Japonia to kraj położony we wschodniej części Azji, na Wyspach Japońskich archipelagu składającego się z 3900 wysp i wysepek. Cztery największe: Honsiu, Hokkaido, Kiusiu, Sikoku zajmują około 96% terytorium kraju. Honsiu zajmuje 3/5 całej Japonii, na jej rzeźbę składają się góry i płaskowyże. W środku wyspy znajduje się najwyższy szczyt kraju- wulkan Fudżi (3776m n.p.m), przez środkową część przebiega rów tektoniczny Fossa Magna. Wyspę Kiusiu od Honsiu oddziela cieśnina Shimonoseki a od Sikoku- Bungo.
Mimo trudnych warunków przyrodniczych, stromych stoków rolnictwo rozwinęło się na stosunkowo wysokim poziomie. Użytki rolne zajmują 14% powierzchni kraju. Japonia poprzez osuszanie, melioracje terenów bagiennych i terasowanie stoków poszerza swoje obszary rolnicze. Uprawia się głównie herbatę, ryż, buraki cukrowe, soję oraz rzepak. Rolnictwo cechuje wysoka mechanizacja i kultura rolnicza. Japonię na początku zamieszkiwali ajanowie, którzy osiedlili się na wyspie Hokkaido.
Japonia należy do najludniejszych i najgęściej zaludnionych krajów świata. Obecnie zamieszkuje ją 126,5 mln. ludzi. Ludność jest rozmieszczona nierównomiernie- największe skupiska znajdują się w strefach przemysłowych- w południowej części Honsiu, północnej Kiusiu i Sikoku. Najmniejsze zaludnienie występuje na Hokkaido.
Japonia leży w trzech strefach klimatycznych- podzwrotnikowej, zwrotnikowej, umiarkowanej, całe terytorium znajduje się pod wpływem klimatu monsunowego. Monsun zimowy przynosi opady deszczu i śniegu wzdłuż zachodniego wybrzeża. Monsun letni, wiejący znad Pacyfiku niesie wilgotne i ciepłe powietrze.
Gleby są słabo wykształcone, w większości gleby górskie. Niewielki udział bielic i torfowych. Występują także gleby tropikalne.
Wyspy Japońskie leżą w aktywnej strefie sejsmicznej okołopacyficznych fałdowań. Co kilka lat notuje się katastrofalne trzęsienia ziemi. Podwodne trzęsienia wywołują potężną falę zwaną tsunami. Cechą gospodarki japońskiej jest silna koncentracja kapitału. Największe przedsiębiorstwa wyspecjalizowane są w produkcji samochodów, urządzeń elektronicznych, sprzętu AGD i RTV. Japonia jest jednym z największych inwestorów na świecie, najwięcej w Chinach, Azji południowo- Wschodniej, USA. Największy udział w wytwarzaniu PKB mają usługi i przemysł. Pomimo poniesionej klęski podczas wojny Japonia jest jedną z potęg gospodarczych na świecie. Jest to spowodowane zastosowaniem najnowszych technologii, dużą ilością rąk do pracy, chęcią odbudowy po wojnie. W Japonii brakuje wielu surowców mineralnych, np. ropy. Są one zatem sprowadzane z innych krajów. Natomiast jest czołowym poławiaczem ryb i owoców morza, producentem siarki, sody kaustycznej, cementu, kauczuku syntetycznego.
Krajobraz wielkiego miasta stanowią biurowce, wysokie budowle. Ludność zamieszkująca Japonię cechuje się wysoką wydajnością pracy, w większości wyższym wykształceniem, specyficzną formą organizacji pracy. System polityczny w Japonii skłania ludzi do różnego rodzaju działalności społecznej, śpiewania hymnów, specjalnego ubioru do pracy czy też już w innej strefie życia- do kontrolowania liczby urodzeń. Pracownicy mają codziennie czas wyznaczony na gimnastykę. Pracodawcy zapewniają swoim pracownikom zaplecze medyczne i mieszkania. Dobrze rozwinięta jest infrastruktura. Liczna sieć połączeń kolejowych powoduje ogromne możliwości. Dzięki szybkiej kolei możliwe jest dotarcie na miejsce nawet bardzo odległe w bardzo szybkim czasie.
CHINY:
To państwo w środkowej i wschodniej Azji, nad morzem Żółtym, Wschodniochińskim i Południowochińskim. Stolicą jest Pekin, ustrój- socjalistyczna republika ludowa.
Chiny od dawna są najliczniejszym krajem świata, obecnie kraj ten zamieszkuje 1300,7 mln ludzi. Na jeden km² przypada 130 osób. Pod koniec lat 70 rząd wprowadził zasadę jednego dziecka w rodzinie. Chiny w większości zajmują góry i wyżyny. Wyżyna Tybetańska, Himalaje- najwyższe góry świata, Karakorum, Kunlun, Góry Sino- Tybetańskie. Dwie kotliny- Dżungarska i Kaszgarska. Pustynia Takla Makan. Wyżyna Tybetańska zwana dachem świata, jednak jeszcze wyższa są Himalaje. W regionie wschodnim rozciąga się Wyżyna Lessowa- największy teren lessowy na świecie. Na południu z ciekawszych form to Wyżyna Junnańsko- Kuejczouska, z charakterystycznymi formami krasowymi i zjawiskami wulkanicznymi. Najdłuższa rzeka Chin to Tarym, Bramhaputra, Indus, Mekong, Jangcy, Huang- Ho, Amur.
Chiny leżą w trzech strefach klimatycznych- zwrotnikowej, podzwrotnikowej i umiarkowanej. We wschodniej i południowej części Chin ważną rolę odgrywa cyrkulacja monsunowa, związane są z tym pora sucha i deszczowa. Opady wynoszą do 700 mm. Średnia temperatura stycznia 5- 20 stopni na wyspach, lipca- 22- 23stpni. Północny wschód to rejon bardzo długich i zimnych zim, lata są upalne i krótkie.
Chiny to kraj wielonarodowościowy, jednak największą grupę stanowią Chińczycy, potem Mongołowie, Ujgurzy. Ludność Chin stanowi 21% ludności świata. To najludniejszy kraj świata.
Chiny są krajem rozwijającym się gospodarczo, o centralnym zarządzaniu. W latach 79- 84 zlikwidowano komuny ludowe, zastąpiono je gospodarstwami indywidualnymi. Są one dzierżawione na okres 5 do 10 lat.
Kraj ten jest coraz bardziej modernizowany, działają tu liczne przedsiębiorstwa zagraniczne i kooperacyjne. Technologie są ciągle unowocześniane, często są importowane z zagranicy. Tworzone są specjalne strefy ekonomiczne, gdzie pensje pracowników są wolne od podatku. Najlepiej rozwinięte gospodarczo są regiony ulokowane w delcie Rzeki Perłowej, nad dolnym biegiem rzeki Jangcy, zatoka Bo. Obszar zajmowany pod uprawy jest niewielki i stanowi zaledwie 10% powierzchni kraju. Ponad połowa to obszary sztucznie nawadniane. W celu zwiększenia miejsc pod uprawę coraz częściej terasuje się stoki. Podstawową rośliną uprawianą jest ryż, ale także pszenica, kukurydza, proso i sorgo, orzeszki ziemne, sezam, bawełna, herbata, tytoń, len, konopie, owoce tropikalne i warzywa. Rolnictwo jest słabo zmechanizowane, zużycie nawozów sztucznych jest niewielkie, bardzo często spotyka się rolników korzystających z prymitywnych narzędzi a podczas orki do pługu zaprzęga się bawoły. Największe znaczenie w hodowli ma trzoda chlewna, bydło i drób a także wielbłądy, jaki, jedwabniki. Dobrze rozwinięte jest rybołówstwo.
W Chinach występują bogate złoża surowców mineralnych. Najbardziej rozpowszechnionym jest węgiel kamienny oraz ropa naftowa. Oprócz nich także gaz ziemny, rudy żelaza, wolframu, cyny, miedzi, cynku i ołowiu, sól, tor, beryl, uran.
Przemysł rozwija się bardzo dynamicznie, najszybciej jednak hutnictwo i przemysł maszynowy. Duże znaczenie dla gospodarki ma także przemysł chemiczny i elektroniczny. Bogate tradycje ma rękodzielnictwo- ceramika, biżuteria, wachlarze, koronki i wyroby z laki.
Rozwojowi turystyki sprzyjają bogate walory kulturowe i przyrodnicze. W Chinach Wschodnich znajduje się słynna święta góra Taishan, grota Longmen oraz klasztor Shaolin. Atrakcyjne pod względem turystycznym miasta to: Szanghaj, Pekin, Hangzhou- z pięknymi ogrodami, pagodami i świątyniami. W Chinach znajduje się 7 obiektów wpisanych na listę UNESCO.
- Muzeum Pałacowe w Pekinie
- Wielki Mur Chiński
- Jaskinia Zhoukoudian
- Groty Tysiąca Buddów
- Taishan
- Góra Hua Shan
Wśród ludności Chin dominują bezwyznaniowcy- ponad połowa mieszkańców, przetrwały dnia dzisiejszego kulty ludowe, zwłaszcza kult przodków. Duża część ludności wyznaje buddyzm, islam oraz 2% to chrześcijanie.
Chińczycy to ludzie bardzo pracowici i mądrzy. Przysłużyli się do wielu odkryć. Wynaleziono druk, tu powstały pierwsze wytwórnie porcelany, skonstruowano kompas. Mimo wielu bogactw i możliwości Chińczycy nie umieją w racjonalny sposób nimi zarządzać i dysponować. Wiele złóż i bogactw mineralnych jest trudnych do wydobycia z racji występowania w trudno dostępnych miejscach.
Jest to kraj bardzo ludny, dlatego często pojawiają się problemy z wyżywieniem, ochroną zdrowia i zapewnieniem odpowiednich warunków bytowych.
INDIE
Państwo położone w południowej Azji, nad Morzem Arabskim i Zatoką Bengalską. Obszar Indii wraz z Pakistanem i Bangladeszem jest nazywany subkontynentem indyjskim. Na terenie Indii wyróżnia się trzy jednostki fizycznogeograficzne: północną część stanowią najwyższe góry świata- Himalaje, południe i część środkową zajmuje Wyżyna Dekan, północno- zachodnia część to Karakorum.
Nizina Hindustańska utworzona jest z aluwialnych równin, płyną tu największe rzeki, niektóre uznawane za święte: Indus, Ganges, Bramhaputra. Na wschodzie i zachodzie Wyżyny Dekan - góry Ghaty. Południowy zachód zajmuje także pustynia Thar.
Lasy zajmują 23% powierzchni kraju, w większości są to podzwrotnikowe lasy monsunowe i wiecznie zielone lasy równikowe. Większość terytorium Indii leży w zasięgu klimatów zwrotnikowych typu monsunowego. Średnia temperatura w miesiącach letnich waha się od 25 stopni na północy do 30 na południu. W styczniu: 15 stopni u podnóży Himalajów do 28 stopni na południu kraju. Z cyrkulacją monsunową związane są cyklony tropikalne.
Dominującą religią jest hinduizm- 80% ludności kraju, islam, chrześcijaństwo, sikhizm, buddyzm.
Mimo szybkiego wzrostu ludności zamieszkującej miasta, Indie są krajem słabo zurbanizowanym. Miasta są rozmieszczone nieregularnie, najliczniej usytuowane są wzdłuż wybrzeży morskich i w kotlinach górskich. Największe aglomeracje: Bombaj, Kalkuta, Delhi, Madras.
W starych miastach zachowała się przestrzenny podział na kasty i według wyznania. W wielu miastach występują dzielnice nędzy, na które składa się bieda, choroby, zbyt duża liczba mieszkańców i fatalne warunki sanitarne. Symbolem indyjskich miast są zwierzęta wałęsające się po ulicach, zwłaszcza tak zwane święte krowy ale także małpy, kozy, psy czy kury.
Indie to jeden z najbiedniejszych krajów świata, mimo iż stanowi jedną z największych potęg przemysłowych świata. Zlokalizowane są tu fabryki samolotów, elektrownie jądrowe.
Indie pomimo postępu są krajem rolniczym. Rolnictwo jest jednak bardzo prymitywne, zacofane, charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem gospodarstw, jest słabo zmechanizowane, nawozy nie są prawie wcale używane. Głównymi uprawami są: ryż, pszenica, proso, sorgo, bawełna, juta, trzcina cukrowa, kawa i herbata. Hoduje się niewielkie ilości bydła i drobiu ze względu na niedobór paszy i zakazy religijne. W regionach górskich hoduje się owce, kozy i wielbłądy. Indie to kraj zasobny w złoża bogactw mineralnych. Licznie występuje tu węgiel kamienny, ropa naftowa i gaz ziemny. Eksploatuje się także rudy żelaza, manganu, miedzi oraz sól kamienną. Przemysł to przede wszystkim włókiennictwo, wyroby spożywcze- herbata, tytoń i cukrownictwo. Rozbudowuje się obecnie przemysł hutniczy, maszynowy, chemiczny.
Indie to kraj bardzo atrakcyjny turystycznie. Piękne krajobrazy, liczne zabytki, niespotykana flora i fauna stanowią o bogatej spuściźnie kulturowej i walorach przyrodniczych. Na uwagę zasługują także liczne trasy pielgrzymkowe i miejsca święte, np. święte rzeki czy miasta.
Wiele ludzi zamieszkujących ten niesamowity kraj nadal żyje w skrajnej nędzy, często umierając na ulicy. Liczne klęski żywiołowe i kataklizmy pogłębiają biedę i niedostatek tutejszej ludności.
