierała się na racy tłoka umieszczonego wewnątrz cylindra. Wpuszczona para powodowała podnoszenie się tłoku w cylindrze, który następnie schładzano w celu kondensacji pary. Zabieg ten powodował spadek ciśnienia w cylindrze i cofanie się tłoka. Maszynę tą wykorzystywano m.in. w kopalniach, gdzie służyły do wypompowywania wody. Wynalazek ten był jednak działał wolno i nieefektywnie, ponieważ cylinder trzeba było na zmianę ochładzać i ogrzewać, co zajmowało sporo czasu. Problem ten rozwiązał James Watt.
Ten szkocki inżynier w 1769r. uzyskał zgodę na unowocześnienie maszyny tłokowej Newcomena. W 1782r. skonstruował parowy silnik dwustronny, a w 1784r. dostał patent na "uniwersalny silnik parowy z odśrodkowym regulatorem obrotów", który przyspieszył przebieg rewolucji przemysłowej. W 1775r. rozpoczął produkcję maszyn parowych w założonej wraz z M. Boultonem fabryce w Soho pod Birmingham. Do 1800r. udało im się wyprodukować 250 sztuk.
Silnik Watta tym różnił się od swojego poprzednika, że para gromadziła się w oddzielnym zbiorniku, a nie w cylindrze. Ta zmiana spowodowała, że zmniejszono straty ciepła, a nowy silnik był działał szybciej, ponieważ cylinder nie musiał być ciągle chłodzony i rozgrzewany. Te modernizacje sprawiły, że maszyna parowa w epoce wiktoriańskiej stała się urządzeniem znajdującym zastosowanie w wielu dziedzinach m.in. w przemyśle drukarskim, w przędzalnictwie, a także w rolnictwie i w wesołych miasteczkach (poruszanie się karuzel). Ekskluzywne salony fryzjerskie mogły poszczycić się urządzeniami do masażu głowy, a w domach zagościły odkurzacze. Lokomotywy parowe zmodernizowały także transport lądowy, a transport wodny-parowce.
Pierwszą maszynę parową uruchomiono w Królestwie Polskim w 1839r w tekstylnych zakładach Ludwika Geyera. Maszyna ta miała moc 60 KM i znalazła zastosowanie w przemyśle tkackim.
