Autor recenzowanej przeze mnie książki - Marian Biskup urodził się w 1922 roku w Inowrocławiu. Tam skończył szkołę średnią i w 1949 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od początku jego prace dotyczyły historii średniowiecznej, a szczególnie stosunków polsko-krzyżackich. Obecnie emerytowany profesor Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk i doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego ma na swoim koncie ponad 100 prac oraz kilkaset krótszych rozpraw i artykułów. Jest prezesem Towarzystwa Naukowego w Toruniu oraz członkiem wielu prestiżowych towarzystw naukowych nie tylko w Polsce. Dzięki pracą badawczym nad historią dyplomacji polskiej w późnym średniowieczu, a zarazem wybitnym osiągnięciom w opisywaniu dziejów zakonu krzyżackiego i jego państwa w Prusach, obecnie jest zaliczany do najwybitniejszych historyków w Polsce.

Obecnym obiektem zainteresowań profesora Mariana Biskupa jest Mikołaj Kopernik, jego życie i działalność. Biografią Mikołaja Kopernika zajmowało się już wielu historyków. Powstało wiele opracowań, które znalazły się w kilku obszernych tomach bibliografii dotyczącej tego tematu. Profesor Marian Biskup postawił sobie za cel przejrzenie całej pozostałej po wielkim astronomie rękopiśmiennej spuścizny. Uznał też, iż należy przeprowadzić dokładną weryfikację tekstów już wydanych.

Od 1967 roku zaczął poszukiwania w archiwach i bibliotekach krajowych, a także zagranicą w Getyndze, Sztokholmie i Uppsali. Z biegiem lat zaczął przygotowywać wydawnictwo "Regesta Copernicana", które zawiera pełny, obecnie znany wykaz źródeł napisanych przez astronoma lub związanych z jego życiem. Przeprowadzona przez profesora Mariana Biskupa kwerenda dała niesamowite wyniki. Odkrył on kilkanaście tzw. kopernikanów, czyli dzieł autorstwa twórcy teorii heliocentrycznej oraz parę przekazów pośrednio związanych z Mikołajem Kopernikiem. Taka była geneza powstania dwóch wydawnictw źródłowych: "Lokacje łanów opuszczonych na Warmii z lat 1516-1522, ukazujące jego związki z Mazurami, którzy tam osiedlili" i "Nowe materiały do działalności publicznej Mikołaja Kopernika z lat 1512-1537". W pierwszym znajdują się rękopisy Kopernika, w drugim zaś umieszczono kilka nieznanych dotąd historykom dokumentów do życia i działalności astronoma.

Praca pt. "Działalność publicystyczna Mikołaja Kopernika" jest próbą ukazania Mikołaja Kopernika jako aktywnego, utalentowanego i wszechstronnie wykształconego człowieka renesansu, a także przedstawienia wszystkich aspektów jego życia. Nazwisko Kopernika na zawsze pozostanie związane z jego wielkim odkryciem, że Słońce jest nieruchome, a Ziemia się porusza. Zainteresowanie tym wybitnym astronomem prawdopodobnie nigdy nie przeminie, choć część badaczy będzie miała nadal wątpliwości czy jego odkrycie było przełomem i otworzyło nową epokę w dziejach astronomii czy też jest tylko podsumowaniem i wynikiem badań średniowiecznych. Dla ogółu społeczeństwa nie ma to większego znaczenia, gdyż dla niego Kopernik zostanie na zawsze tym, który: "Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemie, takie wydało go plemię".

Marianowi Biskupowi udało się ukazać życie Kopernika na tle szesnastowiecznych Prus Królewskich. Zarysował sytuację administracyjną, najistotniejsze kwestie społeczno-gospodarcze, a także opisał ustawodawstwo i szesnastowieczne społeczeństwo Pomorza. W pracy tej Mikołaj Kopernik przedstawia się jako faktyczny obrońca południowej Warmii przed agresją Krzyżaków oraz pomysłodawca reformy monety z Prus Królewskich i ujednolicenia jej z monetą ogólnopolską.

Autor pracy użył obrazów do przedstawienia sylwetki Mikołaja Kopernika. Zarysował najważniejsze, często dotąd nieznane wydarzenia z życia astronoma, które wpłynęły na jego twórczość i sposób myślenia. Profesor Marian Biskup umożliwił czytelnikowi prześledzenie całej drogi Kopernika do własnych, samodzielnych poglądów na temat ruchu Ziemi. Na początku Kopernik korzystał z realnego wsparcia, zwłaszcza finansowego wuja Łukasza Watzenrode. Dzięki temu mógł spokojnie zdobywać wiedzę i umiejętności w kraju, głównie w Krakowie i zagranicą.

Książka zawiera wiele ciekawych, a zarazem bardzo dokładnych informacji z życia astronoma. Marian Biskup w swojej książce przybliża historię, dzisiaj zabytkowego Torunia, który na zawsze będzie kojarzył się Polakom i nie tylko z Kopernikiem. Toruń w XVI wieku był ośrodkiem rzemiosła i jarmarków, a także centrum handlu zbożem.

"Działalność publicystyczna Mikołaja Kopernika" jest książką popularno-naukową. Ma układ chronologiczny. Książka jest napisana barwnym, nie sprawiającym kłopotów uczniowi szkoły średniej językiem. Słabą stroną dla osoby, która nie zna historii tego okresu jest duża ilość dat, ciągle nowych nazwisk i nazw miejscowości trudnych do zapamiętania. Głównym plusem pracy Mariana Biskupa jest szereg ilustracji, które umożliwiają czytelnikowi lepiej zrozumieć treści książki.

Profesor Marian Biskup we wstępie swojej pracy uważa, że była ona potrzebna, gdyż dotąd żaden historyk nie pokusił się o tak złożone i bogate badania na temat życia i działalności astronoma. Profesor stwierdza, że praca nie ma za zadanie wyczerpać zagadnienia, ale podkreśla jedynie najistotniejsze wątki z życia człowieka renesansu, którym niewątpliwie był Kopernik, wielki dobroczyńca i opiekun Pomorza. Wagę pracy podnoszą cytaty z polskiej i obcej literatury tematu m.in. takich niemieckich historyków jak J. Kolberga czy B. Potella.

Podsumowując Marian Biskup, jak przystało na znakomitego badacza dziejów historii średniowiecznej bardzo dobrze poradził sobie z postawionym przez siebie celem pracy. Autor, ze względu na olbrzymią wiedzę z opisywanego tematu, a zarazem prosty język przekazu potrafił zainteresować mnie jako czytelnika. Dzięki tej pracy potrafię już powiedzieć, że Kopernik był nie tylko wielkim astronomem, ale i wielkim reformatorem, działającym dla dobra kraju, w którym żył.

Zastrzeżenia, które kieruje w stronę opisywanej książki są nieistotne i mało znaczące dla zainteresowanych życiem Kopernika. Praca posiada wiele walorów: barwne ukazanie życiorysu i przemian Mikołaja Kopernika, trafny dobór materiału źródłowego i opracowań oraz fakt iż książkę czyta się bez większych problemów, szybko, a zarazem przyjemnie. Praca profesora Mariana Biskupa pt. "Działalność publicystyczna Mikołaja Kopernika" stała się dla mnie okazją do pogłębienia wiedzy na temat postaci wybitnego astronoma jakim był Kopernik, szesnastowiecznego Torunia oraz renesansowej Polski.