Stonehenge- najsłynniejsza budowla megalityczna

Umiejscowienie i przeznaczenie stonehenge

Stonehenge jest najstarszym miejscem kultu związanym z obrzędami na cześć księżyca i słońca. Wiek kamiennego kręgu Stonehenge datuje się na X w. p.n.e. Znajduje się on około 150 kilometrów na północ od Londynu niedaleko Salisbury. Archeologowie z astronomami wysuwają przypuszczenie, że budowla ta miała podwójne znaczenie. Po pierwsze była miejscem kultu, a po drugie była ówczesnym obserwatorium astronomicznym. Jednak jaką rolę w rzeczywistości pełniło stonehenge do końca nie wiadomo. Nie wiemy także w jakim celu został zbudowany ołtarz w centrum kamiennego sanktuarium. Wynika to z faktu, że okres, w którym była budowana ta świątynia nie znano jeszcze pisma lub po prostu jej nie wykorzystano. Na terenach obecnej Anglii pierwsze źródła pisane pochodzą dopiero z czasów podboju rzymskiego w 1500 lat po zbudowaniu tej budowli.

Pochodzenie kamiennego sanktuarium

 Najwcześniejsze  ślady pogańskiego kultu w kamiennym sanktuarium naukowcy datują na około 2200 r. p.n.e. Prawdopodobnie właśnie wtedy został zbudowany na te potrzeby krąg z megalitycznych głazów o średnicy około 100 m. Miejsce tej świątyni było otoczone wałem ziemnym i fosą, natomiast wejście do niej było od strony północno- wschodniej. Wejście do niej stanowiła drewniana brama z dwoma megalitycznymi gazami.  Od wewnętrznej  strony wału znajdowało się 56 dołów, z których każdy miał około metra głębokości. Uważa się, że służyły one jako mogiły dla spopielonych szczątków kapłanów.

Przebudowa oraz metody budownicze stonehenge

 Do około roku 1600 p.n.e. Stonehenge ulegało rozbudowie. Wcześniejszą bramę wejściową ze strony północno-wschodniej przeniesiono na stronę wschodnią aby podczas przesilenia letniego 22 czerwca promienie słoneczne z samego rana docierały do wnętrza świątyni. Poza tym dobudowana została droga łącząca kamienne sanktuarium z rzeką Avon, która znajdowała się w pobliżu. Dodatkowo na wewnętrznej stronie wału utworzono megalityczny krąg, którego średnica wynosiła około 30 metrów. Do powstania takiego dzieła zużyto 30 wielkich i ciężkich megalitów o wadze 25 ton i wysokości 4 metrów każdy. W najbliższym sąsiedztwie ołtarza w stonehenge znajdowały się inne głazy, na których szczycie umieszczone zostały inne kamienne bryły w pozycji poziomej. Można powiedzieć, że przypominało to kamienny dach. Megality, których używano do budowy kamiennego sanktuarium jego budowniczowie musieli transportować czasem nawet z Walii czyli około 160 kilometrów. Archeologowie przypuszczają, że najcięższe kamienie ważące 25 ton były ściągane na miejsce budowy z około 30 kilometrów. Transportowano je statkami poprzez zatokę Bristol a potem rzekami najdalej jak się dało. Dalej megality obwiązywano sznurami i przez kilkaset metrów zaciągano je na miejsce przeznaczenia. Naukowcy dzięki licznym badaniem kamiennej świątyni rozwiązali zagadkę w jaki sposób jej budowniczowie osadzali wielkie głazy w ziemi w pozycji pionowej. Najpierw kopano rów, którego jedna ściana była pionowa a druga pochyła. Megality ciągnięto od strony pochyłej aby się zsunęła po niej do rowu. Kolejnym etapem było wyprostowanie głazu do pozycji pionowej przy pomocy dźwigu nożycowego. Naukowcy obliczyli, że aby podnieść głaz do pionu o wadze 20 ton wykorzystując wyżej opisaną metodę wystarczyło 180 osób. Naukowcy wysunęli hipotezę, że do ułożenia w poziome ogromnych kamieni, które są umieszczone na szczycie budowli posługiwano się następującą metodą. Najpierw zostały one wciągnięte w pozycji poziomej na wysokość szczytu konstrukcji. Następnie aby połączyć dwa pionowe bloki skalne z poziomo ustawionym na szczycie megalitem zastosowano łączenie na pióro i wpust, aby zapobiec zsunięcia znajdującemu się na szczycie kamiennej płyty. Wyglądało to w ten sposób, że czopy znajdujące się na poziomym bloku skalnym zostały wpuszczane w otwory wywiercone w dwóch na sztorc postawionych megalitów.

Funkcja astronomiczna Stonehenge

Astronomowie w wyniku swoich badań odkryli, że co roku 2 grudnia wschodzące słońce znajduje się zawsze w tym samym miejscu czyli pomiędzy jedną z par megalitów. Następnie naukowcy chcieli się przekonać w jaki sposób ówcześni budowniczowie mogli wykorzystać układ kamieni w stonehenge. W tym celu odszukali oni wszystkie ważniejsze zjawiska astronomiczne takie jak: zaćmienia słońca oraz księżyca, określenie kolejnych faz księżyca, które wydarzyły się około roku 1500 p.n.e. W pracę nad tym projektem zaangażował się G.T. Hawkins, który po zebraniu wyżej wspomnianego materiału oraz po szczegółowej analizie układu megalitów w stonehenge stworzył zwarty kod, który następnie został wprowadzony do komputera aby sprawdzić czy te dwie sprawy wiążą się ze sobą. Okazało się, że rozmieszczenie kamieni w stonehenge mogło być wykorzystane aż na 32 sposoby. Dzięki niemu ówcześni twórcy kamiennego sanktuarium mogli przewidzieć zaćmienie księżyca, potrafili obliczyć dni letniego i zimowego przesilenia oraz byli w stanie wskazać zmianę położenia słońca w stosunku do innych gwiazd. Poza tym astrofizyk i kosmolog Hoyle zwrócił uwagę na 56 otworów, które tworzą okrąg i są wykopane w ziemi. Według niego służyły one do obliczania daty zaćmienia księżyca. Obliczyl on to następująco, zaćmienia występują w odstępach co 19-19-18 lat, suma tych trzech liczb daje 56 czyli dokładną liczę wyżej wspomnianych dołków. Jeżeli co roku przełożono by jedne kamień z jednego dołka do kolejnego to by wystarczyło, aby poznać daty zaćmień księżyca. To wszystko wskazuje że Stonehenge był i jest najstarszym obserwatorium astronomicznym na naszej planecie. Kontrowersje budzi fakt, że ludzie z tamtego okresu nie posiadali takiej wiedzy by wykorzystać możliwości stonehenge.

Funkcja sakralna stonehenge

Kapłani z kamiennej świątyni najprawdopodobniej czcili słońce. Wskazywać na to może fakt, że wyjście ze stonehenge skierowane jest dokładnie w kierunku, w który wschodzi słońce. Duchowni znając zastosowanie pierwszego obserwatorium astronomicznego dostrzegali, że podczas zimy słońce zachodzi coraz szybciej. Prawdopodobnie wykorzystywali ten fakt w stosunku do wiernych, twierdząc że jeżeli nie złożą ofiary na rzecz słońca to być może więcej go nie ujrzą. Prostą koleją rzeczy po paru miesiącach nadchodziła wiosna i dzień stawał się dłuższy. Tym razem wierni ponownie składali dary ku czci słońca jako dar dziękczynienia, że słońce powróciło.

Odkrycia w stonehenge w II połowie XX w.

W 1953 r. zwrócono uwagę, że na niektórych głazach w stonehenge znajdowały się rzeźby przedstawiające wojenne topory w skali rzeczywistej oraz sztylety, które występowały w ówczesnej Gracji. Archeologowie potwierdzili, że te wizerunki przedstawiają narzędzia, którymi posługiwano się na terenach dzisiejszej Anglii w epoce brązu czyli około 1600 r. p.n.e. Poza tym w pobliskich grobach odnaleziono perły oraz inne ozdoby, które wytwarzano na obszarze śródziemnomorskim. Oznaczało to, że na terenach Wysp Brytyjskich rozwijał się handel na bardzo szeroką skalę. Niektórzy uważają, że ślady te pozostawili kapłani, którzy przybywali z odległych stron do stonehenge w charakterze pielgrzymki.

Obalenie mitu o stonehenge

Do niedawna powszechnie uważało się, że stonehenge była świątynią druidów. Obecnie naukowcy odkryli, że w czasie kiedy tereny współczesnej Anglii zajmowali druidzi, którzy żyli tam w ostatnich wiekach przed naszą erą kamienne sanktuarium było już zniszczone.