Koncentracja przemysłu w okręgu krakowskim

Kraków jest jednym z najważniejszych miast Polski. Pełni on szereg bardzo istotnych funkcji o zasięgu krajowym, a także międzynarodowym. Znany jest przede wszystkim jako centrum kulturalne i naukowe kraju, jednak nie wolno zapominać, że stanowi on również ważny ośrodek gospodarczy- ośrodek, w którym koncentruje się znaczna cześć przemysłu Małopolski. Mówi się czasem nawet o tzw. Krakowskim Okręgu Przemysłowym, choć być może określenie to jest stosowane trochę na wyrost. Stosując jednak to nazewnictwo warto bliżej przyglądnąć się jak wygląda wewnętrzna struktura tego okręgu oraz główne gałęzie przemysłu w nim reprezentowane.

Do Krakowskiego Okręgu Przemysłowego zalicza się sam Kraków oraz następujące miasta go otaczające: Bochnię, Skawinę, Myślenice oraz Wieliczkę. W sumie tworzy go mniej więcej 1 mln osób, koncentrujących się na powierzchni około 1,3 tys. km kw.

Przez szereg lat przemysł Krakowa i okolic zdominowany był przez kombinat w Nowej Hucie. To właśnie metalurgia nadawała główny ton tego ośrodka. Rozwój huty wspierany był przez władze socjalistyczne, jako że jej działalność świetnie wpisywała się w ideologię PRL- u. Po upadku systemu komunistycznego w Polsce Huta im. Sendzimira, podobnie jak szereg tego typu zakładów w kraju, znalazła się w bardzo trudnej sytuacji. Wymagała ona gruntownej modernizacji i restrukturyzacji. W związku z tym, a także z ogólnymi trendami w gospodarce światowej kombinat stracił na znaczeniu. Współcześnie największe znaczenie w omawianym ośrodku ma przemysł spożywczy. W Krakowie funkcjonuje szereg zakładów tej branży, które działają prężnie, są opłacalne i dają zatrudnienie bardzo wielu osobom. Oprócz metalurgii i przemysłu spożywczego znaczenie ma tu również przemysł elektromaszynowy oraz chemiczny. Ze względu na bliskość innego, znacznie większego okręgu przemysłowego- GOP-u oba te ośrodki silnie ze sobą współpracują.

Poniżej zamieszczona została tabela, która w sposób zbiorczy przedstawia główne zakłady przemysłowe Krakowskiego Ośrodka Przemysłowego, z uwzględnieniem miejsca lokalizacji, branży przemysłu i charakterystyki produkcji.

Jak wywnioskować można na podstawie zaprezentowanej tabeli zdecydowana większość zakładów przemysłowych skupia się w Krakowie, a na drugim miejscu pod względem ich liczebności plasuje się Skawina. W związku z tym, że te dwa ośrodki stanowią najważniejsze punkty Kop-u, poniżej przedstawiona zostanie ich charakterystyka.

Kraków- główny ośrodek Krakowskiego Okręgu Przemysłowego

Tradycje przemysłu krakowskiego nie są zbyt długie. Przemysł w mieście zaczął się rozwijać dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Pierwszą potężną inwestycją z tego zakresu była wybudowana tuż po wojnie Huta im. Lenina, która na samym początku swego istnienia znajdowała się poza granicami administracyjnymi Krakowa. Dopiero kilka lat później Nowa Huta z potężnym kombinatem została włączona do Krakowa, stając się jedną z krakowskich dzielnic. Wokół budowy i późniejszego użytkowania kombinatu zawsze istniało wiele kontrowersji. Już na etapie jego budowy wielkie emocje budziło przeznaczenie pod jego budowę wyśmienitych podkrakowskich ziem o bardzo wysokich zdolnościach produkcyjnych. Ponadto zakład ten przez cały okres ustroju komunistycznego był ogromnym trucicielem miasta, jako że emitował do atmosfery ogromne ilości uciążliwych związków. Dopiero zmiana systemu spowodowała, że jego niekorzystny wpływ na środowisko naturalne został w dużej mierze ograniczony. Stało się to po pierwsze w związku z zastosowaniem technologii ograniczających emisję zanieczyszczeń, a po drugie ze względu na ogólne zmniejszenie produkcji w tym zakładzie.

Zanim kombinat w Nowej Hucie zaczął zanieczyszczać krakowskie powietrze, w mieście istnieli już inni truciciele. Mowa tu o dwóch zakładach: Zakładach Sodowych Solvay oraz zakładach Chemicznych Bonarka. W późniejszym czasie wzniesiono także inne uciążliwe dla środowiska obiekty jak choćby Cementownię w Pleszowie.

Mimo że Kraków nie postrzegany jest jako miejsce koncentracji przemysłu, to jednak statystyki wskazują na to, iż jest to jedno z najbardziej przemysłowych miast Polski. Swoje siedziby ma tutaj aż 19 spośród 500 firm działających w Polsce. Do największych osiągających bardzo wysokie dochody i zatrudniających najliczniejszą grupę pracowników należą: Philip Morris, Huta Sendzimira (Mittal Steel Poland), Can Pack, Pliva Kraków.

Skawina- jeden z najważniejszych ośrodków przemysłowych KOP-u

Jak już zostało powiedziane wcześniej w Skawinie- tym satelitarnym mieście Krakowa- skupia się bardzo wiele zakładów produkcyjnych reprezentujących bardzo różne branże przemysłu. Skawina postrzegana jest przez potencjalnych inwestorów jako ośrodek niezwykle atrakcyjny, w związku z czym do miasta raz po raz napływają nowe inwestycje. Historia przemysłu w Skawinie jest dosyć długa. Przez szereg lat głównym zakładem, a jednocześnie największym trucicielem miasta i okolic (w tym Krakowa) była Huta Aluminium działająca przez około 25 lat, a ostatecznie zlikwidowana na początku lat 80. XX wieku; była ona niezwykle uciążliwa dla środowiska i to głównie zadecydowało o jej likwidacji. Mimo tego współczesna Skawina nie jest wolna od zatruwających środowisko zakładów, jednym z nich jest Elektrociepłownia Skawina, zaopatrująca w energię cieplną samą Skawinę jak i część Krakowa.

W Skawinie działa wiele zakładów o kilkudziesięcioletniej historii. Wiele z nich działa obecnie pod zmienionymi nazwami, jednak ich tradycja jest długa. Do najstarszych zakładów przemysłowych miasta należą obecne: "Lajkonik Snacks", Fabryka Wyrobów Kamionkowych i Szamotowych, Przedsiębiorstwo Produkcji, Usług i Handlu "Prevar".